Dört Soru Stratejisiyle Geliştirilen Proje Uygulamalarının Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi

Yıl 2012, Cilt: 6 Sayı: 1, 306 - 337, 01.06.2012

Elif Benzer Fatma Şahin Elif Benzer

Öz

Fen eğitiminde, özellikle son yıllarda, bilimsel süreç becerilerinden başlayarak araştırma, sorgulama, problem çözme, proje geliştirme ve bunları yaparken de yaratıcılık ortaya koyma becerileri öğrencilerden beklenmektedir. Ancak proje sorusu bulmada ve bu sorularla mevcut programdaki becerileri kazandırmada hem öğretmenler hem de öğrenciler için zorluklarla karşılaşılmaktadır. Bu nedenle son çalışmalar öğrenciler ve öğretmenlere proje tasarlamada rehberlik edecek stratejiler geliştirme üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu stratejilerden biri de dört soru stratejisine göre proje uygulamalarıdır.Bu çalışmada fen ve teknoloji ve matematik öğretmenleri ile ilköğretim öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine dört soru stratejisiyle proje geliştirmenin etkisini incelemek amaçlanmıştır. Çalışma grubunu lisansüstü programında öğrenim gören 14 öğretmen ve bu öğretmenlerin çalıştıkları dört okuldaki 111 ilköğretim 2. kademe öğrencileri oluşturmaktadır. Çalışmanın deseni zenginleştirilmiş desen olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda verilerin toplanması ve değerlendirilmesi nicel ve nitel araştırma teknikleri kullanılarak yapılmıştır. Çalışma sonucunda dört soru stratejisiyle proje uygulamalarının her iki çalışma grubunun bilimsel süreç becerilerinde de olumlu etkisinin olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dört soru stratejisi, bilimsel süreç becerileri, fen eğitimi.

Kaynakça

• Akar, Ü. (2007). Öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Akçay, H. & Yager, R.E. (2010). The impact of a science/technology/society teaching approach on student learning in five domains. Journal of Science Education and Technology, 19(6), 602-611.
• Akinbobola, A.O. & Afolabi, F. (2010). Analysis of science process skills in west african senior secondary school certificate physics practical examinations in Nigeria. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 4(1), 32-47.
• Aktamış, H. & Ergin, Ö. (2007). Bilimsel süreç becerileri ile bilimsel yaratıcılık arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 11-23.
• Aktamış, H. & Ergin, Ö. (2008). The effect of scientific process skills education on students’ scientific creativity, science attitudes and academic achievements. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 9(1), 1-21.
• Altun Yalçın, S. Açışlı, S. & Turgut, Ü. (2010). 5E öğretim modelinin fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel işlem becerilerine ve fizik laboratuarlarına karşı tutumlarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 147-158.
• Altun Yalçın, S., Turgut, Ü. & Büyükkasap, E. (2009). Proje tabanlı öğretim yönteminin öğrencilerin elektrik konusu akademik başarılarına, fiziğe karşı tutumlarına ve bilimsel işlem becerilerine etkisinin incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 81-105. [Online]: Retrieved on 19-December-2011, at URL: http://www.iojes.net/userfiles/article/iojes_134.pdf
• Anagün, Ş.S. & Yaşar, Ş. (2009). Developing scientific process skills at Science and Technology course in fifth grade students. Elementary Education Online, 8(3), 843- 865. [Online]: Retrieved on 09-November-2011, at URL: http://ilkogretim- online.org.tr/vol8say3/v8s3m17.pdf
• Arslan, A. & Tertemiz, N. (2004). İlköğretimde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 479-492.
• Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bağcı Kılıç, G., Haymana, F. & Bozyılmaz, B. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programının bilim okuryazarlığı ve bilimsel süreç becerileri açısından analizi. Eğitim ve Bilim, 33(150), 52-63.
• Barrow, L.H. & Krantz, P.D. (2002). Inquiry, land snails, and environmental factors. Science activities, 39(3), 34-37.
• Barrow, L.H. (2006). A brief history of inquiry: From Dewey to standards. Journal of Science Teacher Education, 17, 265-278.
• Barrow, L.H. (2008). Facilitating Designs: for Inquiry with the Four-Question Strategy. Science Activities, 45(1), 9-11.
• Barrow, L.H. (2010). Encouraging creativity with scientific inquiry. Creative Education, 1, 1- 6.
