Fen Öğretiminde Kavram Karikatürleri ve Zihin Haritalarının Birlikte Kullanımının Etkileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2011, Cilt: 5 Sayı: 2, 58 - 85, 01.12.2011

Ertuğ Evrekli Ertuğ Evrekli Ali Günay Balım Didem İnel

Öz

Çalışmada tek grup ön test son test model kullanılmış ve kavram karikatürü ve zihin haritası destekli uygulamaların, öğrencilerin başarıları, motivasyonları, tutumları ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algıları üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin akademik başarılarında ve motivasyon düzeylerinde anlamlı bir farklılık bulunurken; fen ve teknolojiye yönelik tutumlarında ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Bununla birlikte tutum ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algı puanlarına ilişkin analizler incelendiğinde son test puanlarının ön test puanlarına göre yüksek düzeyde artış gösterdiği görülmektedir. Ayrıca çalışmada öğrencilerin başarı puanları yüksek ve düşük olmak üzere iki gruba ayrılmış, söz konusu iki grubun bağımlı değişkenlere ilişkin puanları incelenmiştir. Analizler sonucunda madde ve ısı ünitesine ilişkin başarı, fen ve teknolojiye yönelik tutum, fen öğrenmeye yönelik motivasyon ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algı düzeyleri için gruplar arasında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zihin haritaları, kavram karikatürleri, sorgulayıcı öğrenme becerileri algısı, motivasyon ve tutum

Kaynakça

• Abi-El-Mona, I. ve Abd-El-Khalick, F. (2008). The influence of mind mapping on eighth graders’ science achievement. School Science and Mathematics, 108(7), 298-312.
• Akinoğlu, O. and Yaşar, Z. (2007). The effects of note taking in science education through the mind mapping technique on students’ attitudes, academic achievement and concept learning. Journal of Baltic Science Education, 6(3), 34-43.
• Amma, C. (2005). Effectiveness of computer based mind maps in the learning of biology at the higher secondary level. New Delhi: ICDE International Conference (19-23 November).
• Atasoy, Ş. ve Akdeniz A. R. (2009). Kavram karikatürlerinin etki-tepki kuvvetleri ile ilgili yanılgıları gidermeye etkisi. 3. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon (7-9 Ekim).
• Aviram, A. (2000). Beyond constructivism: autonomy-oriented education. Studies in Philosophy and Education, 19, 465-489.
• Balım, A. G. ve Taşkoyan, N. (2007). Fene yönelik sorgulayıcı öğrenme becerileri algısı ölçeği’nin geliştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 58-63.
• Balım, A. G., Evrekli, E. ve Aydın, G. (2007). Fen ve teknoloji öğretiminde zihin haritalama tekniği ve mind manager programı uygulamaları. Famagusta, Turkish Republic of Northern Cyprus: VII. International Educational Technologies Conference. (3-4-5. Mayıs 2007).
• Balım, A. G., İnel, D. Evrekli, E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algısına etkisi. İlköğretim Online, 7(1), 188-202.
• Balım, A. G., Sucuoğlu, H. ve Aydın, G. (2009). Fen ve teknolojiye yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 33-41.
• Baysarı, E. (2007). İlköğretim düzeyinde 5. sınıf fen ve teknoloji dersi canlılar ve hayat ünitesi öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrenci başarısına, fen tutumuna ve kavram yanılgılarının giderilmesine olan etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Birisci, S., Metin, M. ve Karakas, M. (2010). Pre-service elementary teachers’ view on concept cartoons: a sample from Turkey. Middle-East Journal of Scientific Research, 5(2), 91-97.
• Brinkmann, A. (2003). Graphical knowledge display-mind mapping and concept mapping as efficient tools in mathematics education. Mathematics Education Review, 16, 35-48.
• Budd, J. W. (2004). Mind maps as classroom exercises. Journal of Economic Education. 35(1), 35-46.
• Buzan, T. (2002). How to mind map. Great Britain: Thorsons.
