1. DergiPark
  2. Bağbahçe Bilim Dergisi
  3. Arşiv
  4. Cilt 6, Sayı 2
Yıl 2019, Cilt 6 , Sayı 2, Sayfalar 42 - 57 2019-08-31

Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi

Hüseyin Kürşad İLDENİZ [1] , Burçin ÇINGAY [2] , Evren CABİ [3]

Öz

Sazlar olarak bilinen, Bilimsel Türkçe Adı ayakotu olan Carex L., Türkiye’de doğal yayılış gösteren 157 takson ile Cyperaceae (Hasırotugiller) familyasının en büyük cinsidir. Carex sözcüğünün etimolojik sınıflandırmasında, eski İngilizce dilinde “secg" yani saz olarak kullanımı ve Gotik Almanca da ise kenarı keskin anlamında “sagjaz” kelimesiyle ifade edildiği görülmüştür. Bu iki örneğe bakıldığında bir bitki cinsine farklı ülkelerde farklı dillerde isimler verildiği görülmektedir. Dünyada yaklaşık 2000 ile temsil edilen bir cinsin, sadece cins isminin bile farklı dillerde farklı kelimeler ile ifade ediliyor olması bu cins hakkında bilimsel bilginin doğru gelişmesine engel teşkil etmektedir. Bilim insanları ortaya çıkan bu karışıklığı gidermek adına, ortak bir isimlendirme sistemi geliştirmişlerdir. Başlangıçta bilimsel isimler çoğunlukla Klasik Yunanca veya Latince kelimelerinden türetilmiştir. Bu tür isimler genellikle, alışık olmayanların kulaklarına karmaşık veya garip gelebilir. Bilimsel isimlerde kullanılan ifadelerin anlamının bilinmesi, bilimsel isimlerin en iyi şekilde akılda kalıcı ve anlaşılır olmasında önemli bir etkendir. Ancak klasik dillerin (ve özellikle de Latince) giderek azalan genel bilgisi, bu bilimsel isimlerin anlamını erişilmez kılmaktadır. Bu makalede, Türkiye’de yayılış gösteren Carex cinsine ait türlerin bilimsel olarak anlaşılmasını kolaylaştırmak amacıyla verilen tür epitetlerinin Türkçe anlamları ve türler arasındaki ilişki etimolojik açıdan irdelenmiştir. Çalışmanın sonucunda Carex cinsine ait 157 taksonun geçerli isimleri ve sinonimleri değerlendirilmiş, isimlerin %61’nin türlerin morfolojik özelliklere dayalı olarak verildiği görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Ayakotu, Carex L., epitet, etimoloji

