Investigation of Technology Use and Need Satisfaction Levels of Adolescents According to Some Variables

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 4, 410 - 420, 27.12.2022

İlker Kaba , Türkan Doğan

https://doi.org/10.51982/bagimli.1062617

Cited By: 2

Öz

Objective: The aim of this study was to determine whether the levels of adolescents' use of information technologies and basic psychological needs differed by gender, and if so, what was the relation in between the duration and reasons of using information technologies.
Method: The study was carried out with the screening model. Personal Information Form, Information Technologies Usage Scale (ITUS) and Need Satisfaction Scale (NSS) were used in the research. The data were collected from 508 adolescents in high schools in Ankara and Mersin provinces in the 2019-2020 academic year, using the convenience sampling method.
Results: It was found that the mean scores derived from the factors of NSS-Efficacy, ITUS-Digital Gaming (DG) and ITUS-Use of Technological Devices and Applications (UTDA) differed significantly by gender. It was determined that the daily internet usage duration of the adolescents and the mean scores obtained from the ITUS-DG, ITUS-UTDA factors and the overall ITUS were positively and significantly correlated. It was discovered that using the internet for playing games and the mean scores of ITUS-DG, ITUS-UTDA, ITUS-Virtual Life Preference factors and the overall ITUS were positively and significantly related to using the Internet for social networks and the mean scores obtained from the NSS-Relatedness factor and overall NSS.
Conclusion: The direction of their relations with the general and subscales of ITUS, overall and subscales of NSS differs by gender, duration of use of information technologies and purposes of the adolescents. It was observed that the duration of information technology use has increased in general among the adolescents who use the internet to play online games, communicate, and utilize social networks. There was no increase in the use of information technologies by adolescents who use the internet for study and live lessons/EBA/distance education purposes. It was found that adolescents meet their need of relatedness and general need satisfaction by using the internet for social networks.

Anahtar Kelimeler

Information technologies, use of technology, psychological needs, need satisfaction, adolescent

Ergenlerin Teknoloji Kullanımı ve İhtiyaç Doyumu Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışmada ergenlerin bilişim teknolojileri kullanma ve temel psikolojik ihtiyaç düzeylerinin cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi ve bilişim teknolojileri kullanım süreleri ve amaçlarıyla ilişkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışma, tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada Kişisel Bilgi Formu, Bilişim Teknolojileri Kullanım Ölçeği (BTKÖ) ve İhtiyaç Doyumu Ölçeği (İDÖ) kullanılmıştır. Veriler, Ankara ve Mersin’deki liselerde 2019-2020 eğitim-öğretim döneminde, kolay ulaşılabilir örneklem yöntemi kullanılarak ulaşılan 508 ergenden toplanmıştır.
Bulgular: İDÖ-Yeterlik, BTKÖ-Dijital Oyun Oynama ve BTKÖ-Teknolojik Aygıtların ve Uygulamalarının Kullanımı faktörlerinden alınan ortalama puanlarında cinsiyete göre anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Ergenlerin günlük internet kullanım süreleri ile BTKÖ-DOO, BTKÖ-TAUK faktörlerinden ve BTKÖ genelinden alınan ortalama puanların pozitif yönde anlamlı düzeyde ilişkili olduğu saptanmıştır. İnterneti oyun oynamak için kullanma ile BTKÖ-DOO, BTKÖ-TAUK, BTKÖ-Sanal Yaşam Tercihi faktörlerinden ve BTKÖ genelinden alınan ortalama puanların; interneti sosyal ağlar için kullanma ile İDÖ-İlişkisellik faktöründen ve İDÖ genelinden alınan ortalama puanların pozitif yönde anlamlı düzeyde ilişkili olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Ergenlerin cinsiyetlerine, bilişim teknolojileri kullanım sürelerine ve amaçlarına göre BTKÖ geneli ve alt ölçekleri, İDÖ geneli ve alt ölçekleri ile ilişkilerinin yönü farklılık göstermektedir. Çevrim içi oyun oynama, sosyal ağları kullanma ve iletişim kurma amaçlarıyla interneti kullanan ergenlerin genel olarak bilişim teknolojileri kullanım sürelerinin de arttığı görülmüştür. Ders çalışmak ve canlı ders/EBA/uzaktan eğitim amaçlarıyla interneti kullanan ergenlerin bilişim teknolojileri kullanımlarında bir artış görülmemiştir. Ergenlerin interneti sosyal ağlar için kullanarak ilişkisellik ihtiyaçlarını ve genel ihtiyaç doyumlarını karşıladıkları bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bilişim teknolojileri, teknoloji kullanımı, psikolojik ihtiyaçlar, ihtiyaç doyumu

