BATI FELSEFESİ BAĞLAMINDA SCHOPENHAUER’A GÖRE AKIL VE HAKİKAT

Yıl 2016, Cilt: 16 Sayı: 1, 381 - 395, 03.04.2016

Ahmet Uğurlu

https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455863

Öz

Kadim dönemlerden bu yana
insanoğlunun sergilediği felsefi çabanın altında, her şeyi kuşatan gerçeğin
bilgisine ulaşma isteği olduğu iddia edilebilir. Bu nedenle, insanın, etrafını
saran değişim ve çokluğu izah edebilmek için tarih süreci gerçeği içerisinde
felsefi bir çabada bulunduğu söylenebilir. Ortaçağ sonrası Batı düşünce
tarihinde, bu çaba ilk olarak, birbirine indirgenemeyen ( madde ve ruh) iki töz
çerçevesinde Descartes’in tutarlı bir şekilde izah etme yöneliminde
görülebilir. Fakat süreç içerisinde birbirine indirgenemeyen bu iki tözün
onları kuşatan tek bir hakikat çerçevesinde izah edilip edilmeyeceği tartışma
konusu olmuştur. Schopenhauer da bu sorunun çözümü için çaba sarf etmiştir ve
bu nedenle de irade metafiziğine başvurmuştur. Ona göre nesne dünyasında itibar
içermeyen hiçbir şey yoktur. Bu nedenle her şeyi kuşatan gerçeğin, itibar
içermeyen insanın “ben” tecrübesine dayandırılması gerekmektedir. Ayrıca ona
göre insanın kendisini sürekli olarak isteyen bir varlık olarak tecrübe etmesi
de göz önüne alındığında her şeyi kuşatan metafizik unsurun “irade” olduğu
söylenebilir. İrade hem aklı hem nesneyi aşan bir gerçeklik olduğu dikkate
alındığında Schopenhauer düşüncesinin, batı felsefesi açısından farklı bir
noktaya konulması gerektiği söylenebilir. Bu nedenle makelemizde
Schopenhauer’in irade düşüncesi akıl ve nesne ile ilişki içerisinde ele
alınacaktır. Ayrıca Schopenhauer’a ait hakikat ve akla yönelik yaklaşımın batı
düşünce sürecinde farklı bir noktaya da denk geldiği gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İrade, Metafizik, Akıl, Kötülük, Izdırap

Kaynakça

• Alsop, Steve (2005) Beyond Cartesien Dualism Encountering Affect in the Teaching and Learning of Science, Netherlands: Springer Press. Hattap, Helen (2009) Descartes on Form and Mechanisms, Newyork: CampriceUniversity Press. Höffding, Harold (1922) Brief History of Modern Philosophy, Newyork: The Macmillan Company. Gökberk, Macit (2002) Felsefe Tarihi, Remzi İstanbul: Kitapevi Yayınları. Platon (1995) Devlet, çev. Sebahattin Eyüboğlu-M.Ali Cimcoz, İstanbul: Remzi Kitapevi Yayınları. Schopenhauer, Arthur (1914a) German Classics “ The World as Wıll and İdea”, Translated by R. H. Haldane and J. Kemp, Edited by Kuno Francke, New York. Schopenhauer, Arthur, (2008b) Seçkinlik ve Sıradanlık Üzerine, çev.: Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları. Schopenhauer, Arthur, (2009). İsteme ve Tasarım Olarak Dünya, çev.: Levent Özşar, Biblos Yay., İstanbul. Schopenhauer, Arthur, (1914) German Classıcs “ The World as Wıll and İdea”, translated by R. H. Haldane and J. Kemp, edited by Kuno Francke, New York. Schopenhauer, Arthur, (2010) Güzelin Metafiziği, çev.: Ahmet Aydoğan, Say Yay., İstanbul. Schopenhauer, Arthur, (2009a) Hukuk, Ahlak ve Siyaset üzerine, çev.: Ahmet Aydoğan, Say Yay., İstanbul. Schopenhauer, Arthur, ( 2008a) Hayatın Anlamı, çev.: Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları. Schopenhauer, Arthur, (1965) On the Basis of Morality, Translated by E. F. J. Payne, New York: The Library of Liberal Arts.
• Schopenhauer, Arthur, ( 2007) Merhamet, çev. Zekai Kocatürk, İstanbul: Dergah Yayınları Schopenhauer, Arthur, (1994) Phılosopıcal Wrıtıngs, Edited by Wolfgang Schairmacher, New York: German Library. Schopenhauer, Arthur, (1970) On the Suffering of The World, Translated by R. J. Hollingdale, New York: Penguin Books. Schopenhauer, Arthur, (2008) Üniversiteler ve Felsefe, çev.: Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları. Schopenhauer, Arthur, (2012) Bilmek ve İstemek, çev.: Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları. Schmaltz, Tad M. (2008) Descartes on Causation, Oxford Oxford: University Press. Scruto, Roger (2002) A Short History of Modern Philosphy From Descartes to Wittgenstein, Newyork: Routledge Press. Sımonıty, Vıd, Church, Crısth (2008) Schopenhauer on the Epitemological Value of Art, Oxford: University of Oxford. Stroud, Bary (1977) Hume, London: Routledge Press. Weber, Alfred (1896) History of Philosophy, Newyork: Charles Scribner’s Sons Press.