• Bartscher, K., Gould, B. & Nutter, S. (1995). Increasing student motivation through project based learning. (ERIC Document Reproduction Service No. ED392549).
• Basağa, H. Geban, Ö. & Tekkaya, C. (1994). The effect of the inquiry teaching method on biochemistry and science process skill achievements. Biochemical Education, 22(1), 29-32.
• Başdaş, E. (2007). İlköğretim fen eğitiminde, basit malzemelerle yapılan fen aktivitelerinin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve motivasyona etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Başer, M. (2006). Effects of conceptual change and traditional confirmatory simulations on pre-service teachers’ understanding of direct current circuits. Journal of Science Education and Technology, 15(5), 367-381.
• Beaumont-Walters, Y. & Soyibo, K. (2001). An analysis of high school students’ performance on five integrated science process skills. Research in Science & Technological Education, 19(2), 133-145.
• Benli, E. & Sarıkaya, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fene karşı tutumları ve bilimsel işlem becerileri üzerine probleme dayalı öğrenme ve cinsiyet etkilerinin araştırılması: Kazan taşı problemi. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 1295-1308. [Online]: Retrieved on 22-December-2011, at URL: http://newwsa.com/makale_detay.asp?d=1&makale_detay_id=2214&dergi_id=2&sayi _id=43#.
• Bilgin, İ. & Geban, Ö. (2006). The effect of cooperative learning approach based on conceptual change condition on students’ understanding of chemical equilibrium concepts. Journal of Science Education and Technology, 15(1), 31-46.
• Bilgin, İ. (2006). The effects of hands-on activities incorporating a cooperative learning approach on eight grade students’ science process skills and attitudes toward science. Journal of Baltic Science Education, 1(9), 27-37.
• Birinci, E. (2008). Materyal tasarımı ve geliştirilmesinde proje tabanlı öğrenmenin kullanılmasının öğretmen adaylarının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Böyük, U., Tanık, N. & Saraçoğlu, S. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. TUBAV Bilim Dergisi, 4(1), 20-30.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. 15. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, B. & Şahin Pekmez, E. (2010). Bilimin doğası etkinliklerinin ilköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesindeki etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 113-123.
• Chin, C. & Chia, L.G. (2004). Implementing project work in biology trough problem based learning. Journal of Biological Education, 38(2), 69-75.
• Coleman, P., Thiessen, R., Wilson, D., Arey, B. & Barrow, L.H. (1999). Studying land snails: Inquiry with K-W-L or four question strategies. Science Activities, 35(2), 28-30.
• Colley, K.E. (2006). Understanding ecology content knowledge and acquiring science proces skills through project-based science instruction. Science Activities, 43(1), 26-33.
• Çelik, S. (2009). Projeye dayalı öğrenme yaklaşımının fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim ve teknolojinin doğası anlayışlarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D.& Turgut, M. F. (1997). Fizik Öğretimi. YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi, Ankara: YÖK.
• Demir, M. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının bilimsel süreç becerileriyle ilgili yeterliklerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doğru, M. (2008). The application of problem solving method on science teacher trainees on the solution of the environmental problems. Journal of Environmental & Science Education, 3(1), 9-18.
• Dökme, İ. & Ozansoy, Ü. (2004). Fen öğretiminde bilimsel iletişim kurabilme becerisi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Dönmez, F. & Azizoğlu, N. (2009). Meslek lisesi öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerine okul türü, tutum ve yaşın etkisi, The First International Congress of Educational Research,-13 may 2009, Çanakkale, Turkey.
• Drake, K.N. & Long, D. (2009). Rebecca’s in the dark: A comparative study of problem- based learning and direct instruction/experiential learning in two 4th-grade classrooms. Journal of Elementary Science Education, 21(1), 1-16.
• Duban, N. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersinin sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımına göre işlenmesi: Bir eylem araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Elder, J.L. (2003). A field guide to environmental literacy: Making strategic investments in environmental education. Rock Spring: Environmental Education Coalition.
• Ergül, R., Şimşekli, Y., Çalış, S., Özdilek, Ş., Göçmençelebi, Ş. & Şanlı, M. (2011). The effects of inquiry-based science teaching on elementary school students’ science process skills and science attitudes. Bulgarian Journal of Science and Education Policy. 5(1), 48-68.
