ŞEFTALİ ÜRETİMİNDE MALİYET VE KARLILIK ANALİZİ: İZMİR İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 1, 17 - 23, 09.04.2021

Kubilay Uçar Mürşide Ömerci Kart Sait Engindeniz

Öz

Bu araştırmada, İzmir ilinin önemli tarımsal ürünlerinden biri olan şeftalinin maliyet ve karlılığı analiz edilmiştir. Şeftali üretiminin masrafları, brüt üretim değeri, brüt karı, net kârı ve nisbi karı hesaplanmıştır. Araştırmada Tarım ve Orman Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğünün 2011-2018 dönemi verileri analiz edilmiş, ayrıca FAO ve TÜİK’in çeşitli yıllara ait verileri de değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, 2011-2018 yılları arasında şeftali üretiminde dekara ortalama üretim masrafı 1541.24 TL-3188.04 TL arasında değişmektedir. İncelenen dönemde materyal masrafları, toplam üretim masrafları içinde %9.58 ile %14.08 arasında bir pay almaktadır. İşgücü masraflarının oranı ise %19.05 ile %27.17 arasında değişmektedir. Sabit masrafların üretim masrafları içerisindeki payının %55.32 ile %68.13 arasında değiştiği belirlenmiştir. Reel fiyatlara göre değerlendirildiğinde, incelenen dönemde şeftali üretiminde nispi karın 1.24-1.55 arasında değiştiği saptanmıştır. Yapılan duyarlılık analizi sonucunda, şeftali yetiştiriciliğinin fiyat ya da verimin %25 oranında azalmasına rağmen karlılığını sürdürebildiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şeftali, maliyet analizi, karlılık analizi, ekonomik analiz

COST AND PROFITABILITY ANALYSIS OF PEACH GROWING: THE CASE OF IZMIR PROVINCE

Öz

In this research, the cost and profitability of peach, one of the important agricultural products of Izmir province, were analyzed. The costs, gross production value, gross profit, net profit and relative profit of peach growing were calculated. In the research, the data of 2011-2018 period of Izmir Provincial Directorate of the Ministry of Agriculture and Forestry were analyzed and also the data of FAO and TURKSTAT for various years were evaluated. According to the results of the research, the average production cost per decare of peach production varies between 1541.24 and 3188.04 TL in the 2011-2018 period. In the period under review, material costs take a share between 9.58% and 14.08% within the total production costs. The rate of labor costs varies between 19.05% and 27.17%. It has been determined that the share of fixed costs in production costs varies between 55.32% and 68.13%. When evaluated in terms of real prices, it was determined that the relative profit in peach production in the period under consideration varied between 1.24-1.55. As a result of the sensitivity analysis, it has been determined that peach growing can maintain its profitability despite a 25% decrease in price or yield.