• Buzan, T. (2005). Mind map handbook. Great Britain: Thorsons.
• Buzan, T. and Buzan, B. (1995). The mind map book. London: BBC Books.
• Chen, W. C., Ku, C. H. ve Ho, Y. C. (2009). Applying the strategy of concept cartoon argument instruction to enpower the children’s argumentation ability in a remote elementary science classroom. Hollanda, Amsterdam: 13th European Conference for Research on Learning and Instruction.
• Chin, C. (2001). Eliciting students’ ideas and understanding in science: diognostic assessment strategies for teachers. Teaching and Learning, 21(2), 72-85.
• Chin, C. ve Teou, L. Y. (2009). Using concept cartoons in formative assessment: scaffolding students’ argumentation. International Journal of Science Education, 31(10), 1307- 1332.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2005). Research methods in education (5th Edition). London, NewYork: Routledge Falmer.
• Coll, R. K., France, B., & Taylor, I. (2005). The role of models/and analogies in science education: implications from research. International Journal of Science Education, 27(2). 183-198.
• Cryer, P. (2006). Research student’s guide to success. Buckingham, GBR: Open University Press.
• Çamlı, H. (2009). Bilgisayar destekli zihin haritalama tekniğinin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına, fene ve bilgisayara yönelik tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• D’Antoni, A. V., Zipp, G. P. and Olson, V. G. (2009). Interrater reliability of the mind map assessment rubric in a cohort of medical students. BMC Medical Education, 19(9), 1-8.
• Dabell, J. (2004). The maths coordinator’s file - using concept cartoons. London: PFP Publishing.
• Dalacosta, K., Kamariotaki-Papparrigopoulou, M., Palyvos, J. A. ve Spyrellis, N. (2009). Mulitmedia application with animated cartoons for teaching science in elementary education. Computers and Education, 52, 741-748.
• Dede, Y. ve Yaman, S. (2008). Fen öğrenmeye yönelik motivasyon ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 19-37.
• De Lange, J. (2009). Case study, the use of concept cartoons in the flemish science education: Improvement of the tools and supporting learners’ language skills through a design based research. Turkey, Istanbul: ESERA Conference (31 Ağustos-1 Eylül).
• Doğru, M., Keles, O. ve Arslan, A (2010). Use of concept cartoons with 5e learning model in science and technology course. International Conference on new trends in education and their implications, Antalya-Turkey (11-13 Kasım).
• Edmonds, B. (1999). Capturing social embeddedness: a constructivist approach. Adaptive Behavior, 7(3/4), 323-348.
• Ekici, F., Ekici, E., & Aydın, F. (2007). Utility of concept cartoons in diagnosing and overcoming misconceptions related to photosynthesis. International of Journal of Environmental & Science Education, 2(4), 111-124.
• Evrekli, E. (2010). Fen ve teknoloji öğretiminde zihin haritası ve kavram karikatürü etkinliklerin öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme beceri algılarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Evrekli, E., Balım, A. G. and İnel, D. (2009). Mind mapping applications in special teaching methods courses for science teacher candidates and teacher candidates’ opinions concerning the applications. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1, 2274-2279.
• Evrekli, E., İnel, D. ve Balım, A. G. (2010). Development of a scoring system to assess mind maps. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2330-2334.
• Evrekli, E., İnel, D. ve Çite, S. (2006). Yapılandırmacı yaklaşım temelinde fen ve teknoloji öğretiminde kavram karikatürleri: bir etkinlik örneği “maddenin halleri ve ısı”. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Ankara: 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. (7-9 Eylül 2006).
• Farrand, P., Hussain, F. and Hennessy, E. (2002). The efficacy of the mind map study technique. Medical Education, 36, 426-431.
• Goodnough, K. ve Long, R. (2006). Mind mapping as a flexible assessment tool, in M. McMahon, P. Simmons, R. Sommers, D. DeBaets ve F. Crawley (ed.), Assessment in Science: Practical Experiences and Education Research (pp. 219-228). Arlington, VA, USA: National Science Teachers Association Press.
