LUCIS MODELİ İLE KONUT YERLEŞİMİNE FİZİKSEL AÇIDAN UYGUN ALANLARIN BELİRLENMESİ, BARTIN KENTİ ÖRNEĞİ

Yıl 2014, Cilt: 16 Sayı: 23, 44 - 58, 15.12.2014

B Niyami Nayim

Öz

Günümüzde hızlı nüfus artışına bağlı olarak, kentler hızla gelişmekte ve kentsel alanlar kırsal alanlara doğru
genişlemektedir. Kentsel peyzajdaki bu değişim, daha çok yeni konut yerleşimlerine duyulan talep ile ortaya
çıkmakta ve bu talebin plansız bir şekilde karşılanması da çarpık kentleşmeye neden olmaktadır. Özellikle
deprem ve sel gibi doğal afetler ya da çevre kirliliği vb. insan kaynaklı problemlerin tehdit ettiği kentlerde,
biyolojik, fiziksel, sosyal ya da ekonomik kriterlerin bir kısmını göz ardı eden planlama kararları alan kullanım
sorununu daha da arttırmaktadır. Araştırma alanı olarak seçilen Bartın kenti de 1991 yılında il olduktan sonra
hızlı bir gelişme sürecine girmiş ve nüfus artışına paralel olarak ortaya çıkan konut talebine cevap verebilecek
uygun alan tercihleri gündeme gelmiştir. Özellikle son yıllarda plancılar tarafından yoğun olarak kullanılan GIS
tabanlı uygunluk analizleri, planlama aşamalarına önemli katkı sağlamaktadır. Bunlardan biri de ArcGIS
araçlarını kullanılarak 2007 yılında geliştirilen ve Florida eyaleti için uygulanan LUCIS modelidir. Bu
araştırmada uygunluk analizlerinde yeni bir yöntem olan LUCIS modelinin ilk üç aşaması kullanılarak, Bartın
kenti mücavir alan sınırları içerisinde, konut yerleşimine fiziksel açıdan uygun alanların belirlenmesi
amaçlanmıştır. Yöntemde, amaç-tabanlı LUCIS modeli, çalışma alanı için uyarlanarak uygunluk analizleri
gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda ilk önce, alana özgü konut yerleşimini etkileyebilecek fiziksel faktörlere ait
amaçlar (kriterler) belirlenmiştir. İkinci aşamada, envantere ait harita altlıkları kullanılarak, ArcGIS ortamında,
analizler için gerekli olan veri katmanları hazırlanmıştır. Daha sonra, amaç ve alt amaçlar için GIS modelleri
oluşturulmuş ve bunlar çalıştırılarak uygunluk analizleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen haritalar, atanan
ağırlıklara göre birleştirilerek, konut yerleşimine fiziksel açıdan en uygun alanlar belirlenmiştir. Son bölümde
ise, analizlerden elde edilen bulgular değerlendirilerek mekânsal sonuçlar ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Konut yerleşimi, uygunluk analizi, fiziksel uygunluk, LUCIS modeli, Bartın.

Kaynakça

• Anonim 1991. Ortak geleceğimiz, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Önder Matbaa, Ankara.
• Altun, İ.E. ve Aksay, A. 2002. Türkiye jeoloji paftaları-E28 paftası, 1:100000, MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji
• Etüdleri Dairesi, Ankara. Bartın Belediyesi 2004. Bartın ili Nazım İmar Planı, 1:25000, Ege Plan, İller Bankası, Bartın.
• Bartın Belediyesi 2008. Atıksu arıtma tesisi projesi proje tanıtım raporu, Encon Çevre Danışmanlık Ltd. Şti., Ankara,
• Bartın Valiliği 2008. Bartın 2023 stratejik amaçlar ve il gelişme planı, İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü Yayını, ISBN: 978-975-585-880-7, Bartın.
• Carr, M.H. and Zwick, P. 2005. Using GIS suitability analysis to identify potential future land use conflict in
• North Central Florida, Journal of Conservation Planning, 1, p. 58-73. Carr, M.H. and Zwick, P. 2007. Smart Land-Use Analysis: The LUCIS Model, ESRI Press, ISBN: 978-1-58948- 9, New York.
• Harita Genel Komutanlığı 2001. Zonguldak E28-c1, E28-c2, E28-c3, E28-c4, E28-d3, E28-d4 sayısal topografik haritalar, 1:25000, Ankara.
• Kiemstedt, H. 1998. Ülke ve bölge planlamasına ekolojik yönelişin gerekleri, somut örnekler. Ekolojik Temele
• Dayalı Bölge Planlama, Uluslararası Sempozyum, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. McHarg, I. L. 1992. Design with Nature, John Wiley & Sons, INC., ISBN: 0-471-55797-8, USDA.
• Nayim, B.N. 2011. Bartın Peyzajında Alan Kullanım Uyuşmazlıklarının Belirlenmesi: LUCIS Modeli. Doktora
• Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Steiner, F. 2000. The living landscape: An ecological approach to landscape planning. McGraw-Hill Press, ISBN: 0-07-079398-0, New York.
• TOGEM 2005. Bartın ili sayısal toprak haritası, 1: 100000, Ankara.
• Tüysüz, O., Genç, Ş.C. ve Tarı, U. 2001. Bartın ve yakın çevresinin jeolojik ve morfolojik özellikleri, İTÜ
• Geliştirme Vakfı, Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Teknik Raporu, No: 2000/11/003, İstanbul.
• Yılmaz, H. 2001. Bartın kenti ve yakın çevresinde biyotopların haritalanması, Doktora Tezi, İstanbul
• Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Url-1. http:// conventions.coe.int/ treaty/ en/ treaties / html /176.php, (alıntının yapıldığı tarih: 08.03.2009).
• Url-2. Bartın ve yakın çevresine ait uydu görüntüsü, Google Earth Pro yazılımı, (alıntının yapıldığı tarih: 01.2010).