Mutfaklarda Kullanılan Mobilyaların Kullanıcı Memnuniyeti Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 4, 412 - 425

Muhammet Çil , Tarık Gedik

https://doi.org/10.24011/barofd.1567628

Öz

Yapay çevrenin bir parçası olan konut, insanoğlunun temel ihtiyaçlarını karşılaması amacıyla birçok çalışmaya konu olmuştur. Konut içerisinde yer alan mutfak da bu çalışmalar içerisinde en çok araştırılan ve değişiklik yapılan bir mekândır. Yapılan bu çalışmayla, ev hanımlarının mutfaklarının ergonomik açıdan değerlendirilmesi ve mutfaklarıyla ilgili memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, İstanbul ili Beşiktaş ilçesi Dikilitaş semtinde ikamet eden ve Halk Eğitim Merkezinde çeşitli kurslara katılan 60 kadın katılımcıya ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, katılımcılarca kullanılan mutfakların %62’sinin 10 m2 ve daha büyük alana sahip olduğu ve katılımcılar mutfaklarının alansal yeterliliğinden %54,5 oranında memnun olduklarını ifade etmişlerdir. Katılımcıların en fazla I (düz) tipi mutfağa sahip oldukları ve bu mutfaklarda da %60 oranında modern mutfak tarzını benimsedikleri belirlenmiştir. Katılımcıların %61,4’ü günde ortalama olarak üç saatten fazla mutfakta zaman geçirdiklerini belirtmişlerdir. Yapılan istatistiksel değerlendirmeler sonucunda iyi bir mutfak tasarımı için gerekli olan faktörler beş ana başlıkta ortaya çıkarılmıştır. Bunlar; mutfak tezgâhının kullanışlılığı, antropometrik uyum, estetiklik, mutfak dolabının kullanışlılığı ve ekonomikliktir. Katılımcılar mutfak dolaplarını yüksek düzeyde kullanışlı bulsalar da estetik açıdan mutfak dolaplarını beğenmemektedirler. Katılımcıların mutfak tezgâhının yüksekliğinden yüksek oranda memnun oldukları tespit edilmiştir. Mutfak tasarımının kullanıcılara ergonomik açıdan uygun olmasının önemi göz ardı edilemeyecek bir konudur. Bu yüzden bu konu ile ilgili yapılan tüm araştırmalar doğrultusunda ortaya konulan öneriler göz önünde tutularak mutfak tasarımları geliştirilmeli ve değişimlerin takip edilmesini sağlayacak güncel çalışmalar yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Antropometrik uyum, kullanıcı memnuniyeti, Mutfak ergonomisi, mutfak tasarımı, mutfak mobilyası

A Research on User Satisfaction of Furniture Used in Kitchens

Öz

Housing, which is a part of an artificial environment, has been the subject of many studies to meet the basic needs of human beings. The kitchen, which is located in a dwelling, is the most researched and modified place among these studies. This study aimed to ergonomically evaluate housewives’ kitchens and determine their satisfaction levels with their kitchens. For this purpose, 60 female participants residing in the Dikilitaş district of Beşiktaş district of Istanbul province and attending various courses at the Public Education Centre were reached. According to the results obtained, 62% of the kitchens used by the participants had an area of 10 m2 or more, and 54,5% of the participants stated that they were satisfied with the spatial adequacy of their kitchens. It was determined that the participants mostly had I (flat) kitchens, and in these kitchens, 60% of the participants adopted the modern kitchen style. On average, 61,4% of the participants stated that they spent more than three hours a day in the kitchen. As a result of the statistical evaluations, the factors necessary for a good kitchen design were revealed under five main headings. These include the usefulness of the kitchen countertop, anthropometric harmony, aesthetics, kitchen cabinet, and economy. Although the participants found the kitchen cabinets highly useful, they did not like kitchen cabinets in terms of aesthetics. The participants were highly satisfied with the height of the kitchen counter. The importance of kitchen design that is ergonomically suitable for users is an issue that cannot be ignored. For this reason, kitchen designs should be developed by considering the suggestions put forward in line with all the research on this subject, and current studies should be carried out to ensure that changes are followed.

Anahtar Kelimeler

Anthropometric harmony, user satisfaction, Kitchen ergonomics, kitchen design, kitchen furniture