• Goodnough, K. ve Woods, R. (2002). Student and teacher perceptions of mind mapping: A middle school case study. The Annual Meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, LA (1-5 April).
• Holland, B., Holland, L. ve Davies, J. (2003). An investigation into the concept of mind mapping and the use of mind mapping software to support and improve student academic performance. University of Wolverhampton: Learning and Teaching Projects 2003/2004.
• İnel, D., Balım, A. G. ve Evrekli, E. (2009). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımına yönelik öğrenci görüşleri. Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 1-16.
• İngeç, Ş. K. (2008). Use of concept cartoons as an assessment tool in physics education. USChina Education Review, 5(11), 47-54.
• Kabapınar, F. (2005). Effectiveness of teaching via concept cartoons from the point of view of constructivist approach. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 135-146.
• Kabapınar, F. (2009). What makes concept cartoons more effective?: using research to inform practice, Education and Science, 34(154), 104-118.
• Kempton, T. (2004). Using paintings and cartoons to teach ethics in science. School Science Review, 86(315), 75-82.
• Keogh, B. & Naylor, S. (1999). Concept cartoons, teaching and learning in science: an evaluation. International Journal of Science Education, 21(4), 431-446.
• Keogh, B. & Naylor, S. (2000). Teaching and learning in science using concept cartoons: why dennis wants to stay in at playtime. Investigating: Australian Primary and Junior Science Journal, 16(3), 10-14.
• Keogh, B., & Naylor, S. (1996). Teaching and learning in science: a new perspective. Lancaster: British Educational Research Association Conference.
• Keogh, B., Naylor, S., de Boo, M. & Feasey, R. (2001). Formative assessment using concept cartoons: initial teacher training in the UK. In H. Behrendt, H. Dahncke, R. Duit, W.
• Gräber, M. Komorek, A. Kross ve P. Reiska (Ed.), Research in science education – past, present, and future. Hingham, USA: Kluwer Academic Publishers.
• Kinchin, I. M. (2004). Investigating students’ beliefs about their preferred role as learners. Educational Research, 46(3), 301-312.
• Korkmaz, H. (2004). Fen ve teknoloji eğitiminde alternatif değerlendirme yaklaşımları. Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
• Kortelainen, T. ve Vanhala, M. (2004). Portfolio, peer evaluation, and mind map in an introductory course of information studies. Journal of Education for Library and Information Science, 45(4), 273-285.
• Martinez, Y. M. (2004). Does the k-w-l reading strategy enhance student understanding in honors high school science classroom?. (Unpublished masters thesis). Fullerton: California State University.
• Matson, J. O. ve Parsons, S. (2006). Misconceptions about the nature of science, inquirybased ınstruction, and constructivism: creating confusion in the science classroom. Electronic Journal of Literacy through Science, 5(6), 1-10.
• MEB. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mento, A. J., Martinelli, P. ve Jones, R. M. (1999). Mind mapping in executive education: applications and outcomes. Journal of Management Development, 18(4), 390-407.
• Morris, M., Merritt, M., Fairclough, S., Birrell, N. ve Howitt, C. (2007). Trialling concept cartoons in early childhood teaching and learning of science. Teaching Science, 53(2), 42-45.
• Mueller, A., Johnston, M. ve Bligh, D. (2002). Joining mind mapping and care planning to enhance student critical thinking and achieve holistic nursing care. Nursing Diagnosis, 13(1), 24-27.
• Naylor, S. ve Keogh, B. (1999). Constructivism in classroom: theory into practice. Journal of Science Teacher Education, 10(2), 93-106.
• Naylor, S. ve Keogh, B. (2009). Active assessment. Mathematics Teaching, 215, 35-37.
• Naylor, S., Downing, B. & Keogh, B (2001). An empirical study of argumentation in primary science, using concept cartoons as the stimulus. Greece, Thessaloniki: 3rd European Science Education Research Association Conference.