Kaynakça

  • Bailly, Anatole (1935). Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français, Hachette, Paris. Bauer, W., Arndt, W. F., Gingrich, F. W. ve Danker, F. W. (1957). A Greek–English. Baytop, A. (1998). İngilizce-Türkçe botanik kılavuzu. İstanbul Üniversitesi Yayın, (4058), İstanbul. Charlton T. Lewis (1891). An Elementary Latin Dictionary. Harper & Brothers, New York. Charlton T. Lewis ve Short C. (1879). A Latin Dictionary. Clarendon Press, Oxford. Clifford, H. T. ve Bostock, P. D. (2007). Etymological dictionary of grasses 86. Springer Science & Business Media, Berlin. Davis, P.H., Mill, R.R. ve Tan, K., (edlr.). (1985). Flora of Turkey and the East Aegean Islands, 9. Edinburgh Univ. Press, Edinburgh. Demiriz, H. (1969). Genel Botanik Ders Kitabı İkinci Baskı say. 118-118. Fen Fak. Dön. Sermaye Basımevi, İstanbul. Eggli, U., ve Newton, L. E. (2004). Etymological dictionary of succulent plant names. Springer Science & Business Media, Berlin. Gaffiot, F. (1934). Dictionnaire Illustré Latin-Français. Hachette, Paris. Gledhill, D. (2008). The names of plants. Cambridge University Press, Cambridge. Google Inc. (1998). https://scholar.google.com.tr/ (erişim tarihi: 10.01.2019). Greuter, W., McNeill, J., Barrie, F., Burdet, H. M., Demoulin, V., Filgueiras, T. S. ve Turland, N. J. (2000). International code of botanical nomenclature (Saint Louis Code): 16. Uluslararası Botanik Kongresi, St Louis, Missouri, USA. Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (edlr.). (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul. Güner, A., Karabacak, E., Çıngay, B., Eker, İ., Güneş, F., Keskin, M. ve Öztekin, M. (2014), Bitki Terimleri, Şu eserde: Güner, A. ve Ekim, T.(edlr.) Resimli Türkiye Florası 1: 445-528, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını ve İş bankası Kültür Yayını, İstanbul. Harry Thurston P. (ed.). (1898) Harper's Dictionary of Classical Antiquities. Harper & Brothers, New York. ITIS (2018). Standard Report Page: Carex flava. Retrieved from https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=39606#null. (erişim tarihi: 4.11.2018). Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 27(1): 141-153. Lewis, Charlton T. L. (1890). An Elementary Latin Dictionary. American Book Company New York, Cincinnati ve Chicago. Lewis, Charlton T., Freund, W., Short, C. ve Andrews, E. A. (1879). A Latin dictionary: founded on Andrews' edition of Freund's Latin Dictionary, rev., enl. and in great part rewritten by Charlton T. Lewis and Charles Short. Clarendon. Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature. University of Chicago Press, Chicago. Liddell, Scott (1889). An Intermediate Greek–English Lexicon, Harper & Brothers, New York. Linnaeus, C (1753). Species Plantarum. A facsimile of the first edition 1753, vol. 1, with an introduction by W. T. Stearn. Ray Society, London. Merriam-webster: http://www.merriam-webster.com /dictionary (erişim tarihi: 10. 01. 2019). MOBOT, Missouri Botanical Garden (MBG),: http://www.mobot.org/MOBOT/research/, (erişim tarihi: 10. 01. 2019) Molina, A., Acedo C., ve Llamas F. (2008). Taxonomy and new taxa of the Carex divulsa aggregate, Botanical Journal of the Linnean Society, 156, 385–409. doi: 10.1111/j.1095-8339.2007.00760.x. Noble, J. C. (1982). Carex arenaria L. Journal of Ecology, 70(3), 867-886. Noble, J. C., Bell, A. D. ve Harper, J. L. (1979). The population biology of plants with clonal growth: I. The morphology and structural demography of Carex arenaria. The Journal of Ecology, 67(3), 983-1008. Online Etymology Dictionary (etymonline): https://www.etymonline.com/ (erişim tarihi: 10. 01. 2019). Peck, H. T., (edtr.), (1898). Harper's Dictionary of Classical Antiquities, Harper & Brothers, New York. Pokorny, J. (1959), Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German). Francke Verlag, Münih. Quattrocchi, U. (2006). CRC world dictionary of grasses: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology 3. CRC Press., Boca Raton, Florida. Quattrocchi, U. (2012). CRC world dictionary of medicinal and poisonous plants: common names, scientific names, eponyms, synonyms, and etymology 5. CRC press., Boca Raton, Florida. Schultze-Motel, W. (1962). Carex aladagensis, eine neue Segge aus Kleinasien. Willdenowia (H. 1), 91-95. Smith, W. ve Anthon, C. (edlr.). (1886). A dictionary of Greek and Roman antiquities. Harper and brothers, Newyork. Stearn, W. T. (1973). Botanical latin (ed. 2). Newton Abbot, UK. The International Plant Names Index (IPNI). (2008): http://www.ipni.org (erişim tarihi: 10. 01. 2019). The Plant List Version 1.1 (2013): http://www.theplantlist.org/tpl1.1/search?q=carex (erişim tarihi: 10.01.2019). Tutin, T. G., Heywood, V. H., Burges, N. A., Moore, D. M., Valentine, D. H., Walters, S. M., & Webb, D. A. (1980). Flora Europaea. 5, Cambridge University Press. Cambridge Wiktionary (2004): https://en.wiktionary.org/wiki/ (erişim tarihi: 10. 01. 2019). Woodhouse, S. C. (1910). English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language, Routledge & Kegan Paul Limited, London. Yavuz, M. (2016). Bazı Liken Cins (Genus) İsimlerinin Etimolojisi Üzerine, Avrasya Terim Dergisi, 4(2), 18-26.

