Çocukluk Çağı Travmalarının, Riskli Alkol-Madde Kullanımı ve Cinsel Kompulsiyonlarla İlişkisinde Duygu Düzenleme Stratejilerinin Aracı Rolü

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 191 - 206

Şevval Kınay , Lut Tamam

https://doi.org/10.51982/bagimli.1591793

Öz

Amaç: Bu çalışma, çocukluk çağı travmalarının riskli alkol ve madde kullanımı ile cinsel kompulsiyonlar üzerindeki etkisinde bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır.
Yöntem: Araştırma, Ankara'daki üniversitelerde öğrenim gören 303 katılımcı ile yapılmıştır. Katılımcılara Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Cinsel Kompulsiyon Ölçeği, Bağımlılık Profil İndeksi Risk Tarama Ölçeği ve Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan istatistiksel analiz yöntemleri arasında korelasyon, basit doğrusal regresyon ve aracı rol analizi için Model 4 yer almaktadır.
Bulgular: Çocukluk çağı travmalarının riskli alkol ve madde kullanımını, cinsel kompulsiyonları ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerini ve adaptif olmayan bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin ise cinsel kompulsiyonları yordadığı bulunmuştur. Çalışmanın bulgularına göre, çocukluk çağı travmaları ile cinsel kompulsiyonlar arasındaki ilişkiyi adaptif olmayan bilişsel duygu düzenleme stratejileri aracılığıyla yordadığı tespit edilmiştir
Sonuç: Çocukluk çağı travmalarının ve bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin bağımlılık riski oluşturma süreçlerinde önemli birer etmen olduğunu vurgulamaktadır. Bu bulgular, bağımlılık alanındaki araştırmalar için önemli bir katkı sağlarken, uygulayıcılar için de iyileşme süreçlerinde dikkate alınması gereken kritik faktörleri ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cinsel Kompulsiyon, Çocukluk Çağı Travmaları, Duygu Düzenleme, Riskli Alkol Kullanımı, Riskli Madde Kullanımı

Mediating Role of Emotion Regulation Strategies in the Relationship of Childhood Traumas with Risky Alcohol-Substance Use and Sexual Compulsions

Öz

Objective: This study aims to investigate the mediating role of cognitive emotion regulation strategies in the relationship between childhood trauma, risky alcohol and substance use, and sexual compulsions.
Method: The research involved 303 participants from universities in Ankara. Data collection included the Childhood Trauma Questionnaire, Sexual Compulsions Scale, Addiction Profile Index Risk Screening Scale, and Cognitive Emotion Regulation Questionnaire. The relationships between the variables were analyzed using correlation, simple linear regression, and Model 4 for mediation analysis.
Results: The study found that childhood trauma significantly predicted risky alcohol and substance use, sexual compulsions, and maladaptive cognitive emotion regulation strategies. Additionally, maladaptive emotion regulation strategies were found to significantly impact sexual compulsions. The analysis also revealed that childhood trauma influences sexual compulsions through these maladaptive strategies, highlighting the crucial role of cognitive emotion regulation in the development of addictive behaviors.
Conclusion: Childhood trauma and cognitive emotion regulation strategies are vital factors in addiction risk processes. These results suggest that interventions targeting emotion regulation could help address maladaptive behaviors linked to trauma and addiction, providing valuable insights for researchers and practitioners.

Anahtar Kelimeler

Sexual Compulsion, Childhood Trauma, Emotion Regulation, Risky Alcohol Use, Risky Substance Use

