Social Impact Assessment in Urban Regeneration: Sümer Neighbourhood Urban Regeneration Project

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 2, 350 - 368, 15.08.2019

Tuba Demirel , Neslihan Serdaroğlu Sağ

https://doi.org/10.24011/barofd.569896

Cited By: 2

Öz

An urban
regeneration project can only be succesful after fullfilling the following
preconditions. First of all there is a need for research on the effects
of the project in the cities and also the consequences for the society living
there. Therefore the  necessary strategies
must be determined and examined. One of the most important problems that leads
to failure of a urban regeneration project is the fact that there is
insufficient research considering the social effects assessment in general
situations but in most of the cases the expectations of the citizens living in
the regeneration area are not rapported to obtain a comform working strategy.
Therefore in this articele there is aimed to perform an experimental study on
the social effect assessment in cases of urban regeneration projects. This
article is a result of at one side literature study and at the other hand field
research that is based on a mixed methodoloy that has taken quantitave and also
qualitative research in consideration. After realizing the literature study
concerning urban regeneration and social effect assessment the research is
tested with a field study in Istanbul City. A few samples of the urban
regeneration project in the District Zeytinburnu and more specific in the
Neighboorhoud Sümer formed were taken in consideration during the resaerch. The
social effects assessment is based on cards created with the building, street
and neighbourhood strategy. The regeneration project is realized without
in-depth interviews with the citizens of the regeneration area. The final conclusion after field research
in the neighboorhood shows that interviewees emphasazed on the following
issues: they want that the existing street culture, the existing arcade and
local small shops must be maintained and also after the regeneration they want
that there will be more attention for social and common use areas and the increasing of local employment
opportunities. Related to their evaluations concerning the street they draw
attention to the following topics: they want that the existing street culcure,
relationships between neighboors and the feeling of trust must be maintained,
the new residences must be created in accordance to the differences in the
levels of income and comform the different lifestyles, the improuvement of
playgrounds and more opportunities for disabled people and a street with a
feeling of real life are very important. According to the
results of the in-depth interviews can be concluded that during the process of
regeneration there priorities and suggestions were not taken in the execution
of the project. Their feelings emphasize the
importance of social effect assessment of urban regeneration.

Anahtar Kelimeler

Urban regeneration, social impact assessment, building, street and neighboorhood method, Zeytinburnu, Sümer Neighbourhood

Kentsel Dönüşümde Sosyal Etki Değerlendirmesi: Sümer Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi

Öz

Kentsel
dönüşümün, kentlerde ve toplumda oluşturduğu etkilerin incelenmesi
ve belirlenen hedeflere ulaşılabilmesi için gerekli stratejilerin
belirlenmesi, başarılı kentsel dönüşümlerin ön koşuludur. Kentsel dönüşüm
projelerinde en önemli problemlerden birisi; sosyal etkilerin
değerlendirilmesine yönelik çalışmaların yetersiz olması ve özellikle dönüşüm
alanında yaşayan halkın beklentilerinin yönetilmesine yönelik stratejilerin,
sosyal etki değerlendirmesi yapılmaksızın belirlenmesi ve başarıya ulaşamamasıdır.
Bu nedenle makalede, kentsel dönüşümde sosyal etki değerlendirmesine yönelik
deneysel bir çalışma gerçekleştirmek amaçlanmıştır. Makale literatür
araştırması ve alan çalışması olmak üzere iki aşamada, nicel ve nitel
değerlendirmeleri içeren karma bir metodoloji ile kurgulanmıştır. Kentsel
dönüşüm ve sosyal etki değerlendirmesine yönelik literatür çalışmasının
akabinde, İstanbul kenti Zeytinburnu ilçesi Sümer Mahallesi Kentsel Dönüşüm
Projesi örnekleminde alan çalışması yapılmıştır. Sosyal etki değerlendirmesi
için Bina Sokak Mahalle Yöntemi ile oluşturulan kartlar kullanılarak, dönüşüm
alanında yaşayan kişilerle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Sonuç
olarak; görüşülen kişilerin mahalle ile ilgili
değerlendirmelerinde mahalle kültürünün, mevcut çarşının ve küçük esnafların
varlığını sürdürmesi, sosyal aktivite ve ortak kullanım alanlarının
geliştirilmesi ve yerel iş olanaklarının artırılması konularına vurgu
yaptıkları belirlenmiştir. Sokak ile ilgili değerlendirmelerinde ise, sokak
kültürünün, komşuluk ilişkilerinin ve güven duygusunun devam etmesi, farklı
gelir düzeyine ve yaşam alışkanlıklarına hitap eden konutların oluşturulması,
çocuk oyun alanlarının ve engellilere yönelik tasarımların geliştirilmesi,
canlı, hareketli, yaşayan sokakların oluşturulması konularına dikkat
çekmişlerdir. Derinlemesine görüşmelerde kişilerin projeyi sahiplenmesi
noktasında fikirlerinin önemsenmesine işaret etmeleri, özellikle sosyal etki
değerlendirmesinin önemini vurgulamıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel dönüşüm, sosyal etki değerlendirmesi, bina sokak mahalle yöntemi, Zeytinburnu, Sümer Mahallesi

