Kavram Haritaları Kullanımının Öğrencilerin Başarı, Mantıksal Düşünme Becerisi ve Fen Bilimlerine Yönelik Tutumlarına Etkisi

Yıl 2018, , 594 - 619, 31.12.2018

Filiz Kara , Nilay Kefeli

https://doi.org/10.17522/balikesirnef.506475

Cited By: 3

Öz

Araştırmada kavram haritaları kullanılarak işlenen “Vücudumuzdaki
Sistemler” ünitesinin öğrencilerin başarılarına, mantıksal düşünme
becerilerine, fen bilimlerine yönelik tutumlarına etkisinin ve bu üç bağımlı değişken
arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, tek gruplu ön
test-son test deneysel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma, ortaokul 7.
sınıfta öğrenim gören 32 öğrenci ile yürütülmüştür. Ünite, öğrencilere kavram
haritaları yaptırılarak işlenmiştir. Verilerin toplanmasında “Başarı Testi”,
“Mantıksal Düşünme Testi” ve Fen Bilimler Tutum Ölçeği” ön test ve son test
olarak kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin başarıları, mantıksal
düşünme ve fen bilimleri tutum puanlarının son test lehine istatistiksel olarak
anlamlı şekilde farklılaştığı tespit edilmiştir. Kavram haritalarının
öğrencilerin başarılarına, mantıksal düşünme becerilerine ve fen bilimlerine
yönelik tutumlarına olumlu yönde etki ettiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca son
testte öğrencilerin başarıları ile mantıksal düşünme becerileri ve başarıları
ile fen bilimlerine yönelik tutumları arasında ortaya çıkan pozitif yönde ve
orta düzeyde ilişkinin anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

kavram haritası, mantıksal düşünme, başarı, tutum, fen eğitimi, vücudumuzdaki sistemler

The Effect of Using Concept Maps on Student's Success, Logical Thinking and Attitudes towards Science

Öz

The aim of
the study is to analyse the impact of "Systems in Our Body" unit
taught by the concept maps on the achievement, logical thinking skills of the
students and their attitudes towards science, and to examine the relationship
between these three dependent variables. A single-group pre-test post-test
experimental research method was used in the study. The research was carried
out with 32 students in the seventh grade of the secondary school. The unit was
taught by having students prepare concept maps. "Achievement Test",
"Logical Thinking Test" and "Science Attitude Scale" were
used as a pre-test and post-test for data collection. As a conclusion, it has
been found that achievement, logical thinking and science attitude scores of
the students are statistically significant for the favor of post-test. It has
been concluded that concept maps have positive effects on students'
achievements, logical thinking skills and attitudes towards science.
Furthermore, it was noted that the positive and medium level relation between
the students' achievements and their logical thinking skills and their
achievements and their attitudes towards science was significant in the
post-test. 

Anahtar Kelimeler

concept map, logical thinking, success, attitude, science education, systems in our body

