Van Ekolojik Koşullarında Doğal Olarak Yetişen Kuşburnu Türlerinde (Rosa ssp.) Karotenoid Miktarlarının Karşılaştırılması

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: (Özel Sayı 1) 5. Uluslararası Üzümsü Meyveler Sempozyumu, 107 - 111, 31.12.2017

Nurhan Keskin , Şevket Alp , Nalan Türkoğlu , Şeyda Çavuşoğlu

Öz

Karotenoidler, bitkinin kuraklığın olumsuz etkisine karşı koyabilmesinde doğrudan, fotosentezde ise dolaylı rol almaktadır. Son yıllarda kuraklığa karşı dayanıklılığın belirlenmesinde erken seleksiyon kriteri olarak yapraklarda karotenoid miktarının belirlenmesine yönelik çalışmalar ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada, Van ekolojik koşullarında yetişen kuşburnu türlerinde (R.pisiformis, R.feotida, R.feotida bicolor, R.hemisphaerica, R.heckellana subsp., R.dumalis subsp., R.canina, R.pulverulenta ve R.canina × R.dumalis melezi) iki ayrı yöntem (Lichtenthaler ve Wellburn, 1983; Porra, 2002) ile belirlenen karotenoid miktarları karşılaştırılmıştır. Karotenoidler bakımından kuşburnu türleri arasındaki farklılıkları belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi yapılırken, türler arası benzerlikleri belirmek amacıyla kümeleme analizi yapılmıştır. Çalışma sonucunda karotenoid değerleri bakımından, her iki ölçüm yöntemine göre de türler arasındaki fark istatistik olarak önemli bulunmuştur (p<0.01). Her iki yönteme göre de; en yüksek karotenoid değeri, doğada kayalık alanlarda yetişen ve kuraklığa dayanıklı bir tür olan R.pulverulenta’da ölçülmüştür. Kümeleme analizi sonucunda dokuz farklı kuşburnu türü için genel benzerlik oranı yaklaşık %50 olarak bulunmuş, ancak bazı türler arası benzerliğin %98’lerin üzerine çıktığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Rosa ssp. , karotenoid , kümeleme analizi

Comparison of Carotenoid Amount of Rosehip Type (Rosa spp.) Grown Naturally in Van Ecological Conditions

Öz

Carotenoids are playing an important role to protect directly negative effects of the aridness as well as indirect role in photosynthesis. Recently, the studies about determination of Carotenoids amount in leaves has been popular to early selection criteria for determination of resistance to drought. In this study, carotenoids amount which determined by two methods (Lichtenthaler and Wellburn, 1983; Porra, 2002) was compared in rosehip species (R.pisiformis, R.feotida, R.feotida bicolor, R.hemisphaerica, R.heckellana subsp., R.dumalis subsp., R.canina, R.pulverulenta and R.canina × R.dumalis) grown in Van ecological conditions. One–way analysis of variance was performed to determine whether significant differences among the Rosa spp. in terms of carotenoids amount while cluster analysis was carried out to determine similarities between the species as considering both methods together. Results of the study indicated that there were statistically significant differences among the species for both measurement methods (p<0.01). The highest values of carotenoids were measured in the R.pulverulenta which grows in rocky areas and resistant to aridness. According to results of cluster analysis, overall similarity level among the species is 50% while over the 98% for some species.

Anahtar Kelimeler

Rosa spp. , carotenoids , cluster analysis

Kaynakça

• Aron, D., 1949. Copper Enzymes Isolated Chloroplasts, Polyphenoloxidase in Beta vulgaris. Plant Physiology 24:1–15.
• Çoban, S., 2007. Nohut Genotiplerinde Kuraklığa Bağlı Fizyolojik Parametreler ve Mineral Beslenme Üzerine Salisilik Asidin Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı, Ankara, 85 s.
• Erge, H. S., 2007. Domateste (Lycopersicum esculentum) Karotenoid Madde Dağılımı ve Antioksidan Aktivite (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Adana, 91s.
• Farrant, J. M., 2000. A Comparison of Mechanisms of Desiccation Tolerance among Three Angiosperm Resurrection Plant Species. Plant Eco. 151:29–39.
• Jung, S., 2004. Variation in Antioxidant Metabolism of Young and Mature Leaves of Arabidopsis Thaliana Subjected to Drought, Plant Sci., 166, 459–466.
• Koçak, H., 2007. Sivas Çevresinde Yetişen Kuşburnu (R. canina L.) Bitkisinin Gal Oluşturan ve Oluşturmayan Bireylerindeki Fizyolojik Değişikliklerin Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Sivas, 52.s
• Lichtenthaler, H. K. and A. R. Wellburn, 1983. Determinations of Total Carotenoids and Chlorophylls a and b of Leaf Extracts in Different Solvents. Biochem. Soc. Transac. 11:591–592.
• Munne–Bosch, S. and J. Penuelas, 2004. Drought–Induced Oxidative Stress in Strawberry Tree (Arbutus unedo L.) Growing in Mediterranean Field Conditions. Plant Sci. 166:1105–1110.
• Porra, R. J., 2002. The Chequered History of the Development and Use of Simultaneous Equations for the Accurate Determination of the Chlorophylls a and b. Photosenthesis Research 73:149–156.
• Tambussi, E. A., J. Casadesus, S. Munne–Bosch and J. L. Araus, 2002. Photoprotection in Water–Stressed Plants of Durum Wheat (Triticum turgidum var. durum): Changes in Chlorophyll Fluorescence Spectral Signature and Photosynthetic Pigments. Fund. Plant Biol. 29:35–44.
• Yağmur, Y., 2008. Farklı Asma (Vitis vinifera L.) Çeşitlerinin Kuraklık Stresine Karşı Bazı Fizyolojik ve Biyokimyasal Tolerans Parametrelerinin Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, İzmir, 108 s.
• Yılmaz, İ., 2010. Karotenoidler. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 17(3):223–231.