Comparative Wood Anatomy of Branch and Trunk Wood of Some Forest Trees

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 2, 237 - 249, 01.12.2017

Esra Pulat Barbaros Yaman

Öz

The anatomical, physical and mechanical differences between stem and branch wood in forest trees have been
known for many years. Anatomical studies in Turkey have mainly focused on stem wood with little attention on
branch wood. However stem and branch woods differ significantly for vessel or tracheid frequency, vessel or
tracheid’s tangential and radial diameter, ray frequency, ray width and ray height etc. In this study, stem and
branch woods of Pinus brutia, Alnus glutinosa, Juglans regia and Robinia pseudoacacia species were compared
for some of the anatomical properties. For P. brutia, the tangential and radial tracheid diameters are narrower and
the number of tracheids per mm2
is higher in the branch wood compared to the stem wood. Similarly, the
tangential and radial diameters of vessels are narrower and vessel frequencies are higher in the branch woods
compared to the stem woods for A. glutinosa, J. regia and R. pseudoacacia. Ray widths of P. brutia, J. regia and
R. pseudoacacia are narrower in branches than in stems. But for A. glutinosa ray width is narrower in stem wood.
In branch woods of P. brutia and R. pseudoacacia, ray frequency is higher than in stem wood. In the other two
species, there is no statistically significant difference between branch and stem wood in terms of ray frequency.
In all species examined, ray height is shorter in branch wood, with some exceptional example trees. 

Anahtar Kelimeler

Woody Anatomy, Stem Wood, Branch wood

Bazı Orman Ağaçlarında Dal ve Gövdenin Karşılaştırılmalı Odun Anatomisi

Öz

Orman ağaçlarında gövde ve dal odunu arasındaki anatomik, fiziksel ve mekanik farklılıklar uzun yıllardan beri
bilinmektedir. Türkiye’de yapılan odun anatomisi çalışmalarında genellikle gövde odununa yoğunlaşılmıştır.
Türlerin gövde ve dal odunları trahe veya traheid yoğunlukları, trahe veya traheid teğet ve radyal çapı, özışını
yoğunluğu, özışını yüksekliği ve genişliği vb. özellikler bakımından farklılıklar göstermektedir. Bu çalışmada,
Pinus brutia, Alnus glutinosa, Juglans regia ve Robinia pseudoacacia türlerinde gövde ve dal odunlarının
anatomik özellikleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. P. brutia’nın dal odununda, gövde odununa kıyasla,
traheid teğet ve radyal çapları daha dar, 1mm2
’deki traheid sayısı ise daha fazladır. Benzer şekilde, A. glutinosa,
J. regia ve R. pseudoacacia’nın dal odunlarında trahe teğet ve radyal çapları daha darken, 1mm2
’deki trahe
sayıları daha fazladır. Özışınları, P. brutia, J. regia ve R. pseudoacacia dal odunlarında gövde odunlarına kıyasla
daha dar, A. glutinosa’da ise daha geniştir. Çalışılan türlerden P. brutia ve R. pseudoacacia’nın dal odununda 1
mm’deki özışını sayısı, gövde odununa kıyasla, daha fazladır. Diğer iki türde 1 mm’deki özışını sayısı
bakımından dal ve gövde odunu arasında anlamlı fark bulunmamaktadır. İncelenen bütün türlerin dal odunlarında
özışını yüksekliği, bazı istisna örnek ağaçlar olmakla birlikte, daha düşüktür.

