Popüler Kültür Değerlerimizi Nasıl Etkiliyor? Medya Okuryazarlığı ve Eğitimi Dersini Alan Öğretmen Adaylarının Değerlendirmeleri

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 2305 - 2331

Aysegül Yılmazer

https://doi.org/10.51460/baebd.1528895

Öz

Bu araştırmanın amacı popüler kültürün değerlerimizi nasıl etkilediğine ilişkin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşlerini belirlemektir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu araştırmada durum çalışması deseninden faydalanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu sosyal bilgiler öğretmenliği bölümünde öğrenim görmekte olan 43 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama tekniklerinden biri olan görüşme tekniğinden faydalanılmış olup bu amaçla hazırlanmış olan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile dönemin başında ve sonunda görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Böylelikle Medya Okuryazarlığı ve Eğitimi dersinin öğretmen adaylarının görüşlerinde bir değişiklik oluşturup oluşturmadığı belirlenmiştir. Verilerinin çözümlenmesinde içerik analizi yönteminden faydalanılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre öğretmen adaylarının neredeyse tamamı popüler kültürün değerlerimize zarar verdiğini, yaklaşık yarısı ise değerlerimizi olumlu yönde etkilediğini ifade etmişlerdir. Bilimsellik, özgürlük, yardımseverlik ve dayanışma değerleri popüler kültürün en olumlu etkilediği; saygı, aile birliğine önem verme ve tasarruf değerleri ise popüler kültürün en olumsuz etkilediği değerler olarak ifade edilmiştir. Öğretmen adayları popüler kültürün olumsuz etkilerinden korunmak, olumlu etkilerini artırmak için bilinçli bireyler yetiştirilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Özellikle son görüşmelerde tüm bireylerde medya okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesi gerektiğini ifade eden öğretmen adayları, popüler kültürün değerlerimiz üzerindeki etkisinde medyanın büyük bir rolü olduğunu belirtmişlerdir. Ön görüşmelerde katılımcıların %51’i, son görüşmelerde ise %72 si popüler kültürün kendi değer yargılarını etkilediğini ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Popüler kültür, medya okuryazarlığı, değer, sosyal bilgiler eğitimi, öğretmen adayı