Anahtar Kelimeler

Peach, cost analysis, profitability analysis, economic analysis

Kaynakça

• Açıl, A.F. ve R. Demirci, 1984. Tarım ekonomisi dersleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara, Yayın No: 880.
• Akçay, Y. ve M. Uzunöz, 1999. Meyve plantasyonlarında yatırım analizi: tokat merkez ilçe kapama şeftali bahçeleri örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Tokat, 16(1):99-117.
• Akçay, Y., M. Akay, M. Uzunöz, 1999. Tokat merkez ilçede yetiştirilen şeftali, elma ve vişnenin üretim maliyeti ve karlılığının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Tokat, 156:85-98.
• Akçay, Y. and M. Uzunöz, 2005. An investment analysis of peach and cherry growing in Turkey. Journal of Applied Sciences 5(9):1665-1668.
• Akçay, Y. and M. Uzunöz, 2006. An investment analysis of peach and cherry growing in the middle black sea region. Journal of Agricultural Food Information 7(1):57-65.
• Aktürk, D., F. Savran ve Ö.C. Niyaz, 2014. Tarımda konvansiyonel üretim ile iyi tarım uygulamalarının karşılaştırılması: Çanakkale ilinde şeftali ve kiraz örneği. 11. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5.09.2014, Samsun, s:748-755.
• Altıntaş, A. ve O. Karkacıer, 2002. Şeftalinin fiziki üretim girdileri ve maliyeti (Tokat-Kazova yöresi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Tokat, 19(1):9-21.
• Anonim, 2020. Şeftali yetiştiriciliği. Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Isparta.
• Birinci, A. ve K. Er, 2006. Bursa ili Karacabey ilçesinde organik ve konvansiyonel şeftali üretiminin ekonomik açıdan mukayesesi ve pazarlaması üzerine bir araştırma. Tarım Ekonomisi Dergisi 12(1):19-30.
• Cinemre, H.A. ve O. Kılıç, 1999. Samsun ili Çarşamba ilçesinde şeftali üretiminde fiziki girdi kullanım seviyelerinin tespiti, şeftali üretim maliyeti ve pazarlama yapısı üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Samsun, 14(1):117-132.
• Engindeniz, S., F. Çukur and D. Engindeniz, 2003. Alternative opportunities for small farms: a case study on technical and economic analysis of peach growing. Journal of Agriculture and Food Information, 5(4):47-58.
• Engindeniz, S., F. Çukur and D. Engindeniz, 2006. Factors affecting the profitability of peach growing in Turkey. Agricultura Tropica Et Subtropica 39(4): 227-232.
• Engindeniz, S. ve F. Çukur, 2003. İzmir ili Kemalpaşa ilçesinde şeftali üretiminin teknik ve ekonomik analizi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, İzmir, 40(2):65-72.
• Engindeniz, S., M. Çukadar, E. Yürük and G. Öztürk, 2018. Analysis of pesticide use in peach growing: a case study for Torbalı district of Izmir province. 7. Turkish Plant Protection Congress with International Participation, 14-17.11.2018, Muğla-Turkey, pp:93-106.
• FAOSTAT, 2019. Agricultural statistics. (http://faostat.fao.org; Erişim Tarihi: Aralık 2019).
• Gerçekçioğlu, R. ve K. Esengün, 1991. Tokat yöresinde yetiştirilen şeftalinin maliyetinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi Tokat Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (2):143-148.
• Gözener B. ve O. Karkacıer, 2009. Şeftali bahçesi yatırım tesisinin hazırlanması ve ekonomik açıdan değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Tokat, 26(1):19-27.
• Kıral, T., H. Kasnakoğlu, F.F. Tatlıdil, H. Fidan ve E. Gündoğmuş, 1999. Tarımsal ürünler için maliyet hesaplama metodolojisi ve veri tabanı rehberi. Proje Raporu: 1999-13 Yayın No:37, Ankara.
• Okan, N. ve S. Engindeniz, 2016. İzmir’in Selçuk ilçesindeki şeftali bahçelerinin gelir yöntemiyle değerlemesi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, İzmir, 53(2):139-146.
• Özçelik, A. ve M. Sayılı, 1998. Tokat merkez ilçede şeftali üretim maliyetinin tespiti üzerine bir araştırma. Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Dergisi, s:121.
• Sönmez, İ. ve M. Kaplan, S. Sönmez, 2008. Kimyasal gübrelerin çevre kirliliği üzerine etkileri ve çözüm önerileri. Derim Dergisi 25(2):24-34.
• Tiryaki, O., R. Canhilal ve S. Horuz, 2010. Tarım ilaçları kullanımı ve riskleri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Kayseri, 26(2):154-169.
• TOB, 2020. İzmir tarımsal üretim istatistikleri. Tarım ve Orman İl Müdürlüğü, İzmir (https://izmir.tarimorman .gov.tr; Erişim Tarihi: Ocak 2020).
• TÜİK, 2020. Türkiye İstatistik Kurumu Tarımsal Üretim İstatistikleri (http://www. tuik.gov.tr; Erişim Tarihi: Mayıs 2020).
• Uzunoz, M and Y. Akcay 2006. A profitability analysis of investment of peach and apple growing in Turkey. Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics 107(1):11-18.
• Vural, H. ve Ş. Turhan, 2011. Bursa ilinde şeftali üretiminin ekonometrik analizi. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Bursa, 25(2):1-6.