Kaynakça

• Abbott, M. L. (2011). Understanding educational statistics using Microsoft Excel and SPSS. United States: John Wiley & Sons, Inc.
• Ahad, N. A., Yin, T. S., Othman, A. R. & Yaacob, C. R. (2011). Sensitivity of normality tests to non-normal data. Sains Malaysiana, 40 (6), 637-641.
• Akgündüz, D. & Bal, Ş. (2013). İlköğretim fen bilgisi dersi 6. sınıf biyoloji konularında kavram haritalarının kullanılmasının öğrencilerin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (5), 86-96.
• Aksu, M., Berberoğlu, G., Martin, F. & Paykoç, F. (1990). Problem çözme becerilerinin ölçülmesi: GALT’ın Türkiye’deki uyarlamasına ilişkin bir ön çalışma. I. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 215-224.
• Austin, L. B. & Shone, B. M. (1995). Using concept mapping for assessment in physics. Physics Education, 30 (1), 41-45.
• Ausubel, D. P. (1968). Educational psychology: A cognitive view. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Aykutlu, I. & Şen, A. İ. (2012). Üç aşamalı test, kavram haritası ve analoji kullanılarak lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 37 (166), 275-288.
• Barr, B. (1994). Research on problem solving: Elementary school. In D. Gabel (Ed.), Handbook of research on science teaching and learning (pp. 248-268). New York: Macmillan Publishing Company.
• Baş, G., Şentürk, C. & Ciğerci, F. M. (2016). Fen bilgisi dersine yönelik tutum ile akademik başarı arasındaki ilişki. 2. Uluslararası Osmaneli Sosyal Bilimler Kongresi, 12-13-14 Ekim 2016, Bilecik.
• Batdı, V. (2014). Kavram haritası tekniği ile geleneksel öğrenme yönteminin kullanılmasının öğrencilerin başarıları, bilgilerinin kalıcılığı ve tutumlarına etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (42), 93-102.
• Bayram, H. & Ersoy, N. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin maddelerin sınıflandırılması ve değişimi konusundaki kavram yanılgılarının deney ve kavram haritası yöntemi ile giderilmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, (40), 31-46.
• Bitner, B. L. (1991). College science courses, ACT science, C-Base science and GALT: Predictors of science process skills and physical science misconceptions. Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching. 7-10 April. Lake Geneva, WI.
• Bitner-Corvin, B. L. (1988). Is the GALT a reliable instrument for measuring the logical thinking abilities of students in grade six through twelve? Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching. 10-13 April. Lake of the Ozaks, MD.
• Bozdağ, H. C. (2017). Üç aşamalı kavramsal ölçme aracı ile öğrencilerin sindirim sistemi konusundaki kavram yanılgılarının tespiti. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (3), 878-901.
• Bozdoğan, A. (2007). Fen bilgisi öğretiminde çalışma yaprakları ile öğretimin öğrencilerin fen bilgisi tutumuna ve mantıksal düşünme becerilerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana, 168 s.
• Broggy, J. & Mcclelland, G. (2008). Undergraduate students’ attitudes towards physics after a concept mapping experience. Third International Conference on Concept Mapping, Talinn, Estonia and Helsinki, Finland
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabi (4. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. & Köklü, N. (2010). Sosyal bilimler için istatistik (5. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Cerrah, L. Özsevgeç, T. & Ayas, A. (2006). İlköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin denetleyici ve düzenleyici sistemler ile ilgili kavram yanılgılarının yaşlara göre değişimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 39-49.
• Çakmak, M., Gürbüz, H. & Kaplan, H. (2012). Dolaşım sistemimiz konusunda uygulanan kavram haritalarının öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 9-28.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Genişletilmiş 3. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çömek, A., Akınoğlu, O., Elmacı, E. & Gündoğdu, T. (2016). Fen eğitiminde kavram haritaları kullanımının akademik başarı ve tutuma etkisi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 13 (1), 348-363.
• Dorough, D. K. & Rye, J. A. (1997). Mapping for understanding-using concept maps as windows to students minds. Science Teacher, 64 (1), 36-41.
• Erdoğan, (2016). An investigation of the effectiveness of concept mapping on Turkish students' academic success. Journal of Education and Training Studies, 4 (6), 1-9.
• Esiolu, G. O. & Soyibo, K. (1995). Effects of concept and Vee mapping under three learning modes on students' cognitive achievement in ecology and genetics. Journal of Research in Science Teaching. 32 (9). 971-995.
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2009). How to design evaluate research in education (7th Edition). New York: McGraw-Hill Companies.
• Gnanadesikan, R. (1997). Methods for statistical data analysis of multivariate observations (2nd Edition). United States: John Wiley & Sons, Inc.
• Guastello, E. F., Beasley, T. M. & Sinatra, R. C. (2000). Concept mapping effects on science content comprehension of low-achieving inner-city seventh graders. Remedial and Special Education, 21 (6), 356-365.
• Güçlüer, E. (2006). İlköğretim fen bilgisi eğitiminde kavram haritaları ile verilen bilişsel desteğin başarıya hatırda tutmaya ve fen bilgisi dersine ilişkin tutuma etkisi. Doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 113 s.
• Güneş, M. H. & Güneş, T. (2005). İlköğretim öğrencilerinin biyoloji konularını anlama zorlukları ve nedenleri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 169-175.
• Güneş, T., Güneş. M. H. & Çelikler, D. (2006). Fen bilgisi öğretmen programında biyoloji II ders konularının öğretilmesinde kavram haritası kullanımının öğrenci başarısı üzerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), 39-49.