Kaynakça

• Ankrum, D.R. (2001). Questioning office ergonomic guidelines. ın applied ergonomics (pp. 239-243). CRC Press.
• Ateş, O. (2018). Bireylerin demografik özelliklerine göre mutfak tasarım tercihlerine yönelik bir araştırma (Yüksek lisans tezi). T.C. Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
• Aykul, E. (2015). Mutfak tasarımında renk kullanımı ve rengin belirlenmesine etki eden öğelerin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
• Baytin, N. (1980). Konut ıslak mekanları. Ankara: TÜBİTAK Yayınları. No:945.
• Bulut, G. (2021). Konut mutfaklarının kadın kullanıcıların memnuniyeti açısından incelenmesi: İstanbul örneği (Yüksek lisans tezi). T.C. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
• Corlett, E.N. and Clark, T.S. (2017). The ergonomics of workspaces and machines: a design manual. CRC Press.
• Çınar, H. ve Çınar, K. (2023). Küçük konutlarda iç mekân sabit donatıların depolama kapasitelerindeki memnuniyetinin araştırılması. Ergonomi, 6(1), 44-53.
• De Certeau, M., Giard, L. ve Mayol, P. (2009). Gündelik hayatın keşfi II: Konut, mutfak işleri. (Ç. Eroğlu, E. Ataçay, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
• Geçgin, E. (2021). Mekân olarak mutfağın sosyal kullanımı ve mutfak pratikleri: Ankara örneği. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 61(2), 1162-1198.
• Gelegen, G. (2009). Yeni konutlardaki mutfak tasarımının tüketicilere ergonomik açıdan uygunluğu ve tüketicilerin mutfaklara ilişkin görüşleri (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Gönen, E., Kalınkara, V. ve Özgen, Ö. (1990). Mutfak çalışma merkezlerinde optimum iş yüksekliği ve antropometrik ölçüm ilişkisi üzerinde ergonomik bir araştırma. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, 408.
• Görücü, Y. (2018). 1960’dan günümüze kadarki apartman tipi konutlarda mekânsal dönüşümün incelenmesi: Gaziantep örneği. Journal of Architectural Sciences and Applications, 3(2), 21-51.
• Işık, R.A. ve Çelebi, E.İ. (2023). Mutfaktaki mekânsal değişimin kullanıcılar üzerinden değerlendirilmesi: midyat örneği. International Journal of Mardin Studies, 4(2), 101-114.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kılbaş, E.P.K. ve Cevahir, F. (2023). Bilimsel araştırmalarda örneklem seçimi ve güç analizi. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 7(1), 1-8.
• Kirvesoja, H., Väyrynen, S. and Häikiö, A. (2000). Three evaluations of task-surface heights in elderly people's homes. Applied Ergonomics, 31(2), 109-119.
• Küçük, P. (2009). Mutfak mekânlarına ait sabit donatı yüzeylerinde kullanıcı tercihleri: Trabzon örneği (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, Trabzon.
• Oğuzoğlu, Y. (2019). Türk mutfak kültürü yönünden günümüz toplu konut mutfaklarının irdelenmesi (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, İç Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
• Özdamar, K. (2010). Paket programlarla istatistiksel veri analizi-çok değişkenli analiz (7. baskı). Kaan Yayınevi, Eskişehir.
• Parcells, C., Stommel, M. and Hubbard, R.P. (1999). Mismatch of classroom furniture and student body dimensions: Empirical findings and health implications. Journal of Adolescent Health, 24(4), 265-273.
• Pınarcı, İ. (2009). Isparta ilindeki farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerin konutlarındaki mutfakların tasarımı ve fonksiyonel kullanım ilişkileri (Yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yapı Eğitimi Ana Bilim Dalı, Isparta.
• Pinto, M. R., De Medici, S., Van Sant, C., Bianchi, A., Zlotnicki, A. ve Napoli, C. (2000). Ergonomics, gerontechnology, and design for the home-environment. Applied Ergonomics, 31(3), 317-322.
• Sak, G. (2014). Mutfak tasarımında modüler sistemlerin kullanıcı ergonomisi açısından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• SPSS Institute Inc. (2003). SPSS Base, 12.0 User’s Guide, 703.
• Uluskan, M. ve Çendik, İ. (2020). Eğitim sektöründe faktör analizi tabanlı hizmet kalitesi ölçümü ve kalite fonksiyon yayılımı uygulaması. Endüstri Mühendisliği, 31(2), 122-147.
• Ustalar Uyan, Ö. (2018). Günümüz konut tasarımında mutfak mekânının değişim ve dönüşümünün incelenmesi (Yüksek lisans tezi). T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, İstanbul.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yeşilkavak, F. (2007). Apartman konut mutfaklarının iç mekân tasarımının kullanıcı memnuniyetine etkileri (Yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, K. (1999). Günümüz konut mutfağında donatı elemanları üzerine bir araştırma. Politeknik Dergisi 2(4), 7-14.
• Yıldırım, K. ve Hacıbaloğlu, M. (2000). Konut mutfakları ile ilgili ergonomik bir araştırma. Journal of the Institute of Science and Technology, 13(3), 1-19.
• Yıldırım, K., Akalın, A., Yeşilkavak, F. ve Hidayetoğlu, M. L. (2007). Konut mutfaklarının mekân kalitesinin kullanıcıların fonksiyonel ve algısal performansına etkisi: Toki eryaman 7. etap konutları. Politeknik Dergisi, 10(4), 423-431.
• Yıldırım, N. (2010). 1-4 Yaş dönemi çocuklar için ev kazası risklerinin belirlenmesi ve bu risklerin azaltılmasında sosyal öğrenme teorisine dayalı hemşirelik girişimlerinin etkileri (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Hemşireliği Programı, Ankara.