• Feyzioğlu, B. (2009). An investigation of the relationship between science process skills with efficient laboratory use and science achievement in chemistry education. Journal of Turkish Science Education, 6(3), 114-132.
• Glaser, K.W. (2000). Teacher development through project based learning: The Hollywood elementary story. (ERIC Document Reproduction Service No.ED470905).
• Gürdal, A., Şahin, F. & Çağlar, A. (2001). Fen Eğitimi: İlkeler, Stratejiler ve Yöntemler. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayını No:668.
• Hancock, C., Storey, A., Downing, J. & Szewczak, S.M. (2001). Interagency Resource Teams: A Model for Collaborative Approaches to Environmental Education. Conservation Biology, 15(3), 596-602. http://www.jstor.org/stable/3061439. Web adresinden 30 Nisan 2009 tarihinde edinilmiştir.
• Harlen, W. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills. Assessment in Education, 6(1), 129-144.
• Huppert, F. & Lazarowitz, R. (2002). Computer simulations in the high school: students’ cognitive stages, science process skills and academic achievement in microbiology. International Journal of Science Education, 24(8), 803-821.
• Kaptan, F. & Korkmaz, H. (2001). Fen eğitiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 185-192.
• Karsai, I. & Kampis, G. (2010). The crossroads between biology and mathematics: The scientific method as the basics of scientific literacy. Bioscience, 60(8), 632-638.
• Keil, C., Haney, J. & Zoffel, J. (2009). Improvements in student achievement and science process skills using environmental health science problem-based learning curricula. Electronic Journal of Science Education, 13(1), 1-18. [Online]: Retrieved on 19- December-2011, at URL: http://ejse.southwestern.edu/article/view/7782.
• Kılınç, A. (2007). Probleme dayalı öğrenme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 561-578.
• Kirch, S.A. (2007). Re/Production of science process skills and a scientific ethos in an early childhood classroom. Cultural Studies of Science Education, 2(4), 785-845.
• Koray, Ö., Bahadır, H. & Geçgin, F. (2006). Bilimsel süreç becerilerinin 9. sınıf kimya ders kitabı ve kimya müfredatında temsil edilme durumları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 147-156.
• Korkmaz, H. & Çakmakçı, G. (2006). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. M. Bahar (Der.), Fen ve Teknoloji Öğretimi (s.109-135). Ankara: PegemA. Korkmaz, H. &
• Kaptan, F. (2001). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı.
• Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 193-200.
• Krantz, P.D. & Barrow, L.H. (2006). Inquiry with seeds: To Meet the Science Education Standards. The American Biology Teacher, 68(2), 92-97.
• Krystyniak, R.A. (2001). The effect of participation in an extended inquiry project on general chemistry student laboratory interactions, confidence, and process skills. Unpublished dissertation, University of Northern Colorado, USA.
• Kyburz-Graber, R., Hofer, K. & Wolfensberger, B. (2006). Studies on a socio-ecological approach to environmental education: A contribution to a critical position in the education for sustainable development discourse. Environmental Education Research, 12(1), 101–114.
• Laçin Şimşek, C. (2010). Classroom teacher candidates’ sufficiency of analyzing the experiments in primary school science and technology textbooks’ in terms of scientific process skills. Elementary Education Online, 9(2), 433-445. [Online]: Retrieved on 21-October-2011, at URL: http://ilkogretim-online.org.tr/vol9say2/v9s2m1.pdf.
• Lavoie, D.R. (1999). Effects of emphasizing hypothetico-predictive reasoning within the science learning cycle on high school student’s process skills and conceptual understandings in biology. Journal of Research in Science Teaching, 36(10), 1127- 1147.
• Mbewe, S., Chabalengula, V.M. & Mumba, F. (2010). Pre-service teachers’ familiarity, interest and conceptual understanding of science process skills. Problems of Education in the 21th Century, 22, 76-86.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı. Ankara.
• Mohd Saat, R. (2004). The acquisition of integrated science process skills in a web‐based learning environment. Research in Science & Technological Education, 22(1), 23-40.
• Moore, J.E. (2003). The art of sorting: Using venn diagrams to learn science process skills. Science Activities, 39(4), 17-21.
• Morgil, İ., Güngör Seyhan, H. & Seçken, N. (2009). Proje destekli kimya laboratuvarı uygulamalarının bazı bilişsel ve duyuşsal alan becerilerine etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(1), 89-107.