Kaynakça

• Pekcanlar Akay A, Ercan ES (editors). Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, 2. baskı. Ankara: Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği, 2021.
• Polat O. Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı-1, 3. baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• West R. Theories of addiction. Addiction 2001; 96(1): 3-13.
• Grant JE, Potenza MN, Weinstein A, Gorelick DA. Introduction to behavioral addictions. Am J Drug Alcohol Abuse 2010; 36(5): 233-241.
• Rosenberg KP, Carnes P, O'Connor S. Evaluation and treatment of sex addiction. J Sex Marital Ther 2014; 40(2): 77-91.
• Kafka MP. Hypersexual disorder: A proposed diagnosis for DSM-V. Arch Sex Behav 2010; 39: 377-400.
• Aldao A, Nolen-Hoeksema S, Schweizer S. Emotion-regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clin Psychol Rev 2010; 30(2): 217-237.
• Kaplan SJ, Pelcovitz D, Labruna V. Child and adolescent abuse and neglect research: A review of the past 10 years. Part I: Physical and emotional abuse and neglect. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 1999; 38(10): 1214-1222.
• Mullen PE, Martin JL, Anderson JC, Romans SE, Herbison GP. The long-term impact of the physical, emotional, and sexual abuse of children: A community study. Child Abuse Negl 1996; 20(1): 7-21.
• Springer KW, Sheridan J, Kuo D, Carnes M. The long-term health outcomes of childhood abuse: An overview and a call to action. J Gen Intern Med 2003; 18(10): 864-870.
• Felitti VJ, Anda RF, Nordenberg D, Williamson DF, Spitz AM, Edwards V, Marks JS. Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults: The Adverse Childhood Experiences (ACE) Study. Am J Prev Med 1998; 14(4): 245-258.
• Schwartz MF. Developmental psychopathological perspectives on sexually compulsive behavior. Psychiatr Clin North Am 2008; 31(4): 567-586.
• Öztürk M, Ögel K, Evren C, Bilici R (editors). Bağımlılık Tanı, Tedavi Önleme. İstanbul: Yeşilay Yayınları, 2019.
• Türkcan A. Türkiye’de madde kullananların profili: Hastane verilerinin incelenmesi. Dusunen Adam 1998; 11(3): 56-64.
• Black DW, Kehrberg LL, Flumerfelt DL, Schlosser SS. Characteristics of 36 subjects reporting compulsive sexual behavior. Am J Psychiatry 1997; 154(2): 243-249.
• Gerber J. Treatment of sexually compulsive adolescents. Psychiatr Clin North Am 2008; 31(4): 657-669.
• Anda RF, Felitti VJ, Bremner JD, et al. The enduring effects of abuse and related adverse experiences in childhood: A convergence of evidence from neurobiology and epidemiology. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 2006; 256(3): 174-186.
• Tok ESS, Özyurt BE. Üniversite öğrencilerinde riskli alkol kullanımını yordayan faktörler. Yeni Symposium 2015; 53(1): 1-10.
• Eker İ, Yılmaz B. Risk alma davranışı: Çocukluk çağı travmaları ve benlik saygısı temelinde bir değerlendirme. Klinik Psikiyatri 2016; 19(1): 27-36.
• Enoch MA. The role of early life stress as a predictor for alcohol and drug dependence. Psychopharmacology 2011; 214: 17-31.
• Cohen FS, Densen-Gerber J. A study of the relationship between child abuse and drug addiction in 178 patients: Preliminary results. Child Abuse Negl 1982; 6(4): 383-387.
• Heffernan K, Cloitre M, Tardiff K, Marzuk PM, Portera L, Leon AC. Childhood trauma as a correlate of lifetime opiate use in psychiatric patients. Addict Behav 2000; 25(5): 797-803.
• Karagöz B. Alkol veya Madde Bağımlısı Bir Grupta Kendini Yaralama Davranışının Incelenmesi: Çocukluk Dönemi İstismarı ve Ihmali ile Duygu Düzenleme Güçlüğü Faktörleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• Burns EE, Jackson JL, Harding HG. Child maltreatment, emotion regulation, and posttraumatic stress: The impact of emotional abuse. J Aggress Maltreat Trauma 2010; 19(8): 801-819.
• Blain LM, Muench F, Morgenstern J, Parsons JT. Exploring the role of child sexual abuse and posttraumatic stress disorder symptoms in gay and bisexual men reporting compulsive sexual behavior. Child Abuse Negl 2012; 36(5): 413-422.
• Vaillancourt-Morel MP, Godbout N, Labadie C, Runtz M, Lussier Y, Sabourin S. Avoidant and compulsive sexual behaviors in male and female survivors of childhood sexual abuse. Child Abuse Negl 2015; 40: 48-59.
• Wéry A, Schimmenti A, Karila L, Billieux J. Where the mind cannot dare: A case of addictive use of online pornography and its relationship with childhood trauma. J Sex Marital Ther 2019; 45(2): 114-127.
• Ehring T, Quack D. Emotion regulation difficulties in trauma survivors: The role of trauma type and PTSD symptom severity. Behav Ther 2010; 41(4): 587-598.
• Gürgen A. Alkol Kullanım Bozukluğu Olan Hastalarda Çocukluk Çağı Travmaları ve Duygu Düzenleme Güçlüğünün Araştırılması: Kesitsel Kontrollü Çalışma. Uzmanlık Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, 2017.