Anahtar Kelimeler

Odun Anatomisi, Gövde Odunu, Dal odunu

Kaynakça

• Akkemik Ü, Yaman B (2012). Wood Anatomy of Eastern Mediterranean Species. Verlag Kessel, Kessel publishinh House, Remagen-Oberwinter, Germany.
• Aytuğ B (1959). Türkiye Göknar (Abies Tourn.) Türleri Üzerinde Morfolojik Esaslar ve Anatomik Araştırmalar İ.Ü. Or. Fak. Der. Cilt IX, Seri A, (2): 165-217.
• Aytuğ B (1961). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. Cilt XI, Seri A, (2): 88-93.
• Benkova VE, Schweingruber FH (2004). Anatomy of Russian Woods An Atlas For The İdentification Of Threes, Shrubs, Dwarf Shrubs And Woody Lianas From Russia. Swiss Federal İnstitue For Forest , Snow And Landscape Research, Birmendsorf.
• Bowyer JL, Haygreen JG (1996). Forest Products and Wood Science. Iowa State Universtiy Press. Ames, Iowa.
• Bozkurt AY (1992). Odun Anatomisi. İstanbul Üniversitesi Yayın No:3652, Fakülte Yayın No: 415, ISBN 975-404-230-6. İstanbul.
• Can A (2014). Spss ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Pegem Akademi,3. Baskı, Ankara.
• Crivellaro A, Schweingruber FH (2013). Atlas of Wood, Bark and Pith Anatomy of Eastern Mediterranean Trees and Shrubs With a Special Focus on Cyprus, Springer, Heidelberg New York Dordrecht London.
• Dadzie PK, Amoah M, Frimpong-Mensah K, Shi SQ (2015). Comparison of density and selected microscopic characteristics of stem and branch wood of two commercial trees in Ghana, Wood Sci Technol, DOI 10.1007/s00226-015-0763-3.
• Doğu AB, Kartal SN, Köse Ç, Erdin N (2000). Some Anatomical Properties And Wood Density of Ostrya carpinifolia Scop. Orman Fakültesi Dergisi Seri A, 50 (2):166-176.
• Efe, A (1986). Liquidambar orientalis Mill. (Sığla Ağacı)’nin Morfolojik ve Palinolojik özellikleri Üzerine Araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Doktora Tezi, İstanbul.
• Eliçin, G (1977). Türkiye Doğal Ardıç (Juniperus L.) Taksonlarının Yayılışları ile Önemli Morfolojik ve Anatomik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. İ. Ü. Yayın No: 2327, O.F. Yayın No: 232, s. 109, İstanbul.
• Erdin N (1983). Toros Sediri (Cedrus libani A. Rich.) Odununun Anatomik Yapısı ve Özgül Ağırlığı Üzerine Araştırmalar. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Cilt 33, İstanbul, (2): 232-293.
• Erdin N, Bozkurt Y (2013). Odun Anatomisi. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 5145, Orman Fak. Yayın No:506, İstanbul.
• Erşen Bak F (2006). Türkiye’de Yetişen Oleaceae Familyası Taksonlarının Ekolojik Odun Anatomisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
• Gardiner B, Barnett J, Saranpää P, Gril J (2014). The Biology of Reaction Wood. ISBN: 978-3-662-51936-3, Springer-Verlag, Berlin.
• Gartner H, Schweingruber FH (2013). Microscopic Preparation Techniques for Plant Stem Analysis. Verlag Kessel, Kessel publishinh House, Remagen-Oberwinter, Germany.
• Goulart SL, Riberio A, Mori FA (2015). Anatomia Do Lenho De Raiz, Tronco e Galho De Barbatimao (Stryphnodendron adstringens (Mart) Coville. ISSN: 0104-7760, Universidade Federal de Lavras Brasil, Cerne.
• Gökşin A (1982). Türkiye'de Doğal Olarak Yetişen Üvez (Sorbus L.) Taksonlarının Yayılışları İle Önemli Bazı Morfolojik Ve Anatomik Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten Serisi, No: 120.
• IAWA Commitee (1989). IAWA List Of Microscopic Feature for Hard Wood Identification. IAWA J. 10 (3):1-69.
• IAWA Commitee (2004). IAWA List Of Microscopic Feature for Soft Wood Identification. IAWA J. 25 (1):1-70.
• Marcati CR, Longo LR, Wiedenhoeft A, Barros CF (2014). Comparative Wood Anatomy Of Root And Stem of Citharexylum myrianthum (Verbenaceae). Rodriguesia 65(3):567-576.
• Merev N (1983). Türkiye Kızılağaç (Alnus Mill.)’ları Odunlarının İç Yapıları, Karadeniz Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları Genel yayın no: 7, Fakülte Yayın no:2, Trabzon.