Ayrıntılar

Birincil Dil tr
Konular Biyoloji
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Orcid: 0000-0002-6420-8236
Yazar: Hüseyin Kürşad İLDENİZ

Yazar: Burçin ÇINGAY (Sorumlu Yazar)

Yazar: Evren CABİ

Tarihler

Yayımlanma Tarihi : 31 Ağustos 2019

Kaynak Göster

Bibtex @derleme { bagbahce613725, journal = {Bağbahçe Bilim Dergisi}, issn = {}, eissn = {2148-4015}, address = {Kültür Mahallesi, Budak Sokak, Tekfen Sitesi, A Blok, No:7, Etiler-Beşiktaş, İstanbul}, publisher = {Ali Nihat Gökyiğit Eğitim, Sağlık, Kültür, Sanat ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı}, year = {2019}, volume = {6}, pages = {42 - 57}, doi = {10.35163/bagbahce.613725}, title = {Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi}, key = {cite}, author = {İLDENİZ, Hüseyin Kürşad and ÇINGAY, Burçin and CABİ, Evren} }
APA İLDENİZ, H , ÇINGAY, B , CABİ, E . (2019). Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi. Bağbahçe Bilim Dergisi , 6 (2) , 42-57 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/bagbahce/issue/48448/613725
MLA İLDENİZ, H , ÇINGAY, B , CABİ, E . "Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi". Bağbahçe Bilim Dergisi 6 (2019 ): 42-57 <https://dergipark.org.tr/tr/pub/bagbahce/issue/48448/613725>
Chicago İLDENİZ, H , ÇINGAY, B , CABİ, E . "Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi". Bağbahçe Bilim Dergisi 6 (2019 ): 42-57
RIS TY - JOUR T1 - Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi AU - Hüseyin Kürşad İLDENİZ , Burçin ÇINGAY , Evren CABİ Y1 - 2019 PY - 2019 N1 - DO - T2 - Bağbahçe Bilim Dergisi JF - Journal JO - JOR SP - 42 EP - 57 VL - 6 IS - 2 SN - -2148-4015 M3 - UR - Y2 - 2019 ER -
EndNote %0 Bağbahçe Bilim Dergisi Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi %A Hüseyin Kürşad İLDENİZ , Burçin ÇINGAY , Evren CABİ %T Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi %D 2019 %J Bağbahçe Bilim Dergisi %P -2148-4015 %V 6 %N 2 %R %U
ISNAD İLDENİZ, Hüseyin Kürşad , ÇINGAY, Burçin , CABİ, Evren . "Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi". Bağbahçe Bilim Dergisi 6 / 2 (Ağustos 2019): 42-57 .
AMA İLDENİZ H , ÇINGAY B , CABİ E . Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi. Bağbahçe Bilim Dergisi. 2019; 6(2): 42-57.
Vancouver İLDENİZ H , ÇINGAY B , CABİ E . Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi. Bağbahçe Bilim Dergisi. 2019; 6(2): 57-42.
Makalenin Yazarları
Hüseyin Kürşad İLDENİZ [1]
Burçin ÇINGAY [2]
Evren CABİ [3]
Makale Gönder
Arşiv
Editör Kurulu
İletişim
TR Dizin
TR Dizin