Kaynakça

• 1. Kaba İ, Doğan T. Bilişim teknolojileri kullanım ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies – Education 2021; 16(3): 1547-1572.
• 2. BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) Bilgi Teknolojileri ve İnternetin Bilinçli, Güvenli Kullanımı Kitabı, 2018. http://www.guvenliweb.org.tr/dokuman-detay/bilgi-teknolojileri-ve-internetin-bilincli-guvenli-kullanimi-kitabi (5 Mart 2021’de ulaşıldı).
• 3. Goldberg I. Goldberg's message, 1996. http://www.webs.ulpgc.es/aeps/JR/Documentos/ciberadictos.doc (12 Aralık 2020’de ulaşıldı).
• 4. Young KS. Psychology of computer use: XL. Addictive use of the Internet: a case that breaks the stereotype. Psychological Reports 1996; 79(3): 899-902.
• 5. Davis RA. A cognitive-behavioral model of pathological Internet use. Comput Hum Behav 2001; 17(2): 187-195.
• 6. Caplan SE. A social skill account of problematic internet use. J Commun 2005; 55(4): 721-736.
• 7. Kim HK, Davis, KE. Toward a comprehensive theory of problematic Internet use: Evaluating the role of self-esteem, anxiety, flow, and the self-rated importance of Internet activities. Comput Human Behav 2009; 25(2): 490-500.
• 8. Griffiths M. Internet addiction-time to be taken seriously?. Addiction Research 2000; 8(5): 413-418.
• 9. Yücel N, Gürsoy F. Ergenlerin akran ilişkileri ile yalnızlık düzeylerinde internet kullanımının etkisi. Kalkan M, Kaygusuz C (editörler). İnternet Bağımlılığı / Sorunları ve Çözümler. 1. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık, 2013: 211-230.
• 10. Ceyhan AA. An investigation of adjustment levels of Turkish university students with respect to perceived communication skill levels. Social Behavior and Personality 2006; 34(4): 367-379.
• 11. Hall AS, Parsons J. Internet addiction: College student case study using best practices in cognitive behavior therapy. J Ment Health Couns 2001; 23(4): 312.
• 12. Sarı İ, Yenigün Ö, Altıncı EE, Öztürk A. Temel psikolojik ihtiyaçların tatmininin genel öz yeterlik ve sürekli kaygı üzerine etkisi (Sakarya Üniversitesi Spor Yöneticiliği Bölümü örneği). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 2011; 9(4): 149-156.
• 13. Murdock NL Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuramları. 1. Baskı. Akkoyun F (çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2012.
• 14. Kocayörük E. Öz-belirleme kuramı açısından ergenlerin anne baba algısı ile duyuşsal iyi oluşları arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2012; 4(37): 24-37.
• 15. Deci EL, Ryan RM, Gagné M, Leone DR, Usunov J. et al. Need satisfaction, motivation, and well-being in the work organizations of a former eastern bloc country: A cross-cultural study of self-determination. Personality and Social Psychology Bulletin 2001; 27(8): 930-942.
• 16. Deci EL, Ryan RM. The ‘‘What’’ and ‘‘Why’’ of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry 2000; 4: 227-268.
• 17. Şahin İ, Kesici Ş. Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik İhtiyaçları ve İnternet Kullanım Fonksiyonlarının Problematik İnternet Kullanımlarını Yordaması. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 2009. https://www.pegem.net/Akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=106058 (22 Nisan 2020’de ulaşıldı).
• 18. Shen CX, Liu RD, Wang D. Why are children attracted to the Internet? The role of need satisfaction perceived online and perceived in daily real life. Comput Hum Behav 2013; 29(1): 185-192.
• 19. Canoğulları Ö. İnternet Bağımlılık Düzeyleri Farklı Ergenlerin Cinsiyetlerine Göre Psikolojik İhtiyaçları, Sosyal Kaygıları ve Anne Baba Tutum Algılarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014.
