Ateş Yanıklığı Hastalığı (Erwinia amylovora)’na Toleranslı Ümitvar Armut Genotiplerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: (Özel Sayı 1) 2. Uluslararası Tarım Kongresi, 35 - 40, 31.12.2020

Gökhan Öztürk

Öz

Ateş yanıklığı hastalığı (Erwinia amylovora), Dünya genelinde elma ve armut üretimini sınırlayan önemli hastalıklardan birisidir. Türkiye’de de görülen hastalık, özellikle armut üretim bölgelerinde ciddi hasar yapar. Hastalığın kontrolünde en etkili çözüm, toleranslı çeşitlerin kullanımıdır. Bu amaçla Meyvecilik Araştırma Enstitüsü (MAREM)’nde 2006 yılında “Ateş Yanıklığı Hastalığına Toleranslı Armut Çeşit Islah Programı” başlatılmıştır. Elde edilecek ulusal çeşit veya çeşitler, bu konuda dışa bağımlığımızı azaltacak ve uluslararası piyasada rekabet gücümüzü artıracaktır. Program süresince 20.150 adet melez bitki elde edilmiştir. Bu bitkilerden yalnızca 6.200 adedi ateş yanıklığına dayanım testlerinden geçebilmiş, ilk meyve gözlemleri için araziye dikilmiştir. Yaklaşık 3.000 adet genotipin değerlendirmeleri tamamlanmıştır. Ümitvar bulunan 7 genotip (CK6068, DK11033, WK15033, WK18094, WK21007, WK22098, SMK37043) için tescil aşamasına geçilmiştir. Bu çalışmada, tescil aşamasındaki ateş yanıklığı hastalığına toleranslı çeşit adaylarının, morfolojik ve pomolojik özellikleri değerlendirilmiştir. Genotiplerin hasat tarihleri, ağustos ortasından ekim sonuna kadar farklı tarihlere yayılmıştır. Ağaçlar gelişim kuvveti bakımından orta ve kuvvetli; habitusları bakımından yarı dik ve yayvan gibi farklı gelişme özellikleri göstermiştir. Seleksiyonlarda meyve kalitesi iyi ve üzeri olan genotiplerin seçimine odaklanıldığından çeşit adayları, yeme kalitesi bakımından iyi ve üzeri grupta yer almıştır. Değerlendirmeler, çeşit adaylarının meyve kalitesi ve üretim sezonu bakımından pazar fırsatlarından yararlanma; ağaç yönetimi bakımından da yetiştiricilikte avantaj sağlama potansiyelinde olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Erwinia amylovora , armut , dışsal kalite , içsel kalite , ağaç gelişimi

Morphological and Pomological Characteristics of Promising Pear Genotypes Tolerant to Fire Blight (Erwinia amylovora) Disease

Öz

Fire blight (Erwinia amylovora) is one of the major diseases that limit the production of apples and pears on the world. The diseases do also serious damage pear-growing regions of Turkey. The most effective solution for disease control is to plant tolerant cultivars in orchard establishment. For this purpose, “Fire blight Tolerant Pear Variety Breeding Program” was initiated in 2006 at the Fruit Research Institute (MAREM). The variety or varieties to be obtained from the program will reduce our dependence on foreign pear cultivars and increase our competitiveness in the international market. During the program, 20.150 hybrid were obtained. Only 6.200 of them were able to pass first fire-resistance tests and were planted in orchard for the first fruit observations. In this stage, approximately evaluation of 3000 genotypes were completed and registration process has been started in 7 genotypes (CK6068, DK11033, WK15033, WK18094, WK21007, WK22098, SMK37043). In this study has been evaluated morphological and pomological characteristics of these 7 genotypes. The harvesting dates of them ranged from mid-August to late October. The genotypes in terms of growth force and growth habitus classified medium-strong and semi upright-flat, respectively. Since focusing on selection of genotypes with good and higher fruit quality, all genotypes were in good and higher group. The result of all evaluations, these candidate cultivars have high potential for both market opportunities and tree management practices.

