Diyarbakır Yöresi Ceviz (Junglans regia L.) Gen Kaynakları

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: (Özel Sayı 1) 2. Uluslararası Tarım Kongresi, 77 - 82, 31.12.2020

Bahar Yılmaz Koray Özrenk , Ferit Çelik

Öz

Bu çalışma Diyarbakır iline bağlı Bismil, Çermik, Çınar, Çüngüş, Eğil, Ergani, Kulp, Lice ve Silvan ilçeleri ile bunlara bağlı köylerde 2018 yılında yürütülmüştür. Söz konusu alanlarda doğal olarak yetişen ceviz genotiplerinden toplam 69 ağaçtan alınan meyve örneklerinde pomolojik, fenolojik ve morfolojik gözlemler yapılmıştır. Pomolojik özellikler yönünden incelenen genotiplerin meyve ağırlığı 7.51-16.90 g, meyve iç ağırlığı 4.06-9.13 g, meyve iç oranı (randıman) %42.84-62.28, meyve kabuk kalınlığı 0.63-2.27 mm, olarak bulunmuştur. Bunun yanında, meyve eni, meyve boyu, meyve kabuk ağırlığı, meyve şekil indeksine, meyve iç rengi de incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ceviz , Junglans regia L. , fenoloji , pomoloji , Diyarbakır

Walnut (Juglans regia L.) Genetic Resources of Diyarbakir Regions

Öz

In This study was carried out in Bismil, Çermik, Çınar, Çüngüş, Eğil, Ergani, Kulp, Lice and Silvan districts of Diyarbakır province and their villages in 2018. Pomological, phenological and morphological observations were made on fruit samples taken from 69 trees of walnut genotypes grown naturally in the mentioned areas. Fruit weight of the genotypes examined in terms of pomological characteristics 7.51-16.90 g, fruit internal weight 4.06-9.13 g, fruit internal rate (yield) 42.84-62.28%, fruit shell thickness 0.63-2.27 mm, it was found as. In addition, fruit width, fruit length, fruit shell weight, fruit shape index, fruit inner color was also examined.

Anahtar Kelimeler

Walnut , Junglans regia L. , phenology , pomology , Diyarbakır

Kaynakça

• Akça, Y., 2005. Ceviz yetiştiriciliği. Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı Matbaası, Ankara, 239s.
• Yarılgaç, T., Başak, İ., Şen, S.M., 2001. Van merkez ilçe ceviz seleksiyonlarının verimlilik potansiyelleri. Türkiye 1. Ulusal Ceviz Sempozyumu, Tokat, 52s.
• Beyhan, Ö., 2009. Akyazı bölgesi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde araştırmalar-1. Bahçe 38(2):1-8.
• Godeanu, V.N., Botu, M., 1995. Godeanu, Ion, et al. "Valuable walnut hybrids and selections for intensive growth in Romania". 3. International Walnut Congress, 442s.
• Haskınacı, Ş., 2003. Ceviz sektör araştırması. İstanbul Ticaret Odası Yayınları (https://www. ito.org.tr/dokuman/sektor/1-17.pdf.ıtc.2017; Erişim Tarihi: 11.10.2019).
• Çelik, F., K.M. Cimrin, A. Kazankaya, 2011. Tavas (Denizli) yöresinden selekte edilen ceviz (Juglans regia L.) genotiplerinin bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 21(1):42-48.
• Kazankaya, A., A. Doğan, K. Piral, A. Yaviç, 2017. Bitlis yöresi ümitvar ceviz (Juglans regia L.) tiplerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 27(2):172-182.
• Kyzy, A.M., Gözlekçi, S., 2016. Kırgızistan’ın ceviz (Juglans regia L.) potansiyeli (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 187s.
• Oğuz, H.İ., Aşkın, A., 2007. Ermenek yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 17(1):21-28.
• Özrenk, K., 2011. Van gölü havzası cevizleri bazı pomolojik ve kimyasal özelliklerinin karşılaştırılması. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(4):15-20.
• Rouskas, D., 1995. Walnuts (Juglans regia L.) seedlings selection in Greece. 3. International Walnut Congress, 442s.
• Serr, E., 1962. Selections suitable walnut varieties. California Agricultural Experiment Station, Davis, California, 144p.
• Szentivanyi, P., 1990. Breeding early fruiting, high producing walnut cultivars leafing after late spring frosts. Acta Horticulturae 284(1990):175-182.
• Şen, S.M., 1980. Kuzey Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yolu ile ıslahı üzerinde araştırmalar (Doçentlik Tezi). Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Erzurum.
• Şen, S.M., 2011. Ceviz yetiştiriciliği, besin değeri folkloru. ÜÇM Yayıncılık, ISBN:978-605-891150-0-8.
• Şimşek, M., Osmanoğlu, A., 2010. Mazıdağı (Mardin) yöresindeki doğal cevizlerin (Juglans regia L.) seleksiyonu. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 20(2):131-137.
• Taşcı, A.R., 2016. Ulubey (Ordu) ilçesinde yetişen ceviz genotiplerinin (Juglans regia L.) bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Ünver, H., Çelik, M., 2005. Ankara yöresi cevizlerinin (Juglans regia L.) seleksiyon yoluyla ıslahı. Bahçe 34(1):83-90.