Akran Öğretimi Destekli Bilimsel Süreç Becerileri Laboratuvar Yaklaşımının Öğretmen Adaylarının Bazı Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi

Yıl 2013, , 46 - 77, 01.12.2013

Aysel Kocakülah Aysel Kocakülah Emre Savaş

https://doi.org/10.12973/nefmed202

Öz

Fen bilimlerinde laboratuvar yaklaşımının ve bilimsel süreç becerilerinin öneminin arttığı günümüzde, bilimsel süreç becerilerinin kazandırılması açısından öğretmenlerin bilimsel süreç becerilerine sahip olması gerektiği, bunun da öğretmen adaylarına kazandırılarak sağlanabileceği düşünülmektedir. Son yıllarda kavram öğretiminde kullanımıyla etkili sonuçlar veren akran öğretimi de bu çalışmanın başka bir boyutunu oluşturmuştur. Bunlara dayalı olarak çalışmanın amacı, akran öğretimi destekli bilimsel süreç becerileri laboratuvar yaklaşımının, öğretmen adaylarının bazı üst düzey bilimsel süreç becerilerini geliştirmekte etkili bir yöntem olup olmadığını belirlemektir. Araştırmada tek gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Balıkesir Üniversitesi, fen bilgisi öğretmenliği 3. sınıf öğrencileri ile 6 hafta boyunca devam eden akran öğretimi destekli bilimsel süreç becerileri laboratuvar yaklaşımı uygulamasında açık uçlu deney yaprakları, öğrenci rubrikleri, deney değerlendirme anketi ve yarı yapılandırılmış görüşme kayıtları ile veriler elde edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda uygulamanın öğretmen adaylarının değişkenleri belirleme, değişkenleri değiştirme ve kontrol etme ve sonuç çıkarma becerilerinde gelişme olduğu, hipotez kurma ve deney yapma becerilerinde ise gelişme olmadığı görülmüştür. Bu sonuca göre akran öğretimi destekli bilimsel süreç becerileri laboratuvar yaklaşımının bilimsel süreç becerilerinin kazandırılmasında uygulanması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen öğretimi, akran öğretimi, bilimsel süreç becerileri laboratuvar yaklaşımı, öğretmen adayları