Anahtar Kelimeler

Erwinia amylovora , pear , external quality , internal quality , tree growth

Kaynakça

• Alston, F.H., 1982. Pear breeding objectives at East Malling. The Pear 200-205.
• Ammouneh, H., Arabi, M.I.E., Al-Daoude, A., 2008. The first record and distribution of the fire blight pathogen Erwinia amylovora in Syria. Australasian Plant Pathology 37(2): 137-140.
• Anonim, 2017. Ateş yanıklığı (Erwinia amylovora). Ateş yanıklığı survey talimatı. (https://www.tarimorman.gov.tr/gkgm/belgeler/bitki%20sa%c4%9fl%c4%b1%c4%9f%c4%b1%20hizmetleri/bitki_sagligi/survey/12-ates _yanikligi_survey_talimati_2017.pdf; Erişim Tarihi: Kasım 2019).
• Anonim, 2019. Yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında ateş yanıklığı (Ervinia amylovora) zirai mücadele teknik talimatları. 4:69-74. TAGEM (https://bku.tarim.gov.tr›zararli› kaynakdetay; Erişim Tarihi: Mayıs 2019).
• Anonymus, 2011. Pest report from Algeria (2011-06-16). Signalement du feu bactérien (https://www.ippc.int/index.php?id=1110879&frompage=251&tx_pestreport_pi1; Erişim Tarihi: Mayıs 2019).
• Anonymus, 2018. Erwinia amylovora (ERWIAM). (https://gd.eppo.int/taxon/erwiam /distribution/ru_cr; Erişim Tarihi: Mayıs 2019).
• Aysan, Y., Tokgönül, S., Çınar, Ö., Küden, A., 1994. Research of resistant reactions of pears against Erwinia amylovora (Burrill). 9. Congress of the Mediterranean Phyto pathological Union, Kuşadası-Aydın, 311-313.
• Basım, H., Basım, E., Yeğen, O., Ünlü, A., Yılmaz, S., 2004. Türkiye’deki Erwinia amylovora strainlerinin moleküler karakterizasyonu. Türkiye 1. Bitki Koruma Kongresi, Samsun, 145.
• Basım, E., Basım, H., Öztürk, G., 2007. Erwinia amylovora’nın farklı strainlerine karşı Türkiye’deki elma, armut ve ayva gen kaynaklarının dayanıklılıklarının değerlendirilmesi. 2. Bitki Koruma Kongresi, Isparta, 105.
• Bell, R.L., Van Der Zwet T., 1993. New fire blight resistant advanced selections from the USDA pear breeding program. Acta Hort. 338.
• Bobev, S.G., Van Vaerenbergh, J., Maes, M., 2007. First report of fire blight on Pyrus elaeagrifolia and Amelanchier sp. in Bulgaria. Plant Dis. 91(1):110.
• Bonn, G.W., Von Der Zwet, T., 2000. Distribution and economic ımportance of fire blight (Chapter 3). Fire Blight the Disease and its Causative Agent, Erwinia amylovora CABI press.
• Demir, G., Gündoğdu, M., 1993. Fire blight of pome fruit trees in Turkey: distribution of the disease, chemical control of blossom infections and susceptibility of some cultivars. Acta Horticulture 338:67-74.
• Djaimurzina, A., Umiralieva, Z., Zharmukhamedova, G., Born, Y., Bühlmann, A., Rezzonico, F., 2014. Detection of the causative agent of fire blight Erwinia amylovora (Burrill) Winslow et al. in the southeast of Kazakhstan. Acta Hort. 1056.
• Durel, C.E., Guérif, P., Belouin, A., Le Lezec, M., 2004. Estimation of fire blight resistance heritability in the French pear breeding program using a pedigree-based approach. 11. Eucarpia Symposium on Fruit Breeding and Genetics.
• EPPO, 2014. EPPO reporting service no. 01-2014 Num. article: 2014/004 (https://gd.eppo. int/reporting/article-2722; Erişim Tarihi: Mayıs 2019).
• EPPO, 2014a. EPPO reporting service no. 01-2014 Num. article: 2014/003 (https://gd.eppo. int/reporting/article-2721; Erişim Tarihi: Mayıs 2019).
• EPPO, 2009. EPPO reporting service no. 04-2009 Num. article: 2009/061 (https://gd.eppo. int/reporting/article-146; Erişim Tarihi: Mayıs 2019).
• EPPO, 2008. EPPO reporting service no. 05-2008 Num. article: 2008/104 (https://gd.eppo. int/reporting/article-689; Erişim Tarihi: Mayıs 2019).