• Merev N (1998). Doğu Karadeniz Bölgesindeki Doğal Angiospermae Taksonlarının Odun Anatomisi. K.T.Ü.Orman Fakültesi. Genel Yayın No. 189, Fakülte Yayın No.27, K.T.Ü. Matbaası, Trabzon.
• Merev N (2003). Odun Anatomisi, K.T.Ü. Orman Fakültesi. Genel Yayın No: 209, Fakülte Yayın No: 31, K.T.Ü. Matbaası, Trabzon.
• Özdamar K (2015). Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi Cilt1, Nisan Kitapevi, 10. Baskı, Ankara.
• Özden S, Slater D, Ennos R (2017). The Fracture Of Green Wood Formed Within The Forks Of Hazel. Trees 31: 903-917.
• Sarıbaş M (1989). Türkiye’nin Euro-Siberien (Euxine) Bölgesinde Doğal Olarak Yetişen Kavakların Morfolojik (Dış Morfolojik, İç Morfolojik ve Palinolojik) Özellikleri Üzerine Araştırmalar, Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Tek. Bül. No.148, İzmit.
• Serdar B (2003). Türkiye’de Doğal Olarak Yetişen Salicaceae Familyası Taksonlarının Ekolojik Odun Anatomisi. Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Stokke DD (1986). Stem, Branch, and Root Wood Anatomy of Black Oak (Quercus velutina Lam). Retrospective Theses and Dissertations. 8312. Iowa State University.
• Stokke DD, Manwiller FG (1994). Proportions of Wood Elements in Stem, Branch, and Root Rood of Black Oak (Quercus velutina). IAWA Journal, 15 (3):301-310.
• Şanlı İ (1977). Doğu Kayını (Fagus orientalis Lipsky.)’nın Türkiye’de Çeşitli Yörelerde Oluşan Odunları Üzerine Anatomik Araştırmalar. Matbaa Teknisyenleri Basımevi, İstanbul.
• Wilson K, Biol FI, White DJB (1986). The Anatomy Of Wood: Its Diversty and Variabilty, Stobart and Son Ltd., London.
• Vurdu H (1977). Anotomical Characteristics of Stem, Branch and Root Wood in European Black Alder (Alnus glutinosa L. Gaertn.). Ph. D. Dissertation. Library, Iowa State University of Science and Technology, Ames, Iowa, USA.
• Yaltırık F (1971). Yerli Akçaağaç (Acer L.) Türleri Üzerinde Morfolojik ve Anatomik Araştırmalar. İ. Ü. Yay. No.1661, O. F. Yay. No. 179, İstanbul.
• Yaman B, Sarıbaş M (2004). Türkiye’nin Euxine Bölgesindeki Doğal Kavak (Populus L.) Taksonlarında Yükseltiyle İlişkili Olarak Trahe Hücre Boyutlarındaki Varyasyonlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, (1): 111-123.
• Yaman B (2002). Türkiye’nin Euro-Siberian (Euxine) Bölgesinde Doğal olarak Yetişen Yabani kiraz (Cerasusu Avium (L.) Moench)’ın Morfolojik, Anatomik ve Palinolojik Özellikleri. Doktora Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Botaniği Ana Bilim Dalı, Bartın.
• Yaman B (2007a). Anatomy Of Lebanon Cedar (Cedrus Libani A. Rich.) Wood With Indented Growth Rings. Acta Biologica Cracoviensia Series Botanica, 49(1): 19–23.
• Yaman B (2007b). Comparative Wood Anatomy Of Pinus Sylvestris and Its var. Compacta In The West Black Sea Region Of Turkey. IAWA Journal, 28 (1): 75–81.
• Yaman B (2008). Variation In Quantitative Vessel Element Features Of Juglans Regia Wood In The Western Black Sea Region Of Turkey. Agrociencia, 42(3):357-365.
• Yaman B (2009). Yabani Kiraz (Cerasus avium (L.) Moench). G.Ü-Orman Fakültesi Dergisi, 3(1):114-122.
• Yaman B (2011). Anatomy of Archaeological Wood Charcoals from Yenibademli Mound (Imbros), Western Turkey. Mediterranean Archaeology and Archaeometry 11: 33–39.
• Yaman B (2014). Anatomical Differences Between Stem and Branch Wood of Ficus carica subsp. carica. Modern Phytomorphology, 6:79-83.
• Yaman B, Hüryılmaz H. (2014). The Identification of Wood Charcoals from an Early Bronze Age Mound (Yenibademli) in Western Turkey. Drewno, 57(93): 97-108.
• Yaman B (2017). Bir Karaçam Kökünün Anatomisi: Heyelan İzleri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(1):1-8.
• Zimmerman MH, Potter D (1982). Vessel-Lenght Distribution in Branches, Stem and Roots of Acer rubum L., IAWA Bulletin n.s., 3 (2): 103-109.