• Güngör, B. & Özgür, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin sindirim sistemi konusundaki didaktik kökenli kavram yanılgılarının nedenleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3 (2), 149-177.
• Horton, P. B., McConney, A. A., Gallo, M., Woods, A. L., Senn, G. J. & Hamelin, D. (1993). An investigation of the effectiveness of concept mapping as an instructional tool. Science Education, 77 (1), 95-111.
• Kaptan, F. (1998). Fen eğitiminde kavram haritası yönteminin kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 95-99.
• Karplus, R. (1977). Science teaching and the development of reasoning. Journal of Research in Science Teaching, 14 (2), 169-175.
• Kendirli, B. (2008). Fen ve teknoloji dersinde kavram haritası kullanımının öğrenci tutumu, başarısı ve bilgi kalıcılığına etkisi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara, 189 s.
• Kırtıl, A. (2010). İlköğretim 7. Sınıf fen ve teknoloji dersinde Vücudumuzdaki Sistemler konusunda işbirlikli öğrenme yönteminde kullanmanın akademik başarı üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara, 141 s.
• Korkmaz (Baylav), H. (2002). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenmenin yaratıcı düşünme, problem çözme ve akademik risk alma düzeylerine etkisi. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 256 s.
• Lawson, A. E. (1982). Formal reasoning, achievement, and intelligence: An issue of importance. Science Education, 66 (1), 77-83.
• Lawson, A. E. (1992). The development of reasoning among college biology students - A review of research. Journal of College Science Teaching, 21, 338- 344
• Lawson, A. E. & Thompson, L. D. (1988). Formal reasoning ability and misconceptions concerning genetics and natural selection. Journal of Research in Science Teaching, 25 (9), 733-746.
• Martin, R. E., Sexton, C., Wagner, K. & Gerlovich, J. (1994). Teaching science for all children. Boston: Allyn and Bacon.
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325, 10 Ağustos 2018.
• Mertler, C. A. & Vannatta, R. A. (2005). Advanced and multivariate statistical methods: Practical application and interpretation (3rd Edition). United States: Pyrczak Publishing.
• Novak, J. D. & Gobin, D. B. (1984). Learning How to Learn. Cambridge: Cambridge University Press.
• Oloyede, O. I. (2012). The relationship between acquisition of science process skills, formal reasoning ability and chemistry achievement. International Journal of Advanced and Applied Sciences, 8 (1), 1-4.
• Özatlı, N. S. & Bahar, M. (2010). Öğrencilerin boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10 (2), 9-26.
• Özbey-Akay, S. (2010). Lise 3. sınıf biyoloji dersinde okutulan boşaltım sistemi konusunun kavram haritaları ile öğretilmesinin öğrencilerin akademik başarısına ve tutumlarına etkisi. Yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya, 150 s.
• Özgür, S. & Çıldır-Pelitoğlu, F. (2008). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin “sindirim sistemi” konusu ile ilgili didaktik kökenli kavram yanılgılarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8 (1), 117-159.
• Quinn, H. J., Mintzes, J. J. & Laws, R. A. (2004). Successive concept mapping: Assessing understanding in college science classes. Journal of College Science Teaching, 33 (3), 12-16.
• Roadrangka, V. (1991). The construction of a group assessment of logical thinking (GALT). Kasetsant Journal: Social Sciences, 12 (2), 148-154.
• Roadrangka, V., Yeany, R. H. & Padilla M. J. (1982). Group test of logical thinking. Athens: University of Georgia, GA.
• Roscoe, J. T (1975). Fundamental research statistical for the behavioral sciences (2nd Edition). New York: Holt Rinehart and Winston, http://www.abebooks.com/book-search/title/fundamental-research-statistics-behavioral-sciences/, 20 Eylül 2018.
• Sarıca, R. & Çetin, B. (2012). Öğretimde kavram haritaları kullanımının öğrencilerin akademik başarısına ve kalıcılığa etkisi. İlköğretim Online, 11 (2), 306-318.
• Sert-Çıbık, A. & Emrahoğlu, N. (2008). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının fen bilgisi dersinde öğrencilerin mantıksal düşünme becerilerinin gelişimine etkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), 51-66.
• Shapiro, S. S. & Wilk, M. B. (1965). An analysis of variance test for normality (complete samples). Biometrika, 52 (3/4), 591-611.
• Sungur, S. & Tekkaya, C. (2003). Students’ achievement in human circulatory system unit: The effect of reasoning ability and gender. Journal of Science Education and Technology, 12 (1), 59-64.
• Şahin, F. (2002). Kavram haritalarının değerlendirme aracı olarak kullanılması ile ilgili bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (11), 17-32.
• Şener, N. & Taş, E. (2016). Öğrencilerin fen bilimlerine ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6 (14), 278-300.
• Temelli, A, Arlı, E. E., Biber, B. & Kurt, M. (2011a). İnsanlarda solunum sistemi konusunun kavram haritalarıyla öğretilmesinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (2), 61-66.
• Temelli, A., Çakmak, M. & Seyhan, B. Ç. (2011b). İç salgı bezlerimiz konusunda uygulanan kavram haritalarının öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 146-159.
• Ünlü, P., Kandil-İngeç, Ş. & Taşar, M. (2006). Öğretmen adaylarının momentum ve impuls kavramlarına ilişkin bilgi yapılarının kavram haritaları yöntemi ile açıklanması. Eğitim ve Bilim, 31 (139), 70-79.
• Valanides, N. C. (1997). Formal reasoning abilities and school achievement. Studies in Educational Evaluation, 23 (2), 169-185.
• Yenilmez, A., Sungur, S. & Tekkaya, C. (2006). Students’ achievement in relation to reasoning ability, prior knowledge and gender. Research in Science & Technology Education, 24 (1), 129-138.
• Yıldırım, H. İ. & Kansız, F. (2017). Ortaokul öğrencilerinin fen dersine yönelik tutum düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi-1. The Journal of Academic Social Science Studies, (60), 17-40.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.