Bazı Yerli Ceviz Genotiplerinin Fiziksel Özellikleri ve Kabuk Kırılma Dirençlerinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 46 Sayı: (Özel Sayı 2) 3. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 141 - 147, 31.12.2017

Erdal Orman Serra Hepaksoy

Öz

Bu çalışma, 2012–2015 yılları arasında Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Ceviz Genetik Kaynakları Parselinde 3 tekerrürlü olarak dikilmiş Marmara, Karadeniz, Ege, Akdeniz ve Doğu Anadolu Bölgelerinden toplanmış olan 14 adet yerli ceviz genotipi üzerinde yürütülmüştür. Çalışmada yer alan tiplerin; kabuk kalınlığı, iç ağırlığı ve randıman gibi bazı fiziksel özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca her bir genotipin dikine olarak kabuk kırılma direnci, kilogramkuvvet birimi (kgf) cinsinden ölçülmüştür. Bunun için bilgisayar kontrollü Shimadzu (Autograph A65–X) adlı grafikle sonuç veren cihaz kullanılmıştır. Buna göre 18.13 gramla Yanık en büyük meyvelere sahip genotip, 7.65 gramla Gümüşhane–2, en küçük meyvelere sahip genotip olarak belirlenmiştir. En yüksek randımana sahip genotip, %59 ile 35–İZ–1, en düşük randıman ise %33 ile Yanık genotipi olduğu tespit edilmiştir. Dikine kabuk kırılma dirençleri ölçüldüğünde; 12.15 kgf ile 20–CML–119 genotipi en kırılgan genotip, 46.19 kgf ile Kocaeli–2 genotipi en yüksek kırılma direncine sahip genotip olarak saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ceviz , genotip , randıman , kabuk kalınlığı , kabuk kırılma direnci

Physical Properties of Some Indigenous Walnut Genotypes and Determination of Crust Breaking Resistance

Öz

This study was carried out between 2012 and 2015 in Atatürk Horticultural Central Research Institute Walnut Genetic Resources Parcel. It has been carried out on 14 native walnut genotypes collected from Marmara, Black Sea, Aegean, Mediterranean and Eastern Anatolia Regions planted in 3 replicates. The types included in the study; some physical properties such as shell thickness, internal weight and yield have been determined. In addition, the crustal resistance of each genotype is measured vertically, in kilogram units (kgf). For this, a computer–controlled device named Shimadzu (Autograph A65–X) was used. According to this, 18.13 grams of Yanık genotype was determined as the genotype with the largest fruit, 7.65 grams of Gümüşhane–2 as the genotype with the smallest fruit. The genotype with the highest yield was found to be the Yanık genotype with 59% with 35–İZ–1 and the lowest yield with 33%. When the vertical crustal fracture resistances are measured; the genotype 20–CML–119 with 12.15 kgf was the most fragile genotype, and Kocaeli–2 genotype with 46.19 kgf was the genotype with the highest fracture resistance.

Anahtar Kelimeler

Walnut , genotype , yield , shell thickness , shell fracture resistance

Kaynakça

• Akça, Y., 1993. Gürün Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu ile Islahı Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Akça, Y. ve C. Ayhan, 1996. Adilcevaz Ceviz Populasyonu İçinde Genetik Değişkenlik ve Üstün Nitelikli Ceviz Tiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. Fındık ve Diğer Sert Kabuklu Meyveler Sempozyumu, 10–11 Ocak, Samsun. s:379–388.
• Akça, Y., 2005a. Ceviz Yetiştiriciliği. ISBN:9759749807, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Yayın Dairesi Matbaası, Ankara.
• Akça, Y., 2009 Ceviz Yetiştiriciliği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi
• Akçay, M. E. ve İ. Tosun, 2005. Bursa İli III. Alt Bölgesinde (Gemlik, Orhangazi, İznik ve Mudanya) Yetiştirilen Ceviz Tiplerinin Seleksiyonu. Bahçe 2. Ulusal Ceviz Sempozyumu Özel Sayısı s:57–62.
• Anonymous, 1999. Guidelines for the Conduct of Tests for Distincness, Uniformity and Stability. International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV), Geneva.
• Anonymous, 1994. Agricultural Structure and Production.
• Anonymous, 1998. Walnut Production Manual. University of California Division of Agriculture and Natural Resources pp:97–90
• Askın, M. A. ve A. Gün, 1995. Çameli ve Bozkurt Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu ile Islahı Üzerinde Araştırmalar. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana. 1:461–463.
• Bayazit, S., 2000. Hatay Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antakya.
• Beyhan, N. ve T. Demir, 2001. Samsun İli Cevizlerinin Seleksiyonu Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 1. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 5–8 Eylül 2001, Tokat. s:38.
• Beyhan, O., 1993. Darende Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yolu ile Islahı Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Çelebioğlu, G., 1986. Ceviz Yetiştiriciliği. Teknik Ziraat Müdürlüğü Yayınları, Bursa.
• Çelebioğlu, G. ve Y. Ferhatoğlu, 1981. Ceviz. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Germain, E., 1997. Genetic Improvoment of The Persian Walnut (Juglans regia L.). 3. Int. Walnut Cong. Acta Hort. 442:21–23.
• Güven, M. F. ve M. Güleryüz, 2001. Niğde İli ve İlçeleri Ceviz (Juglans regia L.) Popülâsyonunun Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Bir Araştırma. Türkiye I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 5–8 Eylül 2001, Tokat. s:37–38.
• Orman, E. ve S. Hepaksoy, 2016. Bazı Yerli Ceviz Genotiplerinin Meyve ve Ağaç Özellikleri. Bahçe 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Özel Sayısı 1:668–673.
• Ölez, H., 1971. Marmara Bölgesi Cevizlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Özkan, Y., 1993. Tokat Merkez İlçe Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerine Arastırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Özkan, Y. ve S. M. Şen, 1995. Tokat Merkez İlçe Cevizlerinin Meyve Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3–6 Ekim, Adana. s:464–469.
• Ramos, E. D., 1998. Walnut Production Manual, University of California, Division of Agriculture and Natural Resources. Communication Services Publication. Publication 3373, Oakland, California, USA.
• Sütyemez, M., 2001. Kahramanmaraş Bölgesinde Selekte Edilen Ümitvar Ceviz Tiplerinin Genel Pomolojik Özellikleri. I. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Tokat. s:77–93.
• Şen, S. M., 1980. Ceviz Yetiştiriciliği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Samsun.
• Şen, S. M. and F. E. Tekintas, 1992. A Study on the Selection of Adilcevaz Walnut. Acta Horticulturae 317: 171–174.
• Şen, S. M., 1998. Production and Economics of Nut Crops. Advanced Course Adana (Turkey) 18-29 May 1998.
• Tosun, İ., A. Fidancı, F. Pezikoğlu, C. Hantaş, F. Gürsel Çelikel, 2006. Yerli ve Yabancı Ceviz Çeşitlerinin Farklı Ekolojilere Uyumları Üretim ve Pazarlama Sorunlarının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova
• Yarılgaç, T,. 1997. Gevaş Yöresi Cevizlerinin (Juglans regia L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van. s:152.
• Yaviç, A. ve S. M. Şen, 2001. Bahçesaray Yöresinden Ümitvar Ceviz Seleksiyonları. Türkiye 1. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Tokat. s:32–36.