Afyon Sultandağı Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1221 - 1226, 31.03.2016

Burak Aslansoy , İsmail Hakkı Kalyoncu

Öz

Afyon-Sultandağı yöresinde tohumdan yetişen doğal ceviz popülasyonundaki çeşit olmaya aday, üstün özellikli ceviz genotiplerinin seleksiyon ıslahı yoluyla seçilmesi amaçlanmıştır. 2010-2012 yılları arasında yapılan bu çalışmada, toplam 122 ceviz genotipi incelenmiş ve bu tiplerden meyve özelliklerine göre 8’i seçilmiştir. Seçilen 8 genotipten 1’i protogeni ve 7’si protandri çiçeklenme özelliğine sahip olup; bu tiplerde ortalama kabuklu meyve ağırlıkları 7.72-11.08 g, iç ağırlığı 4.33-6.65 g, randıman % 55.83-61.08, kabuk kalınlığı 0.98-1.34 mm, kabuk kırılma direnci 13650.00-43967.70 Nt/kg arasında bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ceviz (Juglans regia L.) , Afyon , seleksiyon , ıslah

A Selection Study on Determining Important Characteristics of Walnut (Juglans regia L.) Trees in Afyon Sultandağı Region in Turkey

Öz

Seed grown in the region of Afyon-Sultandağı candidate to be kind of population, natural walnut, walnut genotypes with superior properties through breeding selection is aimed in this work. In this work, carried out over 2010 and 2012 years, a total of 122 walnut genotypes are investigated and 8 of genotypes were selected among others according to the characteristics of fruits. 7 protandri and 1 protogeni taken from the selected genotypes 8 have shown flowering; the average weight of fruits with shell of these types are about 7.72-11.08 g, kernel weight is 4.33 to 6.65 g, internal rate is 55.83-61.08% and shell thickness is about 0.98-1.34 mm. Shell breaking resistance 13650.00-43967.70 Nt/kg were found.

Anahtar Kelimeler

Walnut (Juglans regia L.) , Afyon , selection , breeding

Kaynakça

• Akça, Y., 1993. Gürün cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Akça, Y., 2009. Ceviz Yetiştiriciliği, Anı Matbaası, Ankara, 371s.
• Akça, Y., Ayhan, C., 1996. Adilcevaz ceviz (Juglans regia L.) popülasyonu içinde genetik değişkenlik ve üstün özellikli ceviz tiplerinin seleksiyonu üzerinde bir araştırma. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, Samsun, 379-387.
• Akça, Y., Muratoğlu, F., 1996. Ahlat ceviz popülasyonu içinde üstün nitelikli tiplerin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmaları. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, 10-11 Ocak, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Samsun, 394-401.
• Bayazıt, S., 2000. Hatay yöresi cevizlerinin seleksiyon yolu ıslahı üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
• Ferhatoğlu, Y., 2001. Ceviz yetiştiriciliği. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Ankara.
• Karadeniz, T., Şahinbaş, T., 1996. Çatakta yetiştirilen cevizlerin (Juglans regia L.) meyve özellikleri ve ümitvar tiplerin seçimi. Tarımsal Üretimin 150. Yıl Dönümü Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, 10-11 Ocak, Samsun, 317-323.
• Kaymaz, Ö., 2005. Hizan (Bitlis) merkez ilçe ceviz (Juglans regia L.) popülasyonlarında ümitvar genotiplerin seleksiyonu üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van, 59.
• Oğuz, H.İ., 1998. Ermenek yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Osmanoğlu, A., 1998. Posof (Ardahan) yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Ölez, H., Yücel, A., 1974. Türkiye’de ceviz yetiştiriciliğinin sanayi-ticareti ve problemleri. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Özbek, S., 1985. Genel meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı, 386, Adana.
• Seçilmiş, M., 1997. Adıyaman, Şanlıurfa ve Mardin cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 14(1):17-25.
• Serr, E.F., Forde, H.I., 1969. Ten new walnut varieties released, Plant Breed. Abst., 39:3312.
• Şen, S.M., 1980. Kuzey Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde araştırmalar. Doçentlik Tezi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Erzurum.
• Şen, S.M., Tekintaş, E.A, 1992, A study on the selection of Adilcevaz walnuts. 13. International Horticultural Congress s of Contributed Papers, August 27-September 11, 1 Oral, Friencei, 1121.
• Şen, S.M., Tekintaş, F.E., Aşkın, M.A., Akça, Y., Bostan, S.Z., Karadeniz, T., Balta, F., Oğuz, H.İ., Beyhan, Ö., Cangi, R., Kazankaya, A., 1993. Güneydoğu Anadolu tarım bölgesi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar, TOAG 639 no.lu Proje Kesin Raporu.
• Taşkın, Y., 2004. Şemdinli ve Yüksekova yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van, 51.
• Yaviç, A., 2000. Bahçesaray yöresel cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.