Elaeagnus angustifolia L. ve Hippophae rhamnoides L. subsp. caucasica Rousi (Elaeagnaceae) Taksonlarının Anatomik, Palinolojik ve Mikromorfolojik Yönden İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 70 - 81, 31.12.2021

Bayram Atasagun

Öz

Elaeagnus angustifolia, Dünyanın birçok kurak ve yarı kurak yerlerinde su yolları boyunca bulunan doğallaşmış bir Avrasya ağacıdır. Hippophae rhamnoides ise Asya ve Avrupa'nın soğuk ılıman bölgelerinde geniş yayılışa sahip çiçekli bir çalıdır. Bu çalışma Elaeagnaceae familyası içerisinde yer alan E. angustifolia ve H. rhamnoides subsp. caucasica taksonlarının anatomik, palinolojik ve trikom mikromorfolojik özellikleri incelenerek, cinslerin taksonomisine katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. Taksonların anatomik çalışmaları kapsamında kök, gövde ve yaprak, enine kesitleri alınarak safranin fast-green yöntemiyle boyanmıştır. Taksonların anatomik özellikleri incelendiğinde sekonder yapıya sahip dikotil bir bitkinin karakteristik özelliklerini taşıdıkları belirlenmiştir. E. angustifolia yapraklarının bifasiyal, H. rhamnoides subsp. caucasica yapraklarının ise ekvifasiyal olduğu tespit edilmiştir. E. angustifolia’nın polenleri suboblat, ornamentasyon psilat-verrukattır. H. rhamnoides subsp. caucasica’nın polen şekli ise prolat-sferoidal, ornamentasyon verrukat-rugulattır. E. angustifolia ve H. rhamnoides subsp. caucasica taksonlarının trikomlarının peltat, stellat-peltat tipte olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Anatomi, Elaeagnus, Polen, Sistematik, Türkiye