• Evrenesoğlu, Y., Mısırlı, A., Akçay, M.E., Ünal, A., Acarsoy, N., Özdemir, N., Bilen, E., Boztepe, Ö., Günen, E., 2010. Variability of different pear hybrid population in terms of hybridization performance and the response to fire blight (Erwinia amylovora) attact. Not. Bot. Horti Agrobotanici Cluj-Napoca 38(1): 241-247.
• FAO, 2017. Food and Agriculture Organization of United States (http://www.fao. org/home/en/; Erişim Tarihi: Mayıs 2019).
• Fischer, M., Mildenberger, G., 2004. New pear cultivars from dresden-pillnitz. 11. Eucarpia Symposium on Fruit Breeding and Genetics.
• Gaganidze, D.L., Aznarashvili, M.A., Sadunishvili, T.A., Abashidze, E.O., Gureilidze, M.A., Gvritishvili, E.S., 2018. Fire blight in Georgia. Annuals of Agrarian Science 16:12-16.
• Hepaksoy, S., Ünal, A., Can, H. Z., Saygılı, H., Türküsay, H., 1998. Distribution of fire blight (E. amylovora (Burrill) diseases in western Anatolia region in Turkey. 8. International Workshop on Fire Blight, Kuşadası-Turkey, 193-195.
• Lagonenko, A.L., Komardina, V.S., Nikolaichik, Y.A., Evtushenkov, A.N., 2008. First report of Erwinia amylovora fire blight in Belarus. Journal of Pathology 156(10):638-640.
• Momol, M.T., Zeller, W., 1992. Identification and spread of Erwinia amylovora on pear in Turkey. Plant Disease 76:1114-1116.
• Myung, I.S., Yun, M.J., Lee, Y.H., Kim, G.D., Lee, Y.K., 2016. First report of fire blight caused by Erwinia amylovora on Chinese quince in South Korea. Plant Disease 100(12):2521.
• Niknejad Kazempour, M., Kamran, E., Ali, B., 2006. Erwinia amylovora causing fire blight of pear in the Guilan province of Iran. Journal of Plant Pathology 88(1):113-116.
• Norelli, J.L., Holleran, H.T., Johnson, W.C., Robinson, T.L., Aldwinckle, H.S., 2003. Resistance of Geneva and other apple rootstocks to Erwinia amylovora. Plant Diseases 87:26-32.
• Öktem, Y.E., Benlioglu, K., 1988. Studies on fireblight [Erwinia amylovora (Burr.) Winsl. et al.] of pome fruits. Journal of Turkish Phytopathology 17:106.
• Özrenk, K., Balta, F., Çelik, F., 2012. Levels of fire blight (Erwinia amylovora) susceptibility of native apple, pear and quince germplasm from Lake Van basin, Turkey. Eur. J. Plant Pathology 132:229-236.
• Öztürk, G., Kaçal, E., 2015. Ateş yanıklığı hastalığına dayanıklı armut çeşitlerinin geliştirilmesi. Bahçe Bitkileri Derneği Haber Bülteni 4(2):20-24.
• Pucci, N., L’Aurora, A., Loreti, S., 2013. Fire blight. first report in Latium, Italy. Journal of Plant Pathology 95(3):659-668.
• Rhouma, A., Helali, F., Chettaoui, M., Hajjouji, M., Hajlaoui, M.R., 2014. First report of fire blight caused by Erwinia amylovora on pear in Tunisia. APS Publications 98(1).
• Rodini, B.C., Merriman, P.R., McKirdy, S.J., Wittwer, G., 2006. Costs associated with fire blight incursion management and predicted costs of future incursions. Acta Hort. 704:55-61.
• Saygılı, H., Türküsay, H., Hepaksoy, S., Ünal, A., Can, H. Z., 1998. Investigation on determining some pear varieties resistant to fire blight (Erwinia amylovora (Burr.). 8. International Workshop on Fire Blight, Kuşadası-Aydın, 225-228.
• Thibault, B., 1982. Review of breeding objectives at angers. The Pear, pp:207-213.
• Van Der Zwet, T., Keil, H.L., 1979. Fire blight. A Bacterial Disease of Rosaceous Plants, Agriculturae Handbook. Number: 510. U.S.
• Vanneste, J.L., 2000. Fire blight: the disease and its causative agent, Erwinia amylovora. CABI Publishing, Wallingford, UK., 370p.