Examining the Views of School Counselors on the Solution Focused Counseling

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 3, 2573 - 2596

Muhammed Emir Akyol , Ferhat Yıldız , Diğdem Müge Siyez

https://doi.org/10.51460/baebd.1539959

Öz

This study investigates school counselors' perspectives on the implementation of solution-focused counseling within educational settings. The research involved ten school counselors (six female and four male) employed across various educational levels—primary, middle, and high schools—in Izmir. A qualitative phenomenological approach was utilized for this study, and participants were selected through a snowball sampling technique. Data were collected using a semi-structured interview protocol developed by the researchers. Analysis of the interview transcripts revealed two main categories: theoretical and practical. Within the theoretical category, the identified themes included problem areas, strengths, and limitations of solution-focused counseling. The practical category encompassed themes such as functional use, techniques, and application preferences. The counselors reported employing solution-focused counseling in their schools and deemed it effective. They also highlighted the challenges posed by large caseloads and substantial workloads, noting that the solution-focused approach significantly aids in addressing these issues. The results are discussed in relation to existing literature on solution-focused counseling and its application in school settings.

Anahtar Kelimeler

Solution-focused counseling, School, Counselor, Phenomenological design

Çözüm Odaklı Yaklaşımın Kullanımına İlişkin Okul Psikolojik Danışmanlarının Görüşlerinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı okul psikolojik danışmanlarının çözüm odaklı psikolojik danışmanın eğitim ortamlarında uygulanmasına ilişkin bakış açılarını incelemektedir. Araştırmaya İzmir'de çeşitli eğitim kademelerinde (ilkokul, ortaokul ve lise) çalışan on okul psikolojik danışmanı (altı kadın ve dört erkek) katılmıştır. Bu çalışmada nitel fenomenolojik bir yaklaşım kullanılmış ve katılımcılar kartopu örnekleme tekniği ile seçilmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış bir görüşme protokolü vasıtasıyla elde edilmiştir. Görüşmelerin deşifresini içeren analizler sonucunda iki ana kategori ortaya çıkarmıştır: Teorik ve pratik. Teorik kategorisi altında belirlenen temalar arasında sorun alanları, güçlü yönler ve çözüm odaklı danışmanın sınırlılıkları yer almaktadır. Uygulama kategorisi altında ise işlevsel kullanım, teknikler ve uygulama tercihleri gibi temaları kapsamaktadır. Danışmanlar, çözüm odaklı psikolojik danışmayı okullarında uyguladıklarını ve etkili bulduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca, okullarda hatrı sayılır miktarda vakaya muhatap olmaları ve önemli iş yüklerinin yarattığı zorlukların altını çizmişler ve çözüm odaklı yaklaşımın bu sorunların çözüme kavuşturulmasında önemli ölçüde yardımcı olduğunu belirtmişlerdir. Sonuçlar, çözüm odaklı psikolojik danışma ve bunun okul ortamlarında uygulanmasına ilişkin mevcut literatürle bağlantılı olarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çözüm odaklı danışma, Okul, Psikolojik danışman, Fenomenolojik desen

