Kuru Kayısı Sektöründe Lisanslı Depoculuk Sistemine Geçişin Sektör Üzerinde Oluşturacağı Gelişmeler

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 21, 168 - 181, 31.05.2020

Metin Ketboğa

Öz

Fiyat istikrarının olmadığı bir piyasada tarım ürünleri üreticisinin vermiş olduğu emeğin karşılığını alamaması üreticiyi memnun etmemektedir. Üreticinin memnun olmaması orta ve uzun vadede üretimin azalmasına ve sektörün ithalata yönelmesine sebep olmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de gelişim hızı son yıllarda daha çok artan lisanslı depoculuk sistemini ve tarım ürünleri sektörüne getireceği yenilikleri irdeleyerek, 2020 yılı içinde Malatya ilinde faaliyete geçecek olan kuru kayısıda lisanslı depoculuk sisteminin sektör üzerinde oluşturacağı etkiyi araştırmaktır. Çalışmanın sonuç bölümünde lisanslı depoculuk sisteminin diğer çeşitli tarım ürünlerinde olduğu gibi kuru kayısı sektöründe de bir çok yeniliği beraberinde getireceği, lisanslı depoculuk sisteminin başta piyasada fiyat istikrarının sağlanması, nakliye maliyetlerinin ve mamul kayıplarının azaltılması, tarımsal mamul ticaretinin kayıt altına alınması, vergi gelirlerinin arttırılması ve mamulün fiziki olarak yeri değiştirilmeden mülkiyetini temsil eden ürün senedi aracılığıyla el değiştirmesinin sağlanması konusunda faydalar oluşturacağı, bunun yanında lisanslı depoculuk sistemi ile uzun vadede ürün senetlerinin vadeli işlemler borsasında işlem görmesinin sağlanması ile finansal sisteme yeni enstrümanların kazandırılacağı, üreticilerin sahip oldukları ham maddeyi teminat göstererek finansal piyasalardan daha rahat kredi bulma imkanına kavuşacağı, piyasada fiyat istikrarının sağlanması ile beraber dünyada yaklaşık 1,5 milyar dolar ticaret hacmine sahip olan kuru kayısıdan elde edilen ortalama 300 milyon dolarlık ihracat gelirinin artacağı sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Lisanslı Depoculuk Sistemi, Kuru Kayısı, Malatya

Kaynakça

• Albayrak, M., Taşdan, K., vd…(2010). “Küresel Rekabet Açısından Türkiye’de Tarım ve Gıda Ürünleri Pazarlama Sistemlerine Bakış: Mevcut Yapı, Sorunlar, Fırsatlar, Hedefler”, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Ankara, s.1305-1320.
• Büyükcebeci, Ö. (2006), Vadeli İşlem Piyasaları ve Türkiye'de Buğdaya Dayalı Vadeli İşlemlerin Uygulanabilirliği, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Coulter, J. (2009), Review of Warehouse Receipt System and Inventory Credit Initiatives in Eastern & Southern Africa. United Nations UNCTAD.
• Deniz, M., O. Özçelebi, vd… “Küresel Rekabet Koşullarında Türkiye’de Lisanslı Depoculuğun Gelişmesinin Türk Tarım Ürünlerinin Rekabet Gücüne Etkisi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi”, 2016, (2), ss.165-186.
• Hekimoglu, B. ve Altındeger, M. (2006), “Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Sistemi ve Etkileri”, Samsun Valiliği Tarım İl Müdürlügü, Samsun.
• Hofstrand, D. (2008). “Marketing Loans and LDPs, Ag Decision Maker”, Iowa State University, File A1-38.
• İpekyolu Kalkınma Ajansı, Lisanslı Depoculuk Sistemi, <https://www.ika.org.tr/upload/yazilar/Lisansli-Depoculuk-Tesisi-On- Fizibilite-Raporu 813315.pdf >01.02.2020.
• Karabaş, S., A. Gürler, “Lisanslı Depoculuk Sisteminin İşleyişi ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2010, ss.196-210.
• Kaya, M., “ABD Lisanslı Depoculuk Sistemi ve Fiyat Desteği Uygulaması Işığında Hububatta Yeni Bir Destekleme Fiyat Sistemi Önerisi”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 2018, (24), ss.33-62.
• Malatya Ticaret Borsası, Yıllar İtibari ile Kuru Kayısı Rekolte Tahmini ve İhracat Rakamları,<http://www.malatyatb.org.tr/home/fileView/a56a46f3-cbdb-48e4- 999d3ffe6116477a/Kuru%20Kay%C4%B1s%C4%B1da%201980%20Y%C4 %B1l%C4%B1ndan%202019%20Y%C4%B1l%C4%B1na%20Kadar%20Olan %20Rekolted%C3%B6n%C3%BC%C5%9Ft%C3%BCr%C3%BCld%C3%BC>10.02.2020.
• Memiş, S., H. Keskin, “Tarımsal Mamullerde Lisanslı Depoculuğun Rolü”, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 2015/2, (22), ss.619-633.
• Niyaz Ö., B. Keskin, vd,…”Türkiye’de Lisanslı Depoculuk Sisteminin Fındık Sektörü Açısından Değerlendirilmesi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2012/1, (4), ss.245-254.
• Olson, K. (2014). “Title I. Commodities: Overview for Crops”, Agricultural Act of 2014, Fact Sheet 1, Agricultural Business Management, University of Minnesota Extension.
• Rieger, L., (2006), “ARDA’nın Tanımı”, Tarım ve Kırsal Kalkınma Kurumu, Ankara.
• Sezal, L., “ Türkiye’de Lisanslı Depoculuk Sistemi ve Sağlanan Devlet Teşvikleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2017/52, (10), ss.1147-1155.
• TMO, Lisanslı Depoculuk Sistemi, <http://www.tmo.gov.tr/Main.aspx?ID=451>20.01.2020.
• TMO, Türkiye’de Lisanslı Depolar, <http://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/alim/2018/lisanslidepo.pdf >21.01.2020.
• USDA (2011). Warehouse Licenced under The U.S. Warehouse Act., <https://www.fsa.usda.gov/Internet/FSA_File/whselst2011.pdf>Erişim Tarihi: 01.02.2020.
• Ünal, M. R. (2011), “Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Araştırma Raporu”, T.C. Fırat Kalkınma Ajansı, Malatya.