Lomelosia caucasica (M.Bieb.) Greuter & Burdet ve Lomelosia sulphurea (Boiss. & A.Huet) Greuter & Burdet (Caprifoliaceae) Türlerinin Karşılaştırmalı Anatomisi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 3, 44 - 54, 30.12.2022

Cansu Gülcemal Uğurcan Baran Mert Can Vardar Ahmet Aksoy

Öz

Son yapılan çalışmalar ile Caprifoliaceae familyası Scabiosa L. cinsinden Lomelosia Raf. cinsine aktarılan, Lomelosia caucasica (M.Bieb.) Greuter & Burdet ve endemik Lomelosia sulphurea (Boiss. & A.Huet) Greuter & Burdet türlerinin taksonomik ayırımlarına katkı sağlamak için anatomik özellikleri karşılaştırmalı olarak çalışılmıştır. Türlerin anatomik incelemelerinde parafin metodu kullanılarak, HM310 mikrotom cihazı yardımı ile kök, gövde ve yaprak enine kesitleri alınmıştır. Safranin-fast green çift boyama serilerinden geçirilen örnekler entellan ile sabit preparat haline getirilmiştir. Leica DM750 ışık mikroskobunda incelenen ve fotoğraflanan preparatlardan ölçümü yapılan parametrelerin istatistik paket programı (SPSS, versiyon 20) ile bağımsız örneklem T-testi (Independent Sample T- Test) kullanılarak analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda iki tür karşılaştırıldığında köklerde ekzodermis endodermis sekonder floem boyu ve trake çapı; gövdelerde kutikula, epidermis, primer floem, trake ve trakeid ölçümleri; yaprakta ise kutikula ve demek kını hücreleri ölçümlerinde farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Temel bileşen analizine göre ise tüm varyasyonu açıklamada en etkili karakterler mezofil ölçümleri olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Anatomi, Caprifoliaceae, Scabiosa caucasica, Scabiosa sulphurea

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK, Akdeniz Üniversitesi

Proje Numarası

KBAG-117Z826, FDK 2017-2429

Teşekkür

Bu araştırmanın arazi çalışmalarına katkı sağlayan Dr. Jale ÇELİK’e, laboratuvar çalışmalarında yardımcı olan Aleyna AYKUT’a ve çalışmayı maddi olarak destekleyen TÜBİTAK (Proje No: KBAG-117Z826) ve Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi (Proje No: FDK 2017-2429)’ne teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Aksoy, A. (2019). Determining effects of climate change on the distribution of Puk by using ecological niche modelling/Ekolojik niş modellemesi ile iklim değişikliğinin Puk’un yayılışına olan etkisinin belirlenmesi. 2nd International Turkish World Engineering and Science Congress. Bildiri Kitabı, 7-10, Türkiye.
• Aksoy, A., Çelik, J., Bozkurt, M. ve Uysal, T. (2020). Türkiye Florası için yeni bir tür kaydı: Scabiosa lucida Vill. (Caprifoliaceae). Bağbahçe Bilim Dergisi 7(3): 49-57. doi: 10.35163/bagbahce.800995
• Akyol, Y., Kocabaş, O., Kayacan, E., Minareci, E. ve Özdemir, C. (2016). Scabiosa hispidula Boiss. (Caprifoliaceae) türüne ait anatomik bir çalışma. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi 5(1):10-15. doi: 10.17100/nevbiltek.52239
• Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Bot J Linn Soc. 161 (2): 105-121. doi: 10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x
• Baytop, T. (1994). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Bobrov, E.G. (1957). Scabiosa L. Şu eserde: Shishkin, B.K. (ed), Flora of the U.S.S.R. Isdatel’stvo Akademii Nauk SSSR. Moskva-Leningrad 24: 42-66.
• Carlson, S.E., Linder, H.P. ve Donoghue, M.J. (2012). The historical biogeography of Scabiosa (Dipsacaceae): implications for Old World plant disjunctions. Journal of Biogeography 39 (6): 1086-1100. doi: 10.1111/j.1365- 2699.2011.02669.x
• Çelik, J. (2021). Türkiye’de Yayılış Gösteren Scabiosa L. Sensu Lato (Caprifoliaceae) Cinsinin Taksonomik Revizyonu. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Erarslan, Z.B. ve Yeşil, Y. (2018). The anatomical properties of Scabiosa atropurpurea L. (Caprifoliaceae). İstanbul Journal of Pharmacy 48(1): 1-5. doi: 10.5152/IstanbulJPharm.2018.376278
• Girişken, H. (2020). Türkiye’de Yayılış Gösteren Scabiosa columbaria L. Taksonlarının Morfolojik, Anatomik ve Palinolojik Özelliklerinin Araştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Göktürk, R.S. (2012). Scabiosa L. İçinde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (edlr.), Türkiye Bitkileri (Damarlı Bitkiler Listesi) s. 319-322. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını., İstanbul.
• Güner, A., Akyıldırım, B., Alkayış, M.F., Çıngay, B., Kanoğlu, S.S., Özkan, A.M., Öztekin, M. ve Tuğ, G.N. (2012). Türkçe Bitki Adları. Şu eserde: Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (edlr.). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayınları, İstanbul.
• Hammer, Ø., Harper, D. A., Ryan, P. D. (2001). PAST: Paleontological statistics software package for education and data analysis. Palaeontologia electronica 4 (1): 9.
• Hill, M. O., Smith, A. J. E. (1976). Principal component analysis of taxonomic data with multi-state discrete characters. Taxon 25(2/3): 249-255.
• Johansen, D.A. (1940). Plant microtechnique s.s 523. McGraw-Hill Book Company Press, New York.
• Mathews V.A (1972). Scabiosa L. Şu eserde: Davis, P.H. (ed), The Flora of Turkey and the East Aegean Islands 4: 602-621. Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Meidner H. ve Mansfield, T.A. (1969). Physiology of stomata. Mc Graw-Hill, Newyork, USA.
• Panayır, T. ve Baykal, T. (1997). Scabiosa rotata Bieb. (Dipsacaceae) üzerine morfolojik ve anatomik araştırmalar. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi 26(1): 22-35. doi: 10.1501/Eczfak_0000000311
• Vardar, Y. (1987). Mikroperasyon Yöntemleri. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi, Ege Üniversitesi Baskı İşleri, İzmir.
• Wang, H. X., Moore, M. J., Landrein, S., Liu, B., Zhu, Z. X. ve Wang, H. F. (2020). Plastid phylogenomic insights into the evolution of the Caprifoliaceae sl. (Dipsacales). Molecular Phylogenetics and Evolution 142: 106641. doi: 10.1016/j.ympev.2019.106641
• Yıldız, B. ve Aktoklu, Ekrem. (2010). Bitki Sistematiği (İlkin Karasal Bitkilerden Bir Çeneklilere). 10: 317. Palme Yayıncılılık, Ankara.