Kaynakça

• Adıgüzel, İ. B., & Göktürk, M. (2013). Using the solution focused approach in school counselling. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 106, 3278 – 3284. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.12.378
• Akşab, G., & Türk, F. (2022). Psikolojik danışmanların danışma öz-yeterlik algılarına ilişkin bir derleme çalışması. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 5(1), 1 – 40.
• American School Counselor Association (2023, January 4). ASCA releases updated student to school counselor ratio data. https://www.schoolcounselor.org/getmedia/a0565224-7cc7-4119-883a-2aa900e296b6/student-to-sc-ratios.pdf
• Arslan, N., & Akın, A. (2015). Çözüm odaklı kısa süreli grupla psikolojik danışmanın lise öğrencilerinin akran zorbalığına etkisi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 72-84.
• Büyükgöze-Kavas, A. (2011). Bireysel ve grupla psikolojik danışma uygulamalarına yönelik bir değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 411-431.
• Creswell, J. W. (2021). Geçerlik ve değerlendirme standartları (6. Baskı) (O. Birgin, Çev.). İçinde S. B. Demir ve M. Bütün (Çev. Eds.), Nitel araştırma yöntemleri (ss. 245-256). Siyasal Kitabevi. (Orijinal eser yayın tarihi, 1997)
• de Shazer, S., Dolan, Y. M., Korman, H., Trepper, T. S., McCollum, E. E., & Berg, I. K. (2007). More than miracles: The state of the art of solution focused therapy. Haworth Press.
• Doğan, S. (2000). Okul psikolojik danışmanları için yeni ve pratik bir yaklaşım: Çözüm-odaklı kısa süreli psikolojik danışma. Eğitim ve Bilim, 25(116), 59-64.
• Franklin, C., Moore, K., & Hopson, L. (2008). Effectiveness of solution-focused brief therapy in a school setting. Children & Schools, 30(1), 15-26. https://doi.org/10.1093/cs/30.1.15
• Gingerich, W. J., & Eisengart, S. (2000). Solution-focused brief therapy: A review of the outcome research. Family Process, 39(4), 477-498. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.2000.39408.x
• Gingerich, W. J., & Peterson, L. T. (2013). Effectiveness of solution-focused brief therapy: A systematic qualitative review of controlled outcome studies. Research on Social Work Practice, 23(3), 266-283. https://doi.org/10.1177/10497315124708
• Gong, H., & Hsu, W. (2016). The effectiveness of solution-focused group therapy in ethnic Chinese school settings: A meta-analysis. International Journal of Group Psychotherapy, 67(3), 383-409.
• Groot, D. S. (2002). Shifting gears: An integration of solution – focused therapy and experiential therapy in couples counselling [Master dissertation, University of Manitoba]. UM Library. http://hdl.handle.net/1993/22624
• Iveson, C. (2002). Solution-focused brief therapy. Advances in Psychiatric Treatment, 8,149-157. DOI: 10.1192/apt.8.2.149
• Iveson, C., George, E., & Ratner, H. (2012). Brief coaching: A solution focused approach. Routledge.
• Kaplan, A. A. (2022, 4 Kasım). Üç yüz öğrenciye bir rehber öğretmen. Aydınlık. https://www.aydinlik.com.tr/haber/uc-yuz-ogrenciye-bir-rehber-ogretmen-348872
• Karataş, Z., & Şahin Baltacı, H. (2013). Ortaöğretim kurumlarında yürütülen psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine yönelik okul müdürü, sınıf rehber öğretmeni, öğrenci ve okul rehber öğretmeninin görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 427-460. Lethem, J. (2002). Brief-solution focused therapy. Child and Adolescent Mental Health, 7(4), 189-192. https://doi.org/10.1111/1475-3588.00033
• Mebdenhaber (2024, 16 Şubat). MEB rehber öğretmen sayısını açıkladı. 18 Ekim 2024 tarihinde https://www.mebdenhaber.com/meb-rehber-ogretmen-sayisini-acikladi.html adresinden edinilmiştir.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma türleri (3. Baskı) (F. Koçak Canbaz ve M. Öz, Çev.), İçinde S. Turan (Çev. Ed.), Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (ss. 3-37). Nobel Akademik Yayıncılık. (Orijinal eser yayın tarihi, 2009).
• Meydan, B. (2013). Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma: Okullardaki etkililiği üzerine bir inceleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 120-129.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book (2. edition). Sage Publications.
• Miller, J. H. (2006). Using a solution-building approach in career counselling. In M. McMahon & W. Patton (Eds.), Career counselling: Constructivist approaches (pp.123-136). London, England: Routledge.
• Neipp, M. C., & Beyebach, M. (2022): The global outcomes of solution-focused brief therapy: A Revision. The American Journal of Family Therapy, 1-18. https://doi.org/10.1080/01926187.2022.2069175
• Öğretmenlik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği [EPDAD] (2022). EPDAD RPD lisans eğitimi standartları paketi güncellendi. https://epdad.org.tr/haber/epdad-rpd-lisans-egitimi-standartlari-paketi-guncellendi.
• Quick, E. K. (2013). Solution focused anxiety management: A treatment and training manual. Academic Press. Thompson, R. A. (2002). School counseling: Best practices for working in the schools (Second edition). Routledge.
• Ulaşan, H. (2018). Çözüm odaklı yaklaşıma dayalı psikoeğitim programının sosyal duygusal öğrenme becerilerine etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Pamukçu, B., & Kağnıcı, D. Y. (2017). Beceriye dayalı grupla psikolojik danışma eğitiminin grupla psikolojik danışma becerilerine etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 448-465.
• Patton, M. Q. (2018a). Nitel araştırmanın desenlenmesi (3. Baskı) (İ. Eti ve B. Turhan Türkkan, Çev.). İçinde M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Eds.), Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (ss. 209-259). Pegem Akademi. (Orijinal eser yayın tarihi, 2001).
• Patton, M. Q. (2018b). Nitel analiz ve yorumlama (3. Baskı) (A. Çekiç ve A. Bakla, Çev.). İçinde M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Eds.), Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (ss. 453-454). Pegem Akademi. (Orijinal eser yayın tarihi, 2001).
• Sarıcı-Bulut, S. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri sınav kaygıları, problem çözme becerilerindeki yetersizliklerin sağaltımında grupla çözüm odaklı kısa terapinin etkileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 325-356.
• Siyez, D. M., & Tan Tuna, D. (2014). Lise öğrencilerinin öfke kontrolü ve iletişim becerilerinde çözüm odaklı psiko-eğitim programının etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(41), 11-22.
• Sklare, G. B. (2023). Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma. (D. M. Siyez, Çev.). Pegem Akademi (Orijinal eserin basım tarihi 2014, 3. Baskı).
• Şahin, S., & Siyez, D. M. (2023). Çözüm odaklı kısa süreli terapi: Temeller, kavramlar ve teknikler. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 1-18.
• T. C. Millî Eğitim Bakanlığı (2024). Millî eğitim istatistikleri örgün eğitim 2023/2024. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı. https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=629
• Tuzgöl Dost, M., & Keklik, İ. (2012). Alanda çalışanların gözünden psikolojik danışma ve rehberlik alanının sorunları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23). 389-407.
• Yeşilyaprak, B. (2013). 21. Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri (22. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Yükseköğretim Kurulu. (2018). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık lisans programı. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/Rehberlik_ve_Psikolojik_Danismanlik_Lisans_Programi.pdf