• 20. Statista. Number of Internet Users in Selected Countries, 2020. https://www.statista.com/statistics/271411/number-of-internet-users-in-selected-countries/ (20 Mart 2021’de ulaşıldı).
• 21. We are Social. Digital in 2020 Global Overview, 2020. https://wearesocial.com/digital-2020 (18 Nisan 2021’de ulaşıldı).
• 22. Göker ME, Turan Ş. COVID-19 Pandemisi sürecinde problemli teknoloji kullanımı. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi 2020; 5(COVID-19 Özel Sayısı): 108-114.
• 23. Karakaya EN. Covid-19 Sürecinde Eğitimine Evde Devam Eden Ortaöğretim Öğrencilerinin Teknoloji Bağımlılığı Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karabük: Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
• 24. Öztürk A. COVID-19 pandemi sürecinde bilişim teknolojileri bağımlılığı. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2021; 7(1): 195-219.
• 25. Pantling A. Gaming usage up 75 percent amid coronavirus outbreak, Verizon reports. Retrieved from 2020. https://www.hollywoodreporter.com/news/gaming-usage-up-75-percent-coronavirus-outbreak-verizon-reports-1285140. (14 Kasım 2021’de ulaşıldı).
• 26. We are Social. Digital in 2021 Global Overview, 2021. https://wearesocial.com/digital-2021 (21 Kasım 2021’de ulaşıldı).
• 27. Balkaya-Çetin A. Ergenlerin İnternet ve Problemli İnternet Kullanım Davranışlarının Bazı Psiko-sosyal Özellikler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2014.
• 28. Eyyüpoğlu E, Özbay Y. Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığı belirtilerinin psikolojik ihtiyaçlar açısından incelenmesi. Education Sciences (NWSAES) 2018; 13(4): 121-131.
• 29. Gugliandolo MC, Costa S, Kuss DJ, Cuzzocrea F, Verrastro V. (2020). Technological addiction in adolescents: The interplay between parenting and psychological basic needs. Int J of Ment Health Ad 2020; 18(5): 1389-1402.
• 30. Dönder AK. Öz Belirleme Kuramına Dayalı Grupla Psikolojik Danışma Programının Ergenlerin Problemli İnternet Kullanımı Düzeyine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2021.
• 31. Chiang YT, Lin SS. Early adolescent players' playfulness and psychological needs in online games. Social Behavior and Personality: An International Journal 2010; 38(5): 627-636.
• 32. Oliver MB, Bowman ND, Woolley JK, Rogers R, Sherrick BI. et al. Video games as meaningful entertainment experiences. Psychology of Popular Media Culture 2016; 5(4): 390-405.
• 33. Özgün EV. Bilgisayar Oyunu Oynama Davranışının Lise Öğrencilerinin Temel Psikolojik İhtiyaçları ile İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2021. 34. Colas-Bravo P, Gonzalez-Ramirez T, de Pablos-Pons J. Young people and social networks: motivations and preferred uses. Comunicar 2013; 40: 15-23.
• 35. Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemi. 28. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2015.
• 36. Cihangir-Çankaya Z. Öz Belirleme Modeli: Özerklik Desteği, İhtiyaç Doyumu ve İyi olma. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2005.
• 37. Bacanlı H, Cihangir-Çankaya Z. İhtiyaç Doyumu Ölçeği Uyarlama Çalışması. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri. Malatya: İnönü Üniversitesi, 2003.
• 38. Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. 2.Baskı, Ankara: Pegem Akademi, 2012.
• 39. Aydın F. Teknoloji Bağımlılığının Sınıf Ortamında Yarattığı Sorunlara İlişkin Öğrenci Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2017.
• 40. Barker V. Older adolescents' motivations for social network site use: The influence of gender, group identity, and collective self-esteem. Cyberpsychol Behav 2009; 12(2): 209-213.
• 41. Özgür H. Öğretmen adaylarının sosyal ağ bağımlılığı, etkileşim kaygısı ve yalnızlık düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences 2013; 10(2): 667-690.
