Universal Design in Urban Outdoor Spaces: An Investigation on Trabzon Botanical Park

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 3, 674 - 692, 15.12.2020

Reyhan Midilli Sarı , Fatma Aydın , Çisem Seyhan

https://doi.org/10.24011/barofd.740247

Öz

As a public space, users of the botanic park have a wide range of different abilities, capabilities, age, gender, and language. Considering the diversity of users, the fact that such areas are not designed as inclusive, especially for the elderly, disabled, and children, cause usage and access problems. From this point of view, the purpose of the study is to analyze the accessibility and usability of Trabzon Botanical Park from a universal design view and to produce solutions by revealing the problems faced by people with different disabilities and abilities with the scenarios created. Tıtles discussed in the study are entrances - parking lots, signs and symbols, pavement and walkways, tactile surfaces, stairs, ramps, and urban furniture. Qualitative and quantitative methods were used as data collection tools in the study. The study area was analyzed by on-site monitoring, filling the checklists, usage observations, measurement, and photography techniques. As a result of the study, when the use of Botanical Park by visitors with diverse abilities is evaluated, accessibility is problematic and not efficient considering the whole park area.

Anahtar Kelimeler

Universal design, accessibility, Botanical Park, user diversity,

Kentsel Dış Mekânlarda Herkes İçin Tasarım: Trabzon Botanik Parkı Üzerine Bir İnceleme

Öz

Kamusal bir mekân olarak botanik parkın kullanıcıları çok farklı yeti durumuna sahip, yaş, cinsiyet, dil gibi konularda geniş bir yelpaze oluşturmaktadır. Kullanıcı çeşitliliği dikkate alındığında özellikle yaşlılar, engelliler ve çocuklar açısından bu tür alanların kapsayıcı nitelikte tasarlanmaması kullanım ve erişim sorunlarına neden olmaktadır. Buradan hareketle, çalışmanın amacı Trabzon Botanik Parkı’nın evrensel tasarım bakış açısıyla erişilebilirlik ve kullanılabilirlik analizini yapmak ve oluşturulan senaryolarla farklı engel ve yeti durumuna sahip insanların karşılaştıkları sorunları ortaya koyarak çözümler üretmektir. Ele alınan çalışma başlıkları girişler –otoparklar, işaret ve tabelalar, kaldırım ve yürüyüş yolları, hissedilebilir yüzey kaplamaları, merdiven, rampa ve kent mobilyalarıdır. Çalışmada veri toplama aracı olarak nitel ve nicel araçlardan yararlanılmış; yerinde tespit, kontrol listelerinin doldurulması, kullanım gözlemleri, ölçüm ve fotoğraflama teknikleri ile alan analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, Botanik Parkının her kesimden ziyaretçi tarafından kullanımı değerlendirildiğinde erişilebilirliğin sorunlu olduğu ve verimli bir kullanıma sahip olmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

evrensel tasarım, erişilebilirlik, botanik park, kullanıcı çeşitliliği

Kaynakça

• ADA, 2010. https://www.ada.gov/regs2010/2010ADAStandards/2010ADAstandards.htm,Özürlü Amerikalılar Yasası, Standards for Accessible Design Department Justice, (12.11.2018).
• Altıntaş, O., Eliri, İ. (2012). Birey Toplum İlişkisinde Kent Kültürü, Kamusal Alan ve Onda Şekillenen Sanat Olgusu, İdil Dergisi. 1 (5), 61,74.
• Aykal, F. D., Yılmaz, A., Çelik, S. (2017). Kent Parklarının Erişilebilirliği Üzerine Bir Araştırma: Van Dilek Doğan Kent Parkı Örneği, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5, 29-40.
• Bekiroğlu, M. (2002). Peyzaj Düzenlemelerinde Özürlülerin Kullanımları İle İlgili Sorunların Saptanması, Doktora Tezi (yayımlanmamış), İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul.225 s.
• Bezzina, F., Spiter, J. (2005). https://crpd.org.mt/wp-content/uploads/2016/04/Access-for-all-2005.pdf, Access for all (Design Guidelines), National Commission Persons with Disability, (12.11.2018).
• Çiftçi, İ., Çağlayan Gümüş, D. (2017). Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Formları, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Yayın No: 01, Ankara. 256 s.
• Dikmen, B. Ç. (2011). Avrupa Kentsel Şartı Ulaşım ve Dolaşım İlkeleri Kapsamında Engellilerin Kentsel Alan ve Yapılara Erişebilirliklerinin Sorgulanması: Yozgat Örneği. e-journal of New World Sciences, NWSA, 6 (4), 838-858.
• Erdönmez, M. E., Akı, A. (2005). Açık Kamusal Kent Mekân larının Toplum İlişkilerindeki Etkileri, Megaron, 1, 67-87.
• Kaplan, H., Yüksel, Ü., Gültekin, A. B., Güngör, C., Karasu, N., Çavuş, M. (2011). Yerel Yönetimler İçin Ulaşılabilirlik Teknik El Kitabı, T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 49, Ankara. 146s.
• Korkut, A., Kiper, T., Topal, T. Ü (2017). Kentsel Peyzaj Tasarımda Ekolojik Yaklaşımlar, Artium, 5(1), 14-26.
• Olgun, R. Ve Yılmaz T. (2014). Parkların Erişilebilirlikleri Üzerine Bir Araştırma: Niğde Kızılelma Parkı Örneği, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, ISSN:2146-1880, 15 (1), 48-63.
• Story, M.F., Mueller J.M. ve Mace, R.L. (1998). https://projects.ncsu.edu/design/cud/pubs_p/pudfiletoc.htm, The Universal design file: Designing for people of all ages and abilities, Raleigh: The Center for Universal Design, North Carolina: NC State University, (12.11.2018).
• Tandoğan, O. (2017). Evrensel tasarım kavramı: kentsel peyzaj ile ilgili örnekler, Artium, 5 (2), 51-66.
• TS 9111 (2011). Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Bireyler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri, Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Ankara.
• TS12576 (2012). Şehir içi yollar - Kaldırım Ve Yaya Geçitlerinde Ulaşılabilirlik İçin Yapısal Önlemler Ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Ankara.
• UN, ( 2004). https://www.un.org/esa/socdev/enable/designm/index.html, Accessibility for Disabled A Design Manual for Barrier Free Environment, United Naons, Deparment for Economics and Social Affairs, Division for Social Pollicy and Development, (12.11.2018).
• URL-1, (2020). https://www.bgci.org/, Botanic Gardens Conservation Inernational (15.04.2020)
• USTAD, (2012). Engelliler için Evrensel Standartlar Kılavuzu, DEB Akreditasyon Merkezi, İstanbul. 193s.
• Var M., Karaşah B. (2010). Botanik Bahçelerinin Kullanıcılara Sağladığı Eğitsel ve Rekreatif İmkânlar, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, IV, 1467- 1477, Mayıs 2010, Artvin.
• Yavuzdemir, M. (2011). Hissedilebilir Yüzey Uygulaması: Genel Bilgilendirme, TC Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Rehabilitasyon ve Eğitim Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Yılmaz, H. (2012). https://www.plantdergisi.com/prof-dr-hasan-yilmaz/botanik-bahcelerinin-onemi-ve-ataturk-universitesi-ata-botanik-bahcesi.html, Botanik Bahçelerinin Önemi ve Atatürk Üniversitesi Ata Botanik Bahçesi, (12.04.2020)
• Yılmaz. M., Koca, D. (2017). Engelliler için Mekân Düzenlemelerinde Kapsayıcı Tasarım, Yükseköğretim Kurulu Yayın No:2017-1, Ankara, 227s.