Türkçe Öğretmen Adaylarının Dil Öğretimi Özyeterlikleri

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 2, 2586 - 2609, 28.08.2025

Ömer İnce , Ömer Solak , Devrim Sıla Kara , Erkam Küçük

https://doi.org/10.51460/baebd.1588652

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkçe öğretmen adaylarının dil öğretimine yönelik özyeterliliklerinin farklı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada, öğretmen adaylarının özyeterlilik düzeyleri cinsiyet, sınıf düzeyi, akademik başarı, ailenin eğitim durumu ve coğrafya gibi değişkenler çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu sayede, öğretmen adaylarının dil öğretimine yönelik hazır olma düzeyleri hakkında daha detaylı bilgi edinmek ve öğretmen yetiştirme programlarına dair öneriler geliştirmek hedeflenmektedir. Yapılan çalışmada nicel desenli bir araştırma yöntemi olan Tarama kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2023-2024 eğitim yılı bahar döneminde Türkçe Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören öğretmen adaylarıdır. Çalışmanın örneklemini ise Uşak Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Deregözü ve Gündoğar (2020) tarafından geliştirilen Dil Öğretme Özyeterlik Ölçeği ile toplanmıştır. Türkçe öğretmen adaylarının dil öğretme özyeterliklerini tespit etmek amacıyla, 22 maddeden oluşan 5’li likert tipi ölçek Türkçe öğretmen adaylarına uygulanmıştır. Toplanan veriler Mann-Whitney, tek faktörlü ANOVA ve Kruskal-Wallis testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda; Türkçe öğretmen adaylarının dil öğretme öz yeterliğine ilişkin sınıf düzeyleri dışında diğer değişkenlerde anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bu sonuçlardan hareketle dil öğretme özyeterlik ölçeğinin daha kapsamlı gruplara uygulanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretmenliği , Özyeterlik , Dil öğretimi , eğitim

Kaynakça

• Aksan, D. (2008). Türkçeye Yansıyan Türk Kültürü. Ankara: Bilgi Yayınevi. 3.Basım.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward A Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84(2), 191-215.
• Batar, M., ve Aydın, İ. S. (2024). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yazılı Anlatım Öz Yeterlik İnançlarının Değerlendirilmesi. International Journal Of Language Academy, 2(5), 579-598.
• Biçer, N., ve Alan, Y. (2017). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Kitap Okuma Alışkanlıklarının Genel Öz Yeterlikleri Üzerindeki Etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 100-116.
• Can, A. (2020). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi. 12. Basım.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. Selçuk B. Demir (Çev.). Ankara: Eğiten Kitap. 4. Basım.
• Çetinkaya, R. (2007). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Yeterlilik Algıları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Deregözü, A., ve Gündoğar, F. (2020). Dil Öğretme Öz Yeterlik Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 8(2), 431-447.
• Durgun, H. Ş., ve Ersoy, M. (2025). Yükseköğretimde Acil Durum Uzaktan Öğretim Süreçleri Üzerine Bir Analiz: Yükselen Bir Kavram Olarak Öğretimin Dönüşümü. Journal of University Research, 8(1), 65-80.
• Eyüp, B. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretim Teknolojileri Kullanmaya Yönelik Öz Güvenleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 77-87.
• Eyyam, R., Doğruer, N. ve Meneviş, İ, (2012). Sosyal Öğrenme Kuramı. Ankara Pegem Akademi. 2. Basım.
• Gömleksiz, M. N., Sinan, A. T., ve Doğan, F. N. (2020). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Türkçe Öğretmenliği Öz Yeterlik Algıları. Electronic Turkish Studies, 15(8).
• Güven, E. D. (2008). Bir Hazır Giyim İşletmesinde Çıraklık Eğitimi Kapsamında Çalışan Ergenlerin Öz-Yeterlik İnançlarının Kimlik, Sosyal Karşılaştırma Eğilimi ve Demografik Değişkenler Bağlamındaİncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güven, S., ve Çakır, Ö. (2012). İlköğretim İngilizce Öğretmenlerinin Özyeterlik İnançları Üzerine Bir Çalışma. Eğitim ve Bilim, 37(163).
• Güzel, A., ve Barın, E. (2016). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi. Ankara: Akçağ Yayınları. 3. Basım.
• Korkmaz, İ., (2011). Sosyal Öğrenme Kuramı. B. Yeşilyaprak, (Ed) Eğitim Psikolojisi (İçinde) Ankara Pegem Akademi. 27. Basım.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın. 1.Basım.
• Mert, E. L. (2017). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Dönük Öz-Yeterlik Algılarının Değerlendirilmesi. International Journal of Language Academy, 14, 125-134. Öztürk, T. (2015). Yurt Dışında Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Öz Yeterlik Algı ve Tutumları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (31), 174-196.
• Şahin, Ç., Kurudayıoğlu, M., Tunçel, H., ve Öztürk, Y. A. (2013). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Lisans Düzeyinde Verilen Yabancılara Türkçe Öğretimi (YTÖ) Dersine Yönelik Özyeterlik Algıları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 36-45.
• Saklofske, D. H., Michayluk, J. O., And Ramdhawa, B. S. (1998). Teachers' Efficacy And Teaching Behaviors. Psychological Reports, 63(2), 407-414.
• Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N., ve Gencel, İ. E. (2010). Türkçe Öğretmenlerinin Özyeterlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 265-283.
• Schunk, D. H. (2014). Öğrenme Teorileri: Eğitimsel Bir Bakış. (M. Şahin, Çev.) Ankara: Nobel Yayınları. 1. Basım.
• Solak, Ö. (2022) Edebiyat Çalışmalarında Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Çizgi Kitapevi. 1. Basım.
• Uygur, M., ve Çakır, Ö. (2015). İngilizce Öğretmenliği Lisans Öğrencilerinin Özyeterlik İnançlarının Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Journal Of Qafqaz Unıversıty, 3(1), 89-104.
• Ülper, H. ve Bağcı, H. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Dönük Öz Yeterlik Algıları. Electronic Turkish Studies, 7(2).
• Ünal, F. T. ve Sever, A. (2013). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Eleştirel Okumaya Yönelik Özyeterlik Algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6).
• Yanar, B. H., ve Bümen, N. T. (2012). İngilizce ile İlgili Özyeterlik İnancı Ölçeğinin Geliştirilmesi. Kastamonu Education Journal, 20(1), 97-110.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Öz-Yeterlik Algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88-104.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. 12. Basım.