Kaynakça

• Akkar Z M (2006). Kentsel dönüşüm üzerine Batı’daki kavramlar, tanımlar, süreçler ve Türkiye. Planlama Dergisi, 2, S. 36, TMMOB ŞPO Yayını, Ankara, 29–38.
• Alver K (2010). Mahalle: mekân ve hayatın esrarlı birlikteliği. İdealkent, 2, 121-134.
• Ataöv A, Osmay S, (2007). Türkiye’de kentsel dönüşüme yöntemsel bir yaklaşım. Metu-JFA 2007/2, 24: 2, 57-82.
• Baday ÖN (2011). Modern kent mekânlarında mahallenin konumu. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı,Konya.
• Barton H (2000). Conflicting perceptions of neighbourhood in sustainable communities: the potential for eco–neighbourhoods. Barton, H. (Ed.). Conflicting perceptions of neighbourhood in sustainable communities: the potential for eco–neighbourhoods. London: Earthscan.
• Bektaş Y (2014). Bir kentleşme stratejisi olarak yasanın kentsel mekânı dönüştürmedeki etkisi: Ankara örneği. Planlama 2014, 24:3,157-172. doi: 10.5505/planlama.2014.83803
• Burdge R, Taylor N (2012). When and Where is Social Impact Assessment Required?
• Carmona M, Heath T, Oc T, Tiesdell S (2003). The dimensions of urban design. In: Public places urban spaces Oxford: Architectural Press, sayfa 61-193
• Chan E, Lee GK (2008). Critical factors for ımproving social sustainability of urban renewal projects. Social Indicators Research, 85:2, 243-256.
• Demirel D (2018). Kentsel dönüşüm. Tezsiz Yüksek Lisans Dönem Projesi. Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Pamukkale Üniversitesi, Denizli. Erişim adresi: http://acikerisim.pau.edu.tr:8080/xmlui/handle/11499/2209.
• Dempsey N, Bramley G, Power S, Brown C (2011). The social dimension of sustainable development: defining urban social sustainability. Sustainable Development, 19 (5), 289–300.
• Dinçel ZA (2016). Kentsel dönüşümün çevresel ve sosyal etkileri: Küçükçekmece – Ayazma bölgesi kentsel dönüşüm projesinin incelenmesi. Bitirme projesi, Kadir Has Üniversitesi, İstanbul. Erişim adresi: https://www.academia.edu/29721002/
• Duman T (2014). Kenar Mahallede Gündelik Hayat. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Konya.
• Dur M (2015). Kentsel Dönüşümün Sosyo-Sültürel Dinamikleri: Konya Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Konya.
• Ertaş M (2011). Kentsel dönüşüm çalışmalarında sosyal boyutun incelenmesi, Ankara ve Londra örnekleri. Selçuk – Teknik Dergisi, 10:1, 1-18.
• Gittell RJ (1992). Renewing cities. New Jersey: Princeton University Press.
• Gökgür, P. 2008. Kentsel Mekânda Kamusal Alanın Yeri, Bağlam Yayıncılık İstanbul (Türkçe).
• Göksu AF, Akalp S, Özkan M, Candan C, Mutlu E, Akkaya B, Ulubaş A, Zaim E (2015). İstanbul: Kentsel Vizyon Platformu, Erişim adresi: https://kentselstrateji.com/proje/sosyal-etki-degerlendirme-rehberi-sed/
• Gürtuna O (2016). Giderek artan bir ihtiyaç: Sosyal Etki Değerlendirme çalışmaları. Madencilik Türkiye, 56, 64-68.
• Hamiduddin I (2015). Social sustainability, residential design and demographic balance: neighbourhood planning strategies in Freiburg. Town Planning Review, 86:1, 29-52. doi: 10.3828/tpr.2015.3.
• International Association for Impact Assessment (IAIA) (2009). Social Impact Assessment. Erişim adresi: https://www.iaia.org/wiki-details.php?ID=23
• İMSAD (İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği) (2014). Kentsel dönüşüm ve finansmanı. Erişim adresi: https://www.imsad.org/Uploads/Files/kdf_rapor.pdf
• Jacobs J (1961). The Death and Life of Great American Cities. New York: Vintage Books.
• Karakitapoğlu EB, Kaya E, Özenirler G (2013). Sosyal Etki Değerlendirme ve Çevre İletişimi, Uluslararası ÇED Kongresi Bildirim Kitabı. S: 151-159. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü.
• Kearns A, Forrest R (2000). Social cohesion and multilevel governance. Urban Studies, 37, 995–1017.
