İlköğretim Fen ve Teknoloji Programında Yer Alan Afet Eğitimi Konularına İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2011, Cilt: 5 Sayı: 1, 24 - 42, 01.06.2011

Esma Buluş Kırıkkaya Ayşe Oğuz Ünver Oya Çakın

Öz

Afetler karşısında toplumun bütün katmanlarının farklı düzeylerde de olsa etkilendiği bir gerçektir. Toplumun afet zararlarının azaltılmasında etkin rol alabilmesi için toplum bilincinin artırılması şarttır ve bunun da en etkili yolu eğitimdir. Bu çalışmada, öncelikle ‘afet’ kavramı ve eğitimi üzerinde durulmuş, ardından fen ve teknoloji öğretmenlerinin, ilköğretim Fen ve Teknoloji Programında yer alan afet eğitimi konusundaki kazanımların, etkinliklerin ve açıklamaların önemi ve gerçekleştirme düzeylerine ilişkin görüşleri ile karşılaştıkları güçlüklerin nedenleri ve afet eğitiminin nasıl olması gerektiği konusundaki görüşleri araştırılmıştır. Araştırmaya Kocaeli’ndeki tüm okullardan rastgele seçilen 80 fen ve teknoloji öğretmeni katılmıştır. İlişkisel tarama modelinin izlendiği çalışmada araştırmacılar tarafından oluşturulan likert tipi ölçek kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, öğretmenlerin afet eğitimi ile ilgili programı önemli buldukları ancak aynı oranda gerçekleştiremedikleri, kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere göre anlamlı bir farkla kazanımları daha önemli buldukları ve gerçekleştirdikleri belirlenmiştir. Makalenin sonunda öğretmenlerin afet eğitiminde karşılılaştıkları güçlükler ve önerileri doğrultusunda, afet eğitiminin yaygınlaştırılması ve sürekliliğine yönelik çözümler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Eğitimi, İlköğretim, Fen ve Teknoloji Öğretmenleri

Kaynakça

• Aktağ, I. &Walter, J. (2005). Öğretmen adaylarının mesleki yeterlilik duygusu, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3 (4), 127–13.
• Alkan, N., Elmas, İ., Karakuş, M., & Akkay, E. (2001). Doğal afetler sırasında karşılaşılan sorunlar: Bir anket çalışması. Ulusal Travma Dergisi, 7, 195-200.
• Barnett M., Wagner H., Gatling A., Anderson J., Houle M., & Kafka A. (2006), The impact
• of science fiction film on student understanding of science, Journal of Science
• Education and Technology, 15(2), 179-191.
• Barrow, L. H., & Haskins, S. (1993). Earthquakes haven’t shaken college students’cognitive structure. Paper presented at the The Proceedings of the Third International Seminar on Misconceptions and Educational Strategies in Science and Mathematics, Ithaca, NY.
• Başıbüyük, A. (2004). Yetişkinlerde deprem bilgisi ve etkili faktörlerin incelenmesi. Milli
• Eğitim Dergisi, 161(winter).
• Cannon, T. (1994). Vulnerability analysis and the explanation of ‘natural’ disasters. In A.
• Varley (Ed.), Disasters, development and environment (pp. 13-30). New York: John Wiley & Sons.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: ilk ve ortaöğretim, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(3), 99–114.
• Cardona, O.D. (2007). Chapter 22: Curriculum adaptation and disaster prevention in Colombia. Perspectives on Natural Disasters: Occurrence, Mitigation, and Consequences.Published by Springer.
• Dal, B. (2009). An investigation into the understanding of earth sciences among students teachers. Educational Sciences: Theory & Practice, 9(2), 597-606.
• Emergency Management Australia (EMA) (2010). Disaster Education. The School Education Officer, EMA.
• Erçetin, Ş.Ş. (2003). Deprem olgusunun okullarda yarattığı problemler. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, ANTALYA, 951-969.
• Ergünay, O. (1996). Afet yönetimi nedir? Nasıl olmalıdır. ANKARA: Erzincan ve Dinar Depremleri Işığında Türkiye’nin Deprem Sorunlarına Çözüm Yolları Arayışları. TÜBİTAK Deprem sempozyumu Bildiriler Kitabı. 263-272.
• Hurnen, F. & Mcclure, J. (1997). Effect of increased earthquake knowledge. The Australasian Journal of Disasret and Trauma Studies, Vol:3.Retrieved from http://www.massey.ac.nz/~trauma/issues/1997-3/mcclure1.htm.
• Kibici, Y. & A.K.Ü. Deprem Araştırma Daimi Komisyonu. (2005). Deprem-Depremden Korunma Yöntemleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2006). Yenilenen ilköğretim programları. http://iogm.meb.gov.tr/pages.php?page=program (30 Eylül 2010 tarihinde alınmıştır).
• Moris, A., Neves, I. & Margarida, A. (2005). Teacher training processes and teachers’ competence- a sociological study in the primary school. Teaching and Teacher Education, 21, 415-437.
• Macaulay J. (2007). Chapter 24: Disaster education in New Zealand international. Perspectives on Natural Disasters: Occurrence, Mitigation, and Consequences. Published by Springer.
• National Disaster Education Coalition (NDEC) (2004). Talking about Disaster: Guide for Standard Messages. Homeland Plans
• Odabaş, Z. Y. (2010). Sürdürülebilir Afet Yönetimi ve Kadın. Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları: 256. http://kitaplar.ankara.edu.tr/dosyalar/pdf/824.pdf (sayfasından 19.09.2010 tarihinde alınmıştır).
• Oguz, A. (2005). Surveying American and Turkish middle school students’ existing knowledge of earthquakes by using a systemic network. Unpublished doctoral dissertation, Ohio State University.
• Öcal, A. (2005). The evaluation of earthquake education in the elementary school social studies courses. Gazi Educational Faculty Journal, 25(1), 169-184.
• Öcal, A. (2007). A research elementary school preservice teacher’s earthquake knowledge level. Mehmet Akif Ersoy University Educational Faculty Journal, 13, 104-110.
• Ross, K.E.K. & Shuell, T.J. (1993). Children’s beliefs about earthquakes. Science Education, 77 (2), 191-205.
• Reeves, H. & Lenoir, F. (2006). Yeryüzünün Acısı. Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• Şimşek, C. (2007). Children’s ideas about earthquakes. Journal of Environmental & Science Education, 2 (1),14–19.
• Sharp, J.G., Mackintosh, M.A.P. & Seedhouse, P. (1995). Some comments on children’s ideas about earth structure, volcanoes, earthquakes and plates. Teaching Earth Sciences, 20(1), 28-30.
• Taş, N. (2003). Reducing probable earthquake damages in urban settlements. Uludağ Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 8(1), 225-231
• Tsai, C. C. (2001). Ideas about earthquakes after experiencing a natural disaster in Taiwan: An analysis of students’ worldviews. International Journal of Science Education, 23(10), 1007–1016.
• Uluslararası Afet Eğitimi Çalıştayı (2009). Okullarda Afet Eğitimi, Antalya.
• Ünalan, Z. (2010). Uyduların gözünden değişen dünya ve doğa afetler. TÜBİTAK Bilim ve Teknik, 514, 24-29.
• Yaman, S. & Yalçın, N. (2005). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımının problem çözme ve öz-yeterlik inanç düzeylerinin gelişimine etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 229–236.