• Bedirhanbeyoğlu H. Çocukluk Çağı Travmaları, Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejileri ve Riskli Davranışlar Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• Eysenbach G. Improving the quality of Web surveys: the Checklist for Reporting Results of Internet E-Surveys (CHERRIES). J Med Internet Res [Internet] 2004; 6(3): e34.
• Başaran YK. Sosyal bilimlerde örnekleme kuramı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017; 5(47): 480-495.
• Bernstein P, Fink L, Foote J, et al. Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. Am J Psychiatry 1994; 151(8): 1132-1136.
• Şar V, Öztürk E, Ikikardeş E. Validity and reliability of the Turkish version of Childhood Trauma Questionnaire. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2012; 32(4): 1054-1063.
• Ballester-Arnal R, Gómez-Martínez S, Llario MDG, Salmerón-Sánchez P. Sexual compulsivity scale: Adaptation and validation in the Spanish population. J Sex Marital Ther 2013; 39(6): 526-540.
• Akın A, Çelik E. Cinsel Kompülsiyon Ölçeğinin uyarlanması. Gaziantep University Journal of Social Sciences 2015; 14(3): 617-629.
• Ögel K, Koç C, Görücü S. Study on development, validity and reliability of a Risk-Screening Questionnaire for Alcohol and Drug Use. Psychiatry Clin Psychopharmacol 2017; 27(2): 164-172.
• Garnefski N, Kraaij V, Spinhoven P. Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Pers Individ Dif 2001; 30(8): 1311-1327.
• Onat O, Otrar M. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 2010; 31: 123-143.
• Baron RM, Kenny DA. The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. J Pers Soc Psychol 1986; 51(6): 1173-1182.
• Hayes AF. Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis: A Regression-Based Approach (Vol. 3). New York: Guilford Press; 2022.
• Faul F, Erdfelder E, Buchner A, Lang AG. Statistical power analyses using G* Power 3.1: Tests for correlation and regression analyses. Behav Res Methods 2009; 41(4): 1149-1160.
• Schoemann AM, Boulton AJ, Short SD. Monte Carlo power analysis for indirect effects. https://schoemanna.shinyapps.io/mc_power_med/ .
• Cohen J. Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. Academic Press; New York, 2013.
• Eryılmaz D, Göğcegöz I, Eryılmaz G. Üniversite öğrencilerinde riskli alkol kullanımını yordayıcı bazı etkenlerin değerlendirilmesi. Güncel Bağımlılık Araştırmaları 2020; 4(1): 16-20.
• Öztürk YE, Kırlıoğlu M, Kıraç R. Alkol ve madde bağımlılığında risk faktörleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi 2015; 18(2): 97-118.
• Ünübol H, Hızlı Sayar G. Türkiye Bağımlılık Risk Profili Ve Ruh Sağlığı Haritası Proje Sonuç Raporu (TURBAHAR). İstanbul: Üsküdar Univ Publications, 2019.
• Grant JE, Potenza MN. Sexual orientation of men with pathological gambling: Prevalence and psychiatric comorbidity in a treatment-seeking sample. Compr Psychiatry 2006; 47(6): 515-518.
• Karakuş G, Evlice YE, Tamam L. Psikiyatri kliniğinde yatan hastalarda alkol ve madde kullanım bozukluğu sıklığı. Cukurova Med J 2012; 37(1): 37-48.
• Kendall-Tackett K. The health effects of childhood abuse: Four pathways by which abuse can influence health. Child Abuse Negl 2002; 26(6-7): 715-729.
• Kızıltaş A, Tuncay T. Üniversite öğrencilerinin alkol ve madde kullanma risklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet 2021; 32(3): 867-882.
• Ulaş S. Yaşam boyu ihmal ve istismar: Önleme-müdahale yaklaşımları. In: Seçer İ, (Editör). Yaşam Boyu Gelişim ve Uyum Sorunları Psikopatolojiyi Anlamak. İstanbul: Nobel Kitap; 2020.
• Cuomo C, Sarchiapone M, Di Giannantonio M, Mancini M, Roy A. Aggression, impulsivity, personality traits, and childhood trauma of prisoners with substance abuse and addiction. Am J Drug Alcohol Abuse 2008; 34(3): 339-345.
• Medrano MA, Zule WA, Hatch J, Desmond DP. Prevalence of childhood trauma in a community sample of substance-abusing women. Am J Drug Alcohol Abuse 1999; 25(3): 449-462.
• Akvardar Y, Aslan B, Ekici B, Öğün E, Şimşek T. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi dönem II öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanımı. Bağımlılık Dergisi 2001; 2(2): 49-52.
• Kılıç M, Uzunçakmak T. Üniversite öğrencilerinde madde kullanım eğilim düzeyi ve risk faktörleri. Bozok Tıp Dergisi 2020; 10(3): 1-5.
• Carries PJ, Delmonico DL. Childhood abuse and multiple addictions: Research findings in a sample of self-identified sexual addicts. Sex Addict Compulsivity J Treat Prev 1996; 3(3): 258-268.
• Ballester-Arnal R, Castro-Calvo J, Giménez-García C, Gil-Juliá B, Gil-Llario MD. Psychiatric comorbidity in compulsive sexual behavior disorder (CSBD). Addict Behav 2020; 107: 106384.
• Perera B, Reece M, Monahan P, Billingham R, Finn P. Childhood characteristics and personal dispositions to sexually compulsive behavior among young adults. Sex Addict Compulsivity 2009; 16(2): 131-145.
• Efrati Y, Gola M. The effect of early life trauma on compulsive sexual behavior among members of a 12-step group. J Sex Med 2019; 16(6): 803-811.