The Hymn Samples About Three Great Holy Men In The Balkans

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 161 - 180, 31.07.2023

Hüseyin Yaltırık

https://doi.org/10.47139/balted.1277438

Öz

This study is about three great holy men and the hymns about them, who are highly respected by the groups belonging to the Alevi-Bektashi culture living in the Balkans. They are Sayyid Ali Sultan, Otman Baba and Gül Baba. Seyyid Ali Sultan, also known by his nickname Kızıldeli, has a lodge on a foundation land between the villages of Ruşanlar and Babalar on the Seçek plateau around of Komotini in Western Thrace. As to Otman Baba, it is written in the sources that Otman Baba was born in 780 (1378-79). It is stated that the information about his life is based on the work called Velayetname-i Otman Baba, written by Küçük Abdal, one of his caliphs. Otman Baba has traveled to many places in Anatolia and Thrace, has been in the Balkans, especially among the Tanrıdağı Yuruks (Nomads), and his investment is still in Hasköy, Bulgaria, and is open to visitors. The third biggest holy man is Gül Baba. It is stated in the sources that information about Gül Baba's childhood and youth is not sufficient. In Evliya Çelebi's Travel Books, there are findings about Gül Baba. In this study, we will present the hymns and semahs about these three great sultans of hearts lying in the Balkans, including their musical notes.

Anahtar Kelimeler

Sayyid Ali Sultan, Otman Baba, Gül Baba, hymns, semah

Balkanlarda Üç Büyük Yatır Hakkındaki Nefes Örnekleri

Öz

Bu çalışma Balkanlarda yaşayan Alevi-Bektaşi kültürüne dâhil zümrelerce büyük saygı gören üç büyük yatır ve haklarında söylenen nefeslerle ilgilidir. Bu yatırlar Seyyid Ali Sultan, Otman Baba ve Gül Baba’dır. Kızıldeli lakabıyla da bilinen Seyyid Ali Sultan’ın Batı Trakya’da Gümülcine civarındaki Seçek yaylasında Ruşanlar ve Babalar köyleri arasında vakıf arazisi üzerinde tekkesi bulunmaktadır. Otman Baba’nın 780 (1378–79) yılında doğduğu kaynaklarda yazılıdır. Hayatı hakkındaki bilgilerin, halifelerinden Küçük Abdal’ın kaleme aldığı Velâyetname–i Otman Baba adlı esere dayandığı belirtilmektedir. Otman Baba, Anadolu’da ve Trakya’da pek çok yer gezmiş, Balkanlar’da özellikle Tanrıdağı Yörükleri arasında bulunmuş olup yatırı hâlen Bulgaristan Hasköy’dedir ve ziyarete açıktır. Üçüncü büyük yatır ise Gül Baba’dır. Gül Baba’nın çocukluk ve gençlik dönemine ilişkin bilgilerin yeterli olmadığı kaynaklarda belirtilmektedir. Evliya Çelebi Seyahatnamelerinde Gül Baba ile ilgili tespitlere rastlanmaktadır. Biz bu çalışmamızda Balkanlarda yatan bu üç büyük gönül sultanı hakkındaki nefes ve semahlardan söz edip notalarına yer vereceğiz.

Anahtar Kelimeler

Seyyid Ali Sultan, Otman Baba, Gül Baba, nefes, semah

Kaynakça

• Alkan, M., Yurtoğlu, G. (2018). Tarihi Bir Şahsiyet Olarak Otman Baba: Otman Baba Kimdir?. IV. Uluslararası Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 47-65), Ankara.
• Batı Trakya Online. (2022). Seyyid Ali Sultan (Kızıl Deli) Tekkesi. [Erişim tarihi: 12.12.2022] (https://www.batitrakya.org/bati-trakya/bati-trakya-efsaneleri/ seyyid-ali-sultan-kizil-deli-tekkesi.html)
• Kaçalin, M. S. (1996). Gülbaba. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde (Yıl: 1996, Cilt 14). 227-228.
• Şahin, H. (2009). Seyyid Ali Sultan. TDV İslâm Ansiklopedisi içinde (Yıl: 2009, Cilt 37). 48–50.
• Yaltırık, H. (2002). Trakya Bölgesinin Tasavvufî Halk Müziği (Notalarıyla Nefesler-Semahlar). Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Hüseyin Yaltırık Özel Arşivi (Kitap, CD, kaset ve yayımlanmış–yayımlanmamış çalışmaları)