• National Research Council (NRC). (2000). Inquiry and the National Science Education Standards. Washington, DC: National Academy Press.
• National Research Council (1996). National science education standards. Washington, DC: National Academy Press.
• Ostlund, K. (1998). What the research says about science process skills: How Can Teaching Science Process Skills Improve Student Performance in Rading, Language Arts, and Mathematics?. Electronic Journal of Science Education, 2(4). [Online]: Retrieved on 21-October-2011, at URL: http://wolfweb.unr.edu/homepage/jcannon/ejse/ostlund.html
• Öztürk, N. Tezel, Ö. & Acat, M.B. (2010). Science process skills levels of primary school seventh grade students in science and technology lesson. Journal of Turkish Science Education, 7(3), 15-28.
• Pakyürek Karaöz, M. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersi “kuvvet ve hareket” ünitesinin probleme dayalı öğrenme yaklaşımıyla öğretiminin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri, başarıları ve tutumları üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Patro, E.T. (2008). Teaching Aerobic Cell Respiration Using the 5Es. American Biology Teacher, 70(2), p85-87.
• Plevyak, L.H. (2007). What do preservice teachers learn in an inquiry-based science methods course? Journal of Elementary Science Education, 19(1), 1-13.
• Sevinç, E. (2008). 5E Öğretim modelinin organik kimya laboratuarı dersinde uygulanmasının öğrencilerin kavramsal anlamalarına, bilimsel süreç becerilerinin gelişimine ve organik kimya laboratuarı dersine karşı tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Simkins, M., Cole, K., Tavalin, F. & Means, B. (2002). Increasing student learning through multimedia projects. Alexandria, Virginia USA: Association for Supervision & Curriculum Deve.
• Sinan, O. & Uşak, M. (2011). Biyoloji Öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin değerlendirilmesi.Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 333-348.
• Smith, D.W. (1997). Elementary students' use of science process skills in problem-solving: The effects of an inquiry-based instructional approach. Unpublished dissertation, Ohio State University, USA.
• Şahin, M. & Öztürk, Ş. (2009). Role and importance of project based lesson in science and technology. International Journal of Educational Researchers, 1(1), [Online]: Retrieved on 27-December-2011, at URL: http://www.eab.org.tr/eab/oc/egtconf/pdfkitap/pdf/240.pdf.
• Tatar, N. (2006). İlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tatar, N., Korkmaz, H. & Şaşmaz Ören, F. (2007). Effective tools as a developing scientific process skills in inquiry-based science laboratories: Vee & I diagrams. Elementary Education Online, 6(1), 76-92. [Online]: Retrieved on 21-October-2011, at URL: http://ilkogretim-online.org.tr/vol6say1/v6s1m7.pdf.
• Temiz, B.K. (2007). Fizik öğretiminde öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin ölçülmesi. Yayınlanmamış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Temiz, B.K. (2010). Bilimsel süreç becerilerini ölçmede içerik seçiminin önemi. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(2), 614-628. [Online]: Retrieved on 21-October- 2011, at URL: http://newwsa.com/makale_detay.asp?d=1&makale_detay_id=1471&dergi_id=2&sayi _id=53.
• Türkmen, H. & Kandemir, E.M. (2011). Öğretmenlerin bilimsel süreç becerileri öğrenme alanı algıları üzerine bir durum çalışması. Journal of European Education, 1(1), 15- 24.
• VanCleave, J. (2007). Janice VanCleave's great science project ideas from real kids. New York: John Wiley & Sons.
• Warner, A.K. (1996). Applied education in environmental science: An example from rough rock community school on the Navajo Reservation. Unpublished Dissertation, Prescott College, Arizona.
• Wilke, R.R. & Straits, W.J. (2005). Practical advice for teaching inquiry-based science process skills in the biological sciences. The American Biology Teacher, 67(9), 534- 540.
• Yang, K.Y. & Heh, J.S. (2007). The impact of internet virtual physics laboratory instruction on the achievement in physics, science process skills and computer attitudes of 10th- grade students. Journal of Science Education and Technology, 16(5), 451-461.
• Yaşar, Ş. & Duban, N. (2009). Students’ opinions regarding to the inquiry-based learning approach. Elementary Education Online, 8, 2, 457-475. [Online]: Retrieved on 19- October-2011, at URL: http://ilkogretim-online.org.tr/vol8say2/v8s2m15.pdf.