Determining of Functional Priorities of Forest Resources by Multicriteria and Participatory Approach: Case of Ulus State Forest Enterprise

Yıl 2010, Cilt: 12 Sayı: 17, 11 - 25, 11.01.2010

İsmet Daşdemir Ersin Güngör

Öz

This study was handled to determine functional priority of forest resources of Ulus State Forest Enterprise
(USFE) by multicriteria and participatory approach. To realize these aims, the Analytic Hierarchy Process
(AHP), giving possibility to decide with a multicriteria and participatory approach, was used. Therefore, it was
provided to take the opinions of interest groups (experts, local stakeholders, public institution and
nongovernmental organization representatives) about on priorities setting of forest functions and to add those to
forest resources management effectively. The developed special questionnaire forms were submitted to 409
interviewees selected from four interest groups by layer-random sampling method. The obtained all data was
evaluated by AHP technique and the most came into prominence forest functions that those are to take base in
planning and management process of forest resources were determined. According to these, when taking into consideration all criteria, sub-criteria and interest groups, the functions priorities of forest resources of USFE
were determined respectively as water production (0.269), wood raw-material production (0.251), carbon stock
(0.131), non-wood forest products production (0.124), wildlife (0.119) and forage utilization (0.106). When the
forest resources of USFE are planned and managed by taking into account these functions and their priorities,
both it will be contributed to increasing of social welfare and sustainable forest management.

Anahtar Kelimeler

Participatory, Forest Resources, Forest Function Priorities, Analytic Hierarchy Process, Ulus State Forest Enterprise

Çok Kriterli ve Katılımcı Yaklaşımla Orman Kaynaklarının İşlevsel Önceliklerinin Belirlenmesi: Ulus Devlet Orman İşletmesi Örneği

Öz

Bu çalışma, Ulus Devlet Orman İşletme Müdürlüğü (UDOİM) orman kaynaklarının işlevsel önceliklerini çok
kriterli ve katılımcı bir yaklaşımla belirlemek amacıyla ele alınmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için çok aşamalı
hiyerarşik bir süreç içerisinde çok kriterli ve katılımcı yaklaşımla karar vermeye yarayan Analitik Hiyerarşi Süreci
(AHS) tekniği kullanılmıştır. Bu suretle ilgi gruplarının (uzmanlar, yerel halk, kamu kurumu temsilcileri, sivil
toplum kuruluşu temsilcileri) orman işlevlerinin önceliklerinin belirlenmesine ilişkin görüşlerinin alınması ve
orman kaynaklarının yönetim sürecine etkin bir şekilde katılması sağlanmıştır. Geliştirilen özel anket formları
ilgi gruplarından katmanlı-basit rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 409 katılımcıya uygulanmıştır.
Elde edilen tüm veriler AHS tekniği yardımıyla değerlendirilerek, orman kaynaklarının planlama ve yönetim
sürecinde esas olacak, en çok tercih edilen orman işlevleri belirlenmiştir. Buna göre tüm kriter, alt kriter ve ilgi
grupları dikkate alındığında UDOİM orman kaynaklarının su üretimi (0,269), odun hammaddesi üretimi (0,251),
karbon birikimi (0,131), odun dışı orman ürünleri üretimi (0,124), yaban hayatı (0,119) ve ot faydalanması
(0,106) şeklinde işlevsel önceliklere ve ağırlıklara sahip olduğu saptanmıştır. Bu işlevler ve öncelikler dikkate
alınarak UDOİM orman kaynaklarının planlanması ve yönetilmesi durumunda, hem toplumsal refahın artmasına
hem de sürdürülebilir orman yönetimine katkı yapılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Katılımcılık, Orman Kaynakları, Orman İşlevi Öncelikleri, Analitik Hiyerarşi Süreci, Ulus Devlet Orman İşletmesi

Kaynakça

• o Bakır, K. 2008, “Türkiye Emprenye Endüstrisi, Mevcut Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 71-84, 113-125.
• o Bozkurt, Y., Göker, Y., Erdin, N. 1993, Emprenye Tekniği, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ.Ü. Yayın No: 3779, O.F. Yayın No: 425, İstanbul, 1 – 3.
• o DPT 1995. Orman Ürünleri Sanayii, Yedini Beş Yıllık Kalkınma Planı, Özel İhtisas Komisyonu Raporu, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı, Yayın No: DPT: 2376 – ÖİK: 445, Ankara, 73.
• o DPT 2006. Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007 – 2013), Ağaç Ürünleri ve Mobilya İhtisas Komisyonu Raporu, T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı, Ankara, 19.
• o International Trade Center 2009a. Trade Map Trade Statistics for İnternational Business Development, List of Exporters for The Selected Product in 2006, Product: 4403.10 Poles, treated/painted etc., http://www.trademap.org/Country_SelProduct.aspx, 21 Ekim 2009.
• o International Trade Center 2009b. Trade Map Trade Statistics for İnternational Business Development, List of İmporters for The Selected Product in 2006, Product: 4403.10 Poles, treated/painted etc., http://www.trademap.org/Country_SelProduct.aspx, 21 Ekim 2009.
• o Kara, A. M. 2003. Amonyaklı Bakır (ACQ) ile Emprenye Edilen Sarıçam (Pinus Silvestris L.) Odununun Karakterizasyonu, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Kahramanmaraş, 4.
• o T.C. Resmi Gazete 2007. İstatistik Pozisyonlarına Bölünmüş Türk Gümrük Tarife Cetveli’nin 1/1/2008 Tarihinden Geçerli Olmak Üzere Yürürlüğe Konulması ve 22/12/2006 Tarihli ve 2006/11437 Sayılı Kararnamenin Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Karar, T.C. Başbakanlık, Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, Tarih: 30.12.2007, Sayı: 26742, Ankara.
• o TÜİK 2007. İthalat – İhracat İstatistik Kayıtları, T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)