Dioksin ve dioksin benzeri kimyasalların toksik etkileri

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 23 - 27, 30.04.2012

Şahver Ege Hişmioğulları Adnan Adil Hişmioğulları Tünay Kontaş Aşkar

Öz

AMAÇ: Dioksin, organik klorlu (OK) bileşikler olarak bilinen, yüzlerce klorlu kimyasalın üretimi sırasında “ara” veya “yan ürün” olarak şekillenir. 
YÖNTEMLER: Çevrede son derece kalıcı özellikte olması nedeniyle hava, su ve toprağı önemli derecede kirleten bir işlem artığıdır.
BULGULAR: Canlılar dioksinlere besin, su, solunum ve temas yolu ile maruz kalmaktadır. Fakat yağ dokuda birikme eğilimi gösteren dioksine uzun süre maruz kalınması, önemli sağlık sorunlarına yol açmaktadır. 
SONUÇ: Bu nedenle, çevre ve gıda örneklerinde dioksin ve benzeri kimyasalların varlığı ve düzeyinin belirlenmesi, canlı sağlığının korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesinde çok önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Dioksin, dioksin ve benzeri kimyasallar, TCDD

Kaynakça

• 1.Hoover RN. Dioxin dilemmas. J.Natl.Cancer Inst., 1999; 91 (9): 745-46.
• 2. Hu K, Bunce NJ. Metabolism of polychlorinated dibenzo-p-dioxins and related dioxin-like compounds. J.Toxicol.Environ.Health B. Crit.Rev., 1999; 2 (2): 183-210.
• 3. Bröker G, Bruckmann P, Gliwa H. Study of dioxin sources in North Rhine-Westphalia. Chemosphere, 1999; 38 (8): 1913-24.
• 4. NCASI. Summary of data reflective of pulp and paper industry progress in reducing the TCDD/TCDF content of effluent, pulps and waste-water sludges. National Council of Paper Industry for Air and Stream Improvement, New York, NY, June (1993).
• 5. Gibbs LM and the Citizens Clearing house for Hazardous Waste:Dying from Dioxin. A citizen’s guide to reclaiming our health and rebuilding democracy. South End Press, Boston, MA (1995)
• 6.Chopra M, Schrenk D. Dioxin toxicity, aryl hydrocarbon receptor signaling, and apoptosis-persistent pollutants affect programmed cell death. Crit.Rev.Toxicol. 2011; 41(4): 292-320.
• 7. Kaya S: Herbisidler, “Kaya S. ve ark. (eds): Veteriner hekimliğinde Toksikoloji, 1.baskı” kitabında s.272, Medisan Yayınevi, Ankara (1998).
• 8. HWN. New evidence that all landfills leak. Rachel’s Hazardous Waste News # 316, December 16. Available from Environmental Research Foundation, P.O Box 5036, Annapolis, MD 22403-7036, 410 / 263-1584 (1992).
• 9. Freeman RA, Hileman FD, Noble RW, Schroy J.M.:Experiments on themobility of 2, 3, 7, 8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin at Times Beach. Insolving hazardous waste problems, Exner JH (ed): ACS Symposium Series, No.338 (1987).
• 10. Watanabe S, Kitamura K, Nagahashi M. Effects of dioxins on human health: A review. J.Epidemiol. 1999; 9 (1): 1-13.
• 11. Iida T, Hirakawa H, Matsueda T, Nagayama J, Nagata, T. Polychlorinated dibenzo-p-dioxins and related compounds: Correlations of levels in human tissues and in blood.Chemosphere, 1999a; 38 (12): 2767-74.
• 12. Jacob CJ, Lok C, Morley K, Powell DA.Government management of two media-facilitated crises involving dioxin contamination of food.Public Underst Sci. 2011; 20(2): 261-9.
• 13. Hites RA. Dioxins: an overview and history. Environ Sci Technol.2011; 45(1): 16-20.
• 14. Boffetta P, Mundt KA, Adami HO, Cole P, Mandel JS. TCDD and cancer: a critical review of epidemiologic studies. Crit.Rev.Toxicol. 2011; 41(7): 622-36.
• 15. Pirkle JL, Wolfe WH, Patterson DG. et al. Estimates of the half-lifeof 2, 3, 7, 8-TCDD in Vietnam veterans of Operation Ranch Hand.J.Toxicol.Environ.Health, 1989; 27: 165-171.
• 16. Iida T, Hirakawa H, Matsueda T, Takenaka S, Nagayama, J.Polychlorinated dibenzo-p-dioxins and related compounds in breast milk of Japanese primiparas and multiparas. Chemosphere,1999b; 38 (11): 2461-66.
• 17. Schumacher M, Domingo JL, Llobet JM, Kiviranta H, Vartiainen T. PCDD/F concentrations in milk of non occupationally exposed women living in Southern Catalonia, Spain. Chemosphere, 1999;38 (5): 995-1004.
• 18. Bowman RE, Schantz SL, Weerasinghe NCA, Gross ML Barsotti DA.Chronic dietary intake of 2, 3, 7, 8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin (TCDD) at 5 or 25 parts per trillion in the monkey: TCDD kinetics and dose-effect estimate of reproductive toxicity. Chemosphere, 1989; 18 (1-6): 243-52.
• 19. Ulaszewska MM, Zuccato E, Davoli E. PCDD/Fs and dioxin-like PCBs in human milk and estimation of infants' daily intake: A review. Chemosphere, 2011; 83(6), 774-82.
• 20. Şanlı Y. Poliklorobifenillerle oluşan çevre ve besin kirlenmesi. Fırat Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Dergisi, Cilt: VII, No. 1-2, ayrı basım (1982).