Kaynakça

• A.A.A.S., (1998). Science Process Skills, Web: http://www.project2061.org/ publications/earlychild/online/experience/lind.htm Son Erişim Tarihi: Ocak 2011.
• Anagül, Ş.S. ve Yaşar, Ş., (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Bilimsel Süreç Becerilerinin Geliştirilmesi. İlköğretim Online, 8(3), 844- 865.
• Ayas, A., Coştu, B., Çalık, M., Karataş, F. Ö. ve Ünal, S. (2005). Fen Öğretmen Adaylarının Çözelti Hazırlama ve Laboratuvar Malzemelerini Kullanma Yeterliliklerinin Belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 65-75.
• Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Aydoğdu, C., (1999). Kimya Laboratuvar Uygulamalarında Karşılaşılan Güçlüklerin Saptanması" Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 30- 35.
• Bayrak, H., (2005). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Kimyasal Bağlar Konusundaki Başarılarına, Öğrendikleri Bilgilerin Kalıcılığına, Tutum ve Algılamalarına Çoklu Zeka Kuramına Dayalı Öğretimin Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Beaumont-Walters, Y. & Soyibo, K. (2001). An analysis of high school students’ performance on five integrated science process skills. Research in Science & Technological Education, 19(2), 133-145.
• Bozdoğan, A.E, Demirbaş, M. ve Taşdemir, A., (2006). Fen Bilgisi Öğretiminde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerini Geliştirmeye Yönelik Etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 23- 36.
• Chiappeta, E. L & Koballa, T. R., (2002). Science Instruction in The Middle and Secondary Schools: Developing Fundamental Knowledge and Skills for Teaching, 6/E. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson.
• Chin, C., & Chia, L. (2006)."Problem-Based Learning: Using Ill-Structured Problems in Biology Project Work. Science Education, 90(1), 44-67.
• Cortright, R.N., Collins, H.L. & DiCarlo, S.E. (2005). Peer Instruction Enhanced Meaningful Learning: Ability to Solve Novel Problems" The American Physiology Society 29, 107- 111.
• Crouch, C. H. & Mazur, E. (2001). Peer Instruction: Ten Years of Experience and Results" American Journal of Physics, 9(69), 970- 977.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. ve Turgut, F., (1997). Fizik Öğretimi:YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Eğitimi, YÖK 1997. Ankara: Bilkent.
• Demirci, N., (2005). Fizik Öğretiminin Yeniden Gözden Geçirilme İhtiyacı ve Bazı Geleneksel Olmayan Öğretim Yöntemlerine Örnekler, 23. Uluslararası Fizik Kongresi, Muğla Üniversitesi.
• Dönmez, F., (2007). Meslek Liselerinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Bilimsel Süreç Beceri Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Ekici, E., Taşkın, S., ve Taşkın- Ekici, F., (2002). Fen Laboratuvarının İçinde Bulunduğu Durum. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Kongresi Bildiriler Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Ekici, G. (2002). Biyoloji Öğretmenlerinin Laboratuvar Dersine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Kongresi Bildiriler Kitabı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Ekici, G., (2006). Biyoloji Öğretmenlerinin Laboratuvar Kullanımı Öz-Yeterlilik Algıları. VII. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Ergün, R., Şimşekli, Y., Çalış, S., Özdilek, Z., Göçmençelebi, Ş. ve Şanlı, M., (2011). The Effects of Inquiry-Based Science Teaching On Elementary School Students’ Science Process Skills And Science Attitudes. Bulgarian Journal of Science and Education Policy (BJSEP) 1(5): 48- 68.
• Eryılmaz, E., (2004). Akran Öğretiminin Lise Öğrencilerinin Fizik Başarısına ve Fizik Dersine Olan Tutumlarına Etkisi. Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gözütok, D., (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Ekinoks Yayınevi.
• Hake, R.R., (1998). Interactive- Engagement Versus Traditional Methods: A Six Thousands Student Survey of Mechanics Test Data for Introductory Physics Courses" American Journals of Physics 66(1), 64- 74
• Hofstein, A. & Lunetta, V.N., (1982). The Role of The Laboratory in Science Teaching: Neglected Aspects of Research. Review of Educational Research, 52, 201- 217.
• Hofstein, A. & Lunetta, V. N. (2004). The Laboratory in Science Education: Foundations for The Twenty-First Century. Science Education, 88, 28–54.
• Howit, C. (2007). Pre-Service Elementary Teachers’ Perceptions of Factors in A Holistic Methods Course Influencing Their Confidence in Teaching Science. Research in Science Education, 37(1), 41-58.
• Kanlı, U. ve Yağbasan, R. (2008). 7E Modeli Merkezli Laboratuvar Yaklaşımının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerini Geliştirmedeki Yeterliliği", Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 91-125.
