Utilization of Waste Mushroom Compost and Rice Hull in Citrus Sapling Cultivation

Yıl 2016, Cilt: 45 Sayı: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 218 - 222, 31.03.2016

Mehmet Özdemir , Bora Ağsaran Ercan Gürbüz

Öz

Citrus production has great importance in Turkey and in the world. Local sour orange rootstock is widely used for most of the citrus species and cultivars. In citrus it is recommended that citrus sapling production must be performed without soil, under controlled greenhouse conditions because of the contamination risk of diseases and pests. In virus-free citrus sapling production performed under controlled conditions, peat mixtures are used as growing media. Peat sources of our country are not quite enough in terms of quality and quantity. In recent years, peats used for growing are obtained by importation. In this study, utilization possibilities of waste mushroom compost and rice hull as an alternative to peat in citrus sapling cultivation which are more economic than peat and easy to obtain were investigated. Within this scope, 5 different growing media like, different formulations of peat, waste mushroom peat and rice hull and 70% peat + 30% pumice as control were used. Local sour orange rootstock was used, budding of Washington Navel orange cultivar on sour orange seedling at grafting stage were performed. In seedlings grown in different mediums and saplings after grafting; root length, plant height, root collar-sapling diameter, seedling-sapling length, root-trunk wet-dry weight were measured. The highest values were taken from control group as well as it is well understood that waste mushroom compost can be used in sapling growing safely. The lowest values were taken from rice hull mixtures.

Anahtar Kelimeler

Sapling , rootstock , waste mushroom compost , sour orange , citrus sapling

Atık Mantar Kompostu ve Çeltik Kavuzunun Turunçgil Fidan Yetiştiriciliğinde Kullanımı

Öz

Ülkemizde ve dünyada turunçgil üretimi büyük bir öneme haizdir. Birçok turunçgil tür ve çeşidinde yerli turunç anacı yaygın kullanılmaktadır. Turunçgillerde hastalık ve zararlı bulaşma riskinden dolayı turunçgil fidan yetiştiriciliğinin kontrollü sera şartlarında toprağa bağlı olmaksızın yapılması tavsiye edilmektedir. Kontrollü şartlarda yapılan virüsten ari turunçgil fidan yetiştiriciliğinde yetiştirme ortamı olarak torf karışımları kullanılmaktadır. Ülkemiz torf kaynakları kalite ve kantite yönünden yeterli değildir. Son yıllarda yetiştiricilikte kullanılan torflar ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Bu çalışma ile, torfun yerine kullanılabilecek, torfa göre daha ekonomik, bulunması çok kolay olan atık mantar kompostu ve çeltik kavuzunun turunçgil fidan yetiştiriciliğinde kullanım imkânları araştırılmıştır. Bu kapsamda yetiştirme ortamı olarak torf, atık mantar kompostu ve çeltik kavuzunun değişik formülasyonlarda kullanıldığı 5 farklı yetiştirme ortamı ile kontrol olarak %70 torf + %30 pomza karışımı kullanılmıştır. Araştırmada, yerli turunç anacı kullanılmış, aşıya gelen yerli turunç anacına Washington Navel portakal çeşidi aşılanmıştır. Değişik yetiştirme ortamlarında yetiştirilen çöğürlerde ve aşılamadan sonra fidanlarda; kök uzunluğu, bitki boyu, kök boğazı- fidan çapı, çöğür-fidan boyu, kök-gövde yaş-kuru ağırlıkları ölçülmüş, en yüksek değerler kontrol grubundan alınmış olmakla birlikte Atık mantar kompostunun da fidan yetiştiriciliğinde rahatlıkla kullanılabileceği anlaşılmıştır. En düşük sonuçlar çeltik kavuzunun karışımlardan elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fidan , anaç , atık mantar kompostu , turunç , turunçgil fidanı

Kaynakça

• Abak, K., Çelikel, F.G., 1996, Mantar kompostunun topraksız yetiştiricilikte kullanımı. Türkiye 5. Yemeklik Mantar Kongresi, 5-7 Kasım 1996, Yalova, s:249-258.
• Anonim, 2007. Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr.
• Anonim, 2009. Meyve Fidanı ve Üretim Materyali Sertifikasyonu ve Pazarlanması Yönetmeliği, Resmî Gazete, Sayı:27277, Ankara.
• Anonim, 2013. Meyve ve Asma Fidanı ile Üretim Materyallerinde Bitki Sağlığı Standartları Talimatı. http://www.tarim.gov.tr/mevzuat/talimatlarankara
• Birben, H., Çaycı, G., Kütük, C., 1999. Atık mantar kompostunun begonya bitkisinin gelişimi üzerine etkisi. Türkiye 3. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14-17 Eylül Ankara, s:187-191.
• Günay, A., İlbay, M.E., Demir, K., Barış, E., 1996. Kullanılmış mantar kompostunun bazı süs bitkilerinin (Petunia hybridia, Ageratum mexicanum, Tagetes erecta) yetiştiriciliğinde kullanılma olanakları. Türkiye 5. Yemeklik Mantar Kongresi, 5-7 Kasım 1996, Yalova, s:240-248.
• Kurt, Ş., Demir, G., Turgutoğlu, E., 2008. Virüsten ari turunçgil fidan yetiştiriciliği ve önemi. Tarımın Sesi, Eylül 2008, Sayı:19, Antalya.
• Mendilcioğlu, K., 1999, Subtropik İklim Meyveleri (Turunçgiller). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Notları:9/5, İzmir.
• Özdemir, M., 2012. İyi bir turunçgil fidanı nasıl olmalı ve nasıl üretilmelidir? Kıbrıs Türk Tarım Dergisi, Sayı:3:69-75.
• Özdemir, M., Ağsaran, B., 2011. Virüsten ari turunçgil fidan yetiştiriciliği. Tarım Türk Dergisi Fidancılık Eki, Temmuz-Ağustos 2011, Sayı:30, İzmir.
• Paksoy, M., 1995. Domateste topraksız yetiştiricilikte değişik substrat karışımlarının ve bitki kök bölgesi ısıtmasının bitki gelişimi, verim, erkencilik ve ürün kalitesine etkileri. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Topçuoğlu, B., Arı, N., Önal, M.K., 2004. Korkuteli yöresinde mantar kompost atığının bazı kimyasal özellikleri ve bitki besin içerikleri. 3. Ulusal Gübre Kongresi, 11-13 Ekim 2004, Tokat, s:787-792.