• Keleş, R. 2006. Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara (Türkçe).
• Kentsel Strateji (2014). Sosyal etkiye duyarlı tasarım süreci, sürdürülebilir şehirler programı kentsel tasarım çalıştayı yöntemi. Erişim tarihi: 09.05.2019, https://www.kentselstrateji.com/wp-content/uploads/T-02_GaziantepSET.pdf
• KİPTAŞ (2019). İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (KİPTAŞ) dijital arşivi, İstanbul.
• McCarthy J (2007). Partnership, Collobrative, Planning and Urban Regeneration. Alexander, E.R. (Ed.). Evaluation in planning evolution and prospects, USA: Ashgate Publishing Company.
• Öngören G, Çolak İN (2013). Kentsel dönüşüm hukuku kentsel dönüşüm rehberi. 1. baskı. İstanbul: Öngören Hukuk Yayınları.
• Öngören G, Bayraktaroğlu E, Çamlıbel E (2015). Kentsel Dönüşümün Finansmanı. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı için hazırlanmış rapor.
• Özden PP (2008). Kentsel Yenileme: Yasal Yönetsel Boyut, Planlama ve Uygulama. 2. baskı. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Relph E (1976). Place and Placelessness. London: Pion
• Roberts P (2000). The Evolution, Definition and Purpose of Urban Regeneration. Peter Roberts, P. & Sykes, H. (Ed.). Urban Regeneration. Londra: Sage Publications.
• Rodney B, Clark P (2000). Financing urban regeneration, Real Estate Finance and Investment Research Paper No: 2000.04. London: City University Business School.
• Saraç M (2014). Kentsel Dönüşüm ve Gelişimi, Sosyal Boyutu, Kentsel Dönüşümden Doğan Hukuki Sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Ankara.
• Serdaroğlu Sağ N (2011). Dönüşüme Bağlı Kentsel Gelişmenin Yönetilmesinde Bir Araç Olarak Akıllı Büyüme; Konya Kenti Örneği. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Konya.
• Seyidoğulları HS (2016). Yeni yasal düzenlemelerle kentsel dönüşüm. Planlama 2016; 26:1, 51-64. DOİ: 10.5505/planlama.2016.54254
• Turcu CL (2010). Examining The İmpact of Housing Refurbishment-led Regeneration on Community Sustainability: A Study of Three Housing Market Renewal Areas in England. Phd Thesis. The London School of Economics and Political Sciences, Department of Social Policy of the London School of Economics, London.
• URL-1: Sosyal etki tasarımı SET Rehberi Yöntem Kartları. Erişim adresi: https://www.kentselstrateji.com/wp-content/uploads/SET-yontemkartlari.pdf , Erişim tarihi: 20.05.2019
• URL-2: Zeytinburnu ilçesi konum fotoğrafı. Erişim adresi: http://sehirharitasi.ibb.gov.tr/ , Erişim tarihi: 09.05.2019
• URL-3: Yeni Şehircilik Bildirgesi. Erişim adresi: https://www.cnu.org/sites/default/files/charter_in_turkish.pdf,Erişim tarihi: 20.05.2019
• Usalan H (2017). Kentsel Dönüşümün Çevresel Boyutları. Kent Ekonomisi ve Kent Yönetimi Dersi Sunuş Raporu, Ankara Üniversitesi, Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara. Erişim adresi: https://www.academia.edu/36729547/
• Vanclay F (2003). International principles for Social Impact Aassessment. Impact Assessment and ProjectAppraisal, 21:1, 5-12.doi: 10.3152/147154603781766491
• Vanclay F (2012). New Developments in Social Impact Assessment, University of Groningen.
• Yağcı C (2014). Kentsel Dönüşüm Projelerinde Fiziksel Değişimin Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Yoluyla Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Harita Mühendisliği Anabilim Dalı, Konya.
• Yenice S (2011). Tarihi Kent Merkezlerinde Sürdürülebilir Yenileme İçin Bir Model Önerisi; Konya Örneği. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Konya.
• Yıldız B (2016). Kamusal Mekân ve Erişilebilirlik Kavramları Kapsamında Bursa Tarihi Hanlar Bölgesinin İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Yüksek Lisans Programı, İstanbul.