• Kanlı, U., (2007). 7E Modeli Merkezli Laboratuvar Yaklaşımı ile Doğrulama Laboratuvar Yaklaşımlarının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerinin Gelişimine ve Kavramsal Başarılarına Etkisi. Doktora Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kocakülah, M. S. ve Kocakülah, A. (2001) İlköğretim Fen Eğitiminde Yapılan Deneysel Çalışmalar ile İlgili Öğretmenlerin Görüşleri, Yeni Binyılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu Kitapçığı, 7-8 Eylül 2001, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Koray, Ö., Köksal, M. S., Özdemir, M., & Presley, A.I. (2007). The Effect of Creative and Critical Thinking Based Laboratory Applications on Academic Achievement and Science Process Skills. Elementary Education Online, 6(3), 377-389.
• Küçükyılmaz, A. ve Duban, N., (2006). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz- Yeterlik İnançlarının Arttırılabilmesi için Alınacak Önlemlere İlişkin Görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3), 1- 23.
• Lancour, K.L., (2005). Science Process Skills, Web: http://www.tufts.edu/as/wright_center/products/sci_olympiad/pslsl_training_hammond. pdf, Son Erişim Tarihi: Ocak 2011,
• Marx, J.D. & Cummings, K., (2007). Normalized change. American Journal of Physics 57(1), 87–91.
• Mazur, E., (1997). Peer Instruction: A User's Manual. NJ: Prentice Hall.
• Mbewe, S., Chabalengula, V.M. & Mumba, F. (2010). Pre-service teachers’ familiarity, interest and conceptual understanding of science process skills. Problems of Education in the 21th Century, 22, 76-86.
• MEB, Talim Terbiye Kurulu (2006). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8 Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB yayınları.
• Michael, B.L. & Gifford V.D. (1995). The Effect of Computer-Assisted Instruction on the Science Process Skills of Community College Students. Paper presented at the Annual Meeting of the Mid-South Educational Research Association.
• Nakiboğlu, C. ve Sarıkaya, S., (1999). Ortaöğretim Kurumlarında Kimya Derslerinde Görevli Öğretmenlerin Laboratuardan Yararlanma Durumunun Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, (11), 395.
• Palmer, D. (2006). Sources of Self-efficacy in A Science Methods Course for Primary Teacher Education Students. Research in Science Education, 36, (4) 337-353.
• Parim, G., (2009). The Effect of Inquiry on The Scientific Process Skills of 8th Grade Students As Related to Photosynthesis. European Science Education Research Association [ESERA] Conference. Oral Presentation, 31 Ağustos- 4 Eylül, İstanbul.
• Pilzer, S., (2001). Peer Instruction in Physics and Mathematics. PRIMUS 11(2), 185- 192.
• Sencar- Tokgöz, S., (2007). Akran Öğretiminin Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Fen Bilgisi Dersi Başarılarına ve Fen Dersine Olan Tutumlarına Etkisi. Doktora Tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şensoy, Ö., Yalçın, N., Yıldırım, H.İ. ve Telli, A. (2004). İlköğretim 7. Sınıflarda Basit Makineler Konusunun Öğretiminde Laboratuvar Yönteminin Öğrenci Başarısına Etkisinin Araştırılması. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 291-305.
• Settlage, J. & Southerland, S.A., (2007). Teaching Science to Every Child: Using Culture As A Starting Point. Routledge: New York.
• Şimşekli, Y. ve Çalış, S., (2008). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinde Bilimsel Süreç Becerilerinin Gelişimine Fen Bilgisi Laboratuvarı Dersinin Etkisi. Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 183-192.
• Suppapittayaporn, D. Emarat, N. & Arayathanitkul, K., (2010). The Effectiveness of Peer Instruction and Structured Inquiry on Conceptual Understanding of Force and Motion: A Case Study From Thailand. Research in Science & Technology Education, 28(1), 63- 79.
• Temel, S. ve Morgil,İ., (2007). Kimya Eğitiminde Laboratuvarda Problem Çözme Uygulamasının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerine ve Mantıksal Düşünme Yeteneklerine Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 22: 89- 97.
• Vygotsky, L. (1978). Mind in Society. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Walters, Y. and Soyibo, K. (2001). An Analysis of High School Students' Performance on Five Integrated Science Process Skills. Research in Science and Technology Education 2(19) 133- 145.
• Webb, C (1993). "Teacher Perceptions of Professional Development Needs and The Implementations of The K- 6 Science and Technology Syllabus". Research in Science Education, 23, 327- 336.
• Zion, M., Cohen, S., & Amir, R. (2007). The Spectrum of Dynamic Inquiry Teaching Practice. Research in Science Education, 37(4),423-447.