• 42. Erdemir N. Ortaokul ve Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı ve Problemli İnternet Kullanımının İncelenmesi. Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2021.
• 43. Horzum MB. İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim 2011; 36(159): 56-68.
• 44. Kırtay O. 9. sınıf öğrencilerinin kütüphanelerde teknoloji kullanımı ve okuma alışkanlıkları: Gaziantep ili Şahinbey ilçesi örneği. Bilgi ve Belge Araştırmaları 2020; 14: 105-133.
• 45. Griffiths M. Internet addiction: Fact or fiction? The Psychologist 1999; 12(5): 246-250.
• 46. Eryılmaz S, Sarıçayır D, Yıldız G. Öğrencilerin bilişim teknolojileri öz yeterlik algısı ile internet bağımlılığının incelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi 2020; 7(2): 609-638.
• 47. Leung L. Net-generation attributes and seductive properties of the internet as predictors of online activities and internet addiction. CyberPsychol Behav 2004; 7(3): 333-348.
• 48. Minaz A, Bozkurt ÖÇ. Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılık düzeylerinin ve kullanım amaçlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2017; 9(21): 268-286.
• 49. Gök F, Cenkseven-Önder F. Lise öğrencilerinde akran zorbalığına maruz kalma: temel psikolojik ihtiyaçlar ve anne-babaya duygusal erişilebilirlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2018; 14(2): 635-652.
• 50. Küçü E. Lise Öğrencilerinde Mükemmeliyetçilik, İhtiyaç Doyumu ve Psikolojik İyi-Oluş Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2018.
• 51. Toprak H. Ergenlerde Mutluluk ve Yaşam Doyumunun Yordayıcısı Olarak Psikolojik Sağlamlık ve Psikolojik İhtiyaç Doyumu. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2014.
• 52. Keser E. Üniversite Öğrencilerinin Ayrışma-Bireyleşme Sürecinin Öz Belirleme Kuramı Çerçevesinde İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• 53. Balta ÖÇ, Horzum MB. İnternet bağımlılığı testi. Journal of Educational Sciences & Practices 2008, 7(13).
• 54. Morahan-Martin J, Schumacher P. Incidence and correlates of pathological internet use among college students. Comput Hum Behav 2000; 16: 13-29.
• 55. Young KS. Cognitive behaviour therapy with internet addicts: treatment outcomes and implications. CyberPsychol Behav 2007; 10: 671-679.
• 56. Gökçearslan Ş, Durakoğlu A. Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 2014; (23): 419-435.
• 57. Yılmaz E, Şahin YL, Haseski Hİ, Erol O. Lise öğrencilerinin internet bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Balıkesir ili örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2014; 4(1): 133-144.
• 58. Günlü A. Ergenlerde İnternet ve Problemli İnternet Kullanım Davranışının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2016.
• 59. Kürker F. Öğretmen Adaylarında Temel Psikolojik İhtiyaçların Doyumu ile Akademik Erteleme Arasındaki İlişkide Sosyal Medya Bağımlılığının Aracı Rolünün İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2021.
• 60. Aslan MM. Ergenlerin Sosyal Medya Bozukluğu Düzeylerinin Bilinçli Farkındalık ve Psikolojik İhtiyaçların Doyumu Açısından Yordanması. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2020.
• 61. Joo YJ, Chung AK, Kang JJ, Lee MY. Identification of the structural relationship of basic psychological needs and Facebook addiction and continuance. The Journal of The Institute of Internet, Broadcasting and Communication 2016; 16(1): 183-191.
• 62. Can S, Zeren ŞG. The role of internet addiction and basic psychological needs in explaining the academic procrastination behavior of adolescents. Cukurova University Faculty of Education Journal 2019; 48(2): 1012- 1040.