YÖNETİCİM ETİK BİR LİDER MİDİR?: BEYAZ YAKA ÇALIŞANLARIN ALGISI ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 1, 23 - 47, 03.04.2018

Oya Zincir Ayşegül Özbebek Tunç

https://doi.org/10.11616/asbed.v18i38800.459462

Cited By: 1

Öz

Birey, grup, işletme ya da toplum, analiz birimi ne olursa olsun, sosyal bilimlerde etik her zaman araştırılan bir konu olmuştur. Konunun cazibesi, kavramın yerleşik ama bir o kadar da muğlak, göreceli ve tartışmaya açık olmasından kaynaklanmaktadır. Bu ikilik, kavramın kendisinin ve iş etiği, işyerinde etik kodlar, etik liderlik gibi türevlerinin ölçümündeki zorlukları da beraberinde getirmektedir. Bir yöneticinin etik davranışlarının toplamı anlamına gelen etik liderlik, akademisyenlerce yöneticiler için ‘ne kadar etik?’ sorusuna cevap arayan bir kavram olarak tanımlanmıştır. Bu cevapların kümülatif olarak artması ve belirli bir forma ulaşması etik liderliğin ölçülebilme ihtimaline zemin hazırlamış ve ölçeklerin yaratılmasına temel teşkil etmiştir. Bu çalışmada, bu ölçeklerden biri olan Kalshoven, De Hoogh ve Den Hartog'un (2011) geliştirdiği Çalışma Ortamında Etik Liderlik (Ethical Leadership at Work – ELW) ölçeği kullanılarak yöneticilerin etik olup olmama durumunun çalışanlarca nasıl algılandığına ilişkin bir değerlendirme yer almaktadır. Çeşitli sektör ve işletmelerden 175 beyaz yaka çalışan üzerinde yapılan çalışmada, çalışanların yöneticilerinin etik liderlikleri ile ilgili algılarının ortalama düzeyde etik oldukları kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etik, Etik Liderlik, Çalışma Ortamında Etik Liderlik Algısı Ölçeği, Çalışan Algısı, Beyaz Yaka

