Investigation of TUBITAK middle and high school students' chemistry research projects according to different variables

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 1, 188 - 206

Sudem Acar , Ceylin Afacan , Yahya Temel , Leyla Ayverdi

Öz

This study aims to examine the chemistry projects that reached the finals in the TÜBİTAK 2204-A High School Students Research Projects Competition and the TÜBİTAK 2204-B Middle School Students Research Projects Competition held in 2020, 2021, and 2022. The projects are examined in terms of thematic areas, scientific language, purpose, methodology, population and