• Özyılmaz-Akamca, G. ve Hamurcu, H. (2009). Analojiler, kavram karikatürleri ve tahmingözlem-açıklama teknikleriyle desteklenmiş fen ve teknoloji eğitimi, E-Journal of New World Sciences Academy, 4(4), 1186-1206
• Özyılmaz-Akamca, G., Ellez, A. M. ve Hamurcu, H. (2009). Effects of computer aided concept cartoons on learning outcomes. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1(1), 296-301.
• Parkinson, J. (2004). Improving secondary science teaching. Canada-USA: RoutledgeFalmer. Proctor, T. (1999). Creative problem solving for managers. London, UK: Routledge.
• Rezaei, A. R. ve Katz, L. (2002). Using computer assisted instruction to compare the inventive model and the radical constructivist approach to teaching physics. Journal of Science Education and Technology, 11(4), 367-380.
• Richardson, V. (1997). Constructivist teaching and teacher education: theory and practice. In V. Richardson (Ed.), Constructivist teacher education: Building new understandings (pp.3-14). Washington, D.C.: The Falmer Press.
• Roesky, H. W. ve Kennepohl, D. (2008). Drawing attention with chemistry cartoons. Journal of Chemical Education, 85(10), 1355-1360.
• Saka, A., Akdeniz, A. R. , Bayrak, R., & Asilsoy, Ö. (2006). “Canlılarda enerji dönüşümü” ünitesinde karşılaşılan yanılgıların giderilmesinde kavram karikatürlerinin etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara: 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi.
• Sexton, M., Gervasoni, A. ve Brandenburg, R. (2009). Using a concept cartoon to gain insight into children’s calculation strategies. Australian Primary Mathematics Classroom, 14(4), 24-28.
• Spigner-Littles, D. ve Anderson, C. E. (1999). Constructivism: a paradigm for older learners. Educational Gerontology, 25, 203-209.
• Stephenson, P., & Warwick, P. (2002). Using concept cartoons to support progression in students’ understanding of light. Physics Education, 37(2), 135-141.
• Şaşmaz Ören, F., Ormancı, Ü., Karatekin, P. ve Erdem, Ş. (2010). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğretininin fotosentez-solunum konusundaki kavram yanılgılarının kavram karikatürleriyle belirlenmesi. International Conference on New Horizons in Education, Famagusta (23-25 June).
• Şeyihoğlu, A. ve Kartal, A. (2010). The views of the teachers about the mind mapping technique in the elementary life science and social studies lessons based on the constructivist method. Educational Sciences: Theory and Practice, 10(3), 1637-1656.
• Treviño, C. (2005). Mind mapping and outlining: comparing two types of graphic organizers for learning seventh-grade life science. Unpublished PhD Thesis, Texas Tech University, Texas.
• Valanides, N. (2002). Aspects of constructivism. Journal of Baltic Science Education, 2, 50- 58.
• Webb, P. Williams, Y. ve Meiring, L. (2008). Concept cartoons and writing frames: Developing argumentation in South African science classrooms?. African Journal of Research in SMT Education, 12(1). 4-17.
• Wickramasinghe, A., Widanapathirana, N., Kuruppu, O., Liyanage, I. ve Karunathilake, I. (2008). Effectiveness of mind maps as a learning tool for medical students. South East Asian Journal of Medical Education, 1(1), 30-32.
• Winitzky, N., & Kauchak, D. (1997). Constructivism in teacher education: applying cognitive theory to teacher learning. In V. Richardson (Ed.), Constructivist teacher education: Building New Understandings (pp.59-83). Washington, D.C.: The Falmer Press.
• Zhao, Y. (2003). The use of a constructivist teaching model in environmental science at Beijing University. The China Papers, 2, 78-83.
• Zion, M., Michalsky, T. & Mevarech, Z. R. (2005). The effects of metacognitive instruction embedded within an asynchronous learning network on scientific inquiry skills. International Journal of Science Education, 27(8), 957-983.