Kaynakça

• Alimcan, D., & Altunay Şam, E. (2017). Sosyal bilgiler dersi boyutunda değerler eğitiminin önemi ve medyanın değerler üzerindeki etkisi. Milli Eğitim, (215), 239-259.
• Ayaydın, Y., & Yıldız Ayaydın, H. (2018). Sosyal medyanın değer oluşturma sürecindeki rolünün öğrenci görüşleriyle incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 57-89.
• Bulduklu, Y., & Şeker, M. (2020). Yeni Medya ve Değişen Toplumsal Değerler. M. Şeker, Y. Bulduklu, C. Korkut, & M. Doğrul (Eds.), Bilişim teknolojileri ve iletişim içinde, (ss. 289-303). Türkiye Bilimler Akademisi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Ceylan, Y. (2012). Toplumsal değerler ve medya etiği. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 45-58.
• Coşgun, M. (2012). Popüler kültür ve tüketim toplumu. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1), 837-850.
• Creswell, j. W. (2014). Araştırma deseni, nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, Çev.) Eğiten Kitap.
• Erdoğan, İ. (2004). Popüler kültürün ne olduğu üzerine. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi (57), 1-18.
• Eriko, Y. (2012). Accumulating japanese popular culture: media consumption experiences of malaysian young adults. Media Asia, 39(4), 199-208.
• Güllüoğlu, Ö. (2012). Bir kitle iletişim aracı olarak televizyonun popüler kültür ürünlerini benimsetme ve yayma işlevi üzerine bir değerlendirme. Global Media Journal Turkish Edition, 2(4), 64-86.
• İçen, M. (2020). Popüler kültürün sosyal bilgiler öğretmen adaylarına yansımaları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 550-572.
• Kan, Ç. (2011). Sosyal bilgiler dersi ve popüler kültür. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 37-43.
• Karaduman, H., Köse, T. Ç., & Eryılmaz, Ö. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göre sosyal medyada değerler. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 8(2), 250-271.
• Karaduman, N. (2017). Popüler kültürün oluşmasında ve aktarılmasında sosyal medyanın rolü. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (2), 7-27.
• Karakoç, E. (2014). medya aracılığıyla popüler kültürün aktarılmasında toplumsal değişkenlerin rolü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2, 245-269.
• Kaufman, R. J. (2012). Neutral education? a review of rethinking popular culture and media. Multicultural Perspectives, 14(3), 175-176.
• Kavlak, E., & Akova, S. (2022). Türk toplumunda geleneksel değerlerin popüler kültür üzerinden dönüşümü. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 4(2), 1-33.
• Kellner, D. (1995). Media culture cultural studies, identity and politics between the modern and the postmodern. London: Routledge.
• Keskin, A. (2022). Gündelik hayat ve popüler kültür yaklaşımları. Sosyal Bilimler Dergisi, 32(2), 783-794. Kirk, J. & Miller, M. L. (1986). Reliabity and validity in qualitative research. Beverly Hills, CA: Sage.
• LeCompte, M.D. & Goetz, J.P. (1982). Problems of reliability and validity in ethnographic research. Review of Educational Research, 52, 31-60.
• Mangram, J. A. (2008). Either/or rules: Social studies teachers' talk about media and popular culture. Theory & Research in Social Education, 36(2), 32-60.
• Merter, F., & Şekerci, H. (2015). Değerlerin kaybolma durumuna ilişkin sınıf öğretmeni görüşlerinin değerlendirilmesi. Turkish Studies, 10(3), 851-874.
• Moore, D. C. (2011). Asking questions first: navigating popular culture and transgression in an ınquiry-based media literacy classroom. Action in Teacher Education, 33(2), 219-230.
• Nalçatı, A. (2020). Değer eğitiminde: Aile, çevre ve okul. S. Z. Genç, & A. Beldağ (Eds.), Karakter ve Değer Eğitimi Farklı Bakışlar Örnek Etkinlikler içinde, (ss. 189-206). Pegem Akademi.
• Önder, S., & Keskin, S. C. (2019). Değerler ve medya. S. Z. Genç, & A. Beldağ (Eds.), Karakter ve değer eğitimi, farklı bakışlar, örnek etkinlikler içinde, (ss. 99-111). Pegem Akademi.
• Özden, Ö., & Barışeri, N. (2010). Üniversite öğrencilerinin popüler kültür ve popüler müzikle ilgili görüşleri. e-journal of new world sciences academy, 5(4), 276-294.
• Özgan, H., Arslan, M. C., & Kara, M. (2014). Popüler kültürün öğrenci davranışları üzerinde algılanan etkileri. Ekev Akademi Dergisi, (58), 469-483.
• Özkan, H. H. (2006). Popüler kültür ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 29-38.
• Özkan, Ö. (2017). Türk toplumunda geleneksel değerlerin popüler kültür üzerinden dönüşümü. Türk İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi,12(24),131-142.
• Pepler, E. (2004). Media preferences: Traditional news values vs. popular culture. Ecquid Novi: African Journalism Studies, 25(1), 147-151
• Poyraz, H. (2011). Medyada “ahlak”ı aramak. İş Ahlakı Dergisi, 4(8), 115-128.
• RTÜK. (2018). Televizyon izleme eğilimleri araştırması. Ankara: T.C. Radyo Ve Televizyon Üst Kurulu Kamuoyu, Yayın Araştırmaları Ve Ölçme Dairesi Başkanlığı.
• Singh, A. K. (2022). A study of popular culture and its ımpact on youth’s cultural ıdentity. The Creative Launcher, 7(6), 150-157.
• Şahin, A. (2021). Eleştirel medya okuryazarlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2023). https://sozluk.gov.tr/ adresinden 10.12.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ulukaya Öteleş, Ü. , & Demir, F. B. (2023). Popüler kültür sosyal bilgiler öğretmeni adayları için ne anlam ifade ediyor? Metaforik bir çalışma. Tarih Okulu Dergisi, 16(63), 800-833.
• Yardımcı, Y. (2021). Z kuşağının sosyal medya kullanım alışkanlıklarıyla değerlerin incelenmesinde medya okuryazarlığının önemi: Sakarya üniversitesi iletişim fakültesi örneği. [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Yazıcı, K. (2019). Medya ve değerler. R. Turan, & K. Ulusoy(Eds.), Farklı yönleriyle değerler eğitimi içinde (ss. 141-188). Pegem Akademi.
• Yegin, Ş. (2020). Popüler kültürün isim belirlemeye etkisi. Akademi ve Sosyal Bilimler Dergisi, 7(19), 110-126.
• Yılar, M. B., Tağrikulu, P., & Ünal, O. (2023). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının popüler kültür kavramına ilişkin bilişsel yapıları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 196-223.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı b.). Ankara: Seçkin