Kaynakça

• Akbolat, D., Ertekin C., Mengeş H.O., Güzel E. ve Ekinci K. (2008). Physical and nutritional properties of Oleaster (Eleagnus angustifolia L.) growing in Turkey. Asian Journal of Chemistry 20: 2358-2366.
• Amiri Tehranizadeh, Z., Baratian A. ve Hosseinzadeh H. (2016). Russian olive (Elaeagnus angustifolia) as a herbal healer. Bioimpacts 6: 155-167.
• Arohonka, T. ve Rousi A. (1980). Karyotypes and C-bands in Shepherdia and Elaeagnus. Annales Botanici Fennici 17: 258-263.
• Chen, C.Y., Chen C., Yeh H., Li H. ve Huang G. (2019). Secondary Metabolites from the Leaves of Elaeagnus glabra. Chemistry of Natural Compounds 55.
• Davis, P.H., 1982. Flora of Turkey and East Aegean Island. Edinburgh University Press, 7, Edinburgh.
• Ehleringer, J.R. ve Mooney, H.A. (1978). Leaf hairs: effects on physiological activity and adaptive value to a desert shrub. Oecologia, 37: 183–200.
• Erdtman, G. (1969). Handbook of Palynology. Morphology-Taxonomy-Ecology. An Introduction to the Study of Pollen Grains and Spores. Hafner Publishing Co, Copenhagen.
• Faegri, K. ve Iversen, J. (1989). Textbook of Pollen Analysis. John Wiley and Sons, Chichester.
• Gao, R., Hou J., Zhao R., Yang X., Hou X., Huo L., Hidayati S.N. ve Walck J.L. (2021). Seed dormancy and germination of a critically endangered plant, Elaeagnus mollis, on the Loess Plateau of China. European Journal of Forest Research: 1-11.
• Güner, A., Aslan S., Ekim T., Vural M. ve Babaç M. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). İstanbul, Turkey: Nezahat Gökyiğit Botanic Garden and Floristics Research Society.
• Halbritter H. ve Heigl H. (2020). Elaeagnus angustifolia. In: PalDat - A palynological database. https://www.paldat.org/pub/Elaeagnus_angustifolia/304216, (erişim tarihi 2021-04-07).
• Halbritter H., Heigl H., Svojtka M. 2020. Hippophae rhamnoides. In: PalDat - A palynological database. https://www.paldat.org/pub/Hippophae_rhamnoides/304215, (erişim tarihi 2021-04-07).
• Hays, J.F.Jr. (1990). Wildlife considerations in windbreak renovation. In: Great Plains Agricultural Council, compiler. Windbreaks: Living with the wind: Proceedings, windbreak renovation workshop; 1990 October 23-25.
• Hesse, M., Halbrotter, H., Zetter, R., Weber, M., Buchner, R., Frosch-Radovo, A. ve Ulrich, S. (2009). Pollen Terminology: An Illustrated Handbook. Springer Verlag/Wien, New York.
• Heywood, V., Brummitt, Culham A. ve Seberg O. 2007. Flowering Plant Families of the World.
• Johansen, D.A. (1940). Plant Microtechnique. McGraw-Hill, New-York.
• Kassımbekova, M., Kaliyeva, A., Kassymbayev, B., Medeuova, G. Ve Mamytova, N. (2020). Biological features of medicinal plant elaeagnus rhamnoides growing at south-east of Kazakhstan. Periodico Tche Quimica 17 (36): 334-345.
• Kenzo, T., Yoneda, R., Azani, M.A. ve Majid, N.M. (2008). Changes in leaf water use after removal of leaf lower surface hairs on Mallotus macrostachyus (Euphorbiaceae) in a tropical secondary forest in Malaysia. Journal of Forest Research, 13(2): 137–142.
• Khadivi, A. (2018). Phenotypic characterization of Elaeagnus angustifolia using multivariate analysis. Industrial Crops and Products 120: 155-161.
• Klich, M.G. (2000). Leaf variations in Elaeagnus angustifolia related to environmental heterogeneity. Environmental and Experimental Botany 44:171–183.
• Li, T.S. (1999). Sea buckthorn: new crop opportunity. Şu eserde: Janick, J. (Ed.), Perspectives on New Crops and New Uses, 335-337. ASHS Press, Alexandria, VA.
• Li, M.M., Liu, Y.B., Liu, M.L. ve Liu, D. (2015). Comparative studies on leaf epidermal micromorphology and mesophyll structure of Elaeagnus angustifolia L. in two different regions of desert habitat.Sciences in Cold and Arid Regions 7(3): 229-237.
• McKean, D.R. (1982). Elaeagnus ve Hippophae Mill. Şu eserde: Davis, P.H. (ed.). Flora of Turkey and the East Aegean Islands 7: 532-534. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Metcalfe, C.R. ve Chalk, L. (1972). Anatomy of the Dicotyledons 2. Oxford University Press, Oxford.
• Nazir, N., Zahoor M. ve Nisar M. (2020). A Review on Traditional Uses and Pharmacological Importance of Genus Elaeagnus Species. The Botanical Review 86: 247-280.
• Pundir, S., Garg P., Dviwedi A., Ali A., Kapoor V.K., Kapoor D., Kulshrestha S., Lal U.R. ve Negi P. (2021). Ethnomedicinal uses, phytochemistry and dermatological effects of Hippophae rhamnoides L.: A review. Journal of Ethnopharmacology 266: 113434.
• Punt, W., Hoen, P.P., Blackmore, S., Nilsson, S. Ve Thomas, A. (2007). Glossary of pollen and spore terminology. Review of Palaeobotany and Palynology 143 (1-2): 1-81.
• Singh, V., Yang B., Kallio H., Bala M., Sawhney R.C., Gupta R.K., Mörsel J.T., Lu R. ve Tolkachev O.N. 2006. Seabuckthorn (Hippophae L.). A multipurpose wonder plant. Vol. II: Biochemistry and pharmacology. Delhi: Daya Publishing House, xiv + 600 pp. p.
• Stearn, W.T. (1983). Botanical Latin. 566 David & Charles. London.
• Sun, M. ve Lin Q. (2010). A revision of Elaeagnus L. (Elaeagnaceae) in mainland China. Journal of Systematics and Evolution 48: 356-390.
• Vardar, Y., (1987). Mikroperasyon Yöntemleri, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 1. Ege Üniversitesi Baskı İşleri, İzmir.
• Wang, Q., Ruan X., Huang J.H., Xu N.Y. ve Yan Q.C. (2006). Intra-specific genetic relationship analyses of Elaeagnus angustifolia based on RP-HPLC biochemical markers. Journal of Zhejiang University Science B 7: 272-278.
• Wodehouse, R.P. (1935). Pollen Grains. McGraw Book Company Press, New York.
• Ye, L., Song Y., Yamada K., Nakao Y. ve Nii N. (2012). Anatomical and histological changes in developing silverberry (Elaeagnus multiflora var. gigantea L.) fruit. The Journal of Horticultural Science and Biotechnology 87: 64-70.
• Zhang, Z.X., Gao, Z.Q. ve Zhang, Y. (1992). A SEM study on the morphology of foliar surface of seabuckthorn and Elaeagnus and their implication on taxonomy. 1. The morphology of foliar surface and their attachment. Bulletin of Botanical Research, 12(2): 169–176.