Kaynakça

• Alkan, Deniz Palalar (2015). “Etik Liderlik Ölçeğinin Türkçe Formunun Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması”. Erciyes ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 38:109-121.
• Arnaud, Anke ve Schminke, Marshall (2006). “Beyond the Organizational Bases of Ethical Work Climates: A New Theory and Measure”, 66th Annual Meeting of the Academy of Management, Atlanta, (http://commons.erau.ed /cgi/viewcontent.cgi?article=1010&context=db-management, 30.11.2016’da erişildi).
• Bakan, İsmail ve Doğan, İnci F. (2013). Liderlik: Güncel Konular ve Yaklaşımlar, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Banerji, Priyanka ve Krishnan, Venkat R. (2000). "Ethical Preferences of Transformational Leaders: An Empirical Investigation". Leadership and Organization Development Journal 21(8)405-413.
• Bellingham, Richard (2003). Ethical Leadership: Rebuilding Trust in Corporations, 2nd Ed., USA: HRD Press.
• Boone, Louis E. ve Kurtz David L. (2013). Çağdaş İşletme, Çeviri Editörü: Azmi Yalçın, 14.Basımdan Çeviri, Ankara: Nobel Yayınları.
• Brenner, Steven N. (1992). “Ethics Programs and Their Dimensions”, Journal of Business Ethics 11(5/6):391-399.
• Brown, Michael E., Treviño, Linda K. ve Harrison, David A. (2005). “Ethical Leadership: A Social Learning Perspective for Construct Development and Testing”. Organizational Behavior and Human Decision Processes 97(2):117-134.
• Butts, Janie B. (2008). “Chapter 4: Ethics in Organizations and Leadership”. Nursing Ethics: Across the Curriculum and Into Practice, Janie B. Butts ve Karen L. Rich (Eds.). MA: Jones and Bartlett Learning, ss.119-151, (https://www.jblearning.com/samples/0763749761/EthicalLeaderhip.pdf, 15.11.2016’da erişildi).
• Cevizci, Ahmet (2014). Etik-Ahlâk Felsefesi, İstanbul: Say Yayınları.
• Craig, S. Bartholomew ve Custafson, Sigrid B. (1998). “Perceived Leader Integrity Scale: An Instrument For Assessing Employee Perceptions of Leader Integrity”. Leadership Quarterly 9:127-145.
• Çotuksöken, Betül (2011). “Etik ve İş Dünyası”, İş Dünyasında Etik ve İnsan Hakları Sorunları Sempozyumu, T. C. Maltepe Üniversitesi İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü, İstanbul, 08.12.2011, (http://www.temasa.org/wp-content/uploads/2016/sayi1/24-38.pdf, 15.12.2016’da erişildi).
• De Hoogh, Annebel H.B. ve Den Hartog, Deanne N. (2008). “Ethical and Despotic Leadership, Relationships with Leader's Social Responsibility, Top Management Team Effectiveness and Subordinates' Optimism: A Multi-Method Study”. Leadership Quarterly 19:297−311.
• Den Hartog, D. N., & De Hoogh (2009). “Empowerment and Leader Fairness and Integrity: Studying Ethical Leader Behavior: From A Levels-of-Analysis Perspective”, European Journal of Work and Organizational Psychology 18:199−230.
• Frisch, C., & Huppenbauer, M. (2014). “New İnsights İnto Ethical Leadership: A Qualitative İnvestigation Of The Experiences Of Executive Ethical Leaders”, Journal of Business Ethics, 123(1):23-43.
• Gini, Al (2011). “Chapter 1: A Shorter Primer on Moral Courage”, Moral Courage in Organizations: Doing the Right Thing at Work, Debra R. Comer ve Gina Vega (Eds.), ss.3-12, NY: M.E. Sharpe Inc., (https://books.google.com.tr/books?id=JamsBwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0, 15.12.2016’da erişildi).
• House, Robert J. (1998). “Measures and Assessments For the Charismatic Leadership Approach: Scales, Latent Constructs Loadings, Cronbach Alphas, and Interclass Correlations”, Leadership: The Multiple-level Approaches: Contemporary and Alternative,
• F. Danserau & F.J. Yammarino (Eds.), ss.23−29, Stamford: JAI Press Inc.
• Kalshoven, K., Den Hartog, D.N. & De Hoogh, A.H.B. (2011). "Ethical Leadership at Work Questionnaire (ELW): Development and Validation of a Multidimensional Measure". The Leadership Quarterly 22(1)51-69.
• Lennick, Doug ve Kiel, Fred (2005). Etik Zeka: İş Performansının Arttırılması ve Liderlik Başarısı, Çevirenler: Şükrü Alpagut, Esra Nal ve Hasan Nal, İstanbul: CSA Global Publishing.
• Loo, Robert (2003). Are Women More Ethical Than Men? Findings From Three Independent Studies, Women in Management Review, Vol. 18 (4): 169-181.
• McDonalds Türkiye Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporu (2013), (http://www.kurumsalsurdurulebilirlik.com/getattachment/4d063d3f-b976-46dc-bcca-c90e6d57ff68/4d063d3f-b976-46dc-bcca-c90e6d57ff68.aspx, 17.12.2016’da erişildi).
• Piccolo, Ronald F., Greenbaum, Rebecca, Hartog, Deanne N. & Folger, Robert (2010). “The Relationship Between Ethical Leadership and Core Job Characteristics”. Journal of Organizational Behavior 31:259-278.
• Schminke, Michael (1997). Gender Differences in Ethical Frameworks and Evaluation of Others' Choices in Ethical Dilemmas, Journal of Business Ethics (1997) 16(1): 55-65.
• Sezgül, İbrahim (2010), “Liderlik ve Etik: Geleneksel, Modern ve Postmodern Liderlik Tanımları Bağlamında Bir Değerlendirme”. Toplum Bilimleri Dergisi 4(7):239-251.
• Treviño, Linda K., Brown, Michael ve Hartman, Laura P. (2000), “Moral Person and Moral Manager: How Executives Develop a Reputation for Ethical Leadership”. California Management Review 42(4):128-142.
• Tuna, Muharrem, Bircan, Hüdaverdi ve Yeşiltaş, Murat (2012), “Etik Liderlik Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Antalya Örneği”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 26(2):143-155.
• Weiss, Joseph W. (2009). Business Ethics: A Stakeholder and Issues Management Approach with Cases, 5th Ed., Canada: Cengage Learning.
• Yukl, Gary (2010). Leadership in Organizations, 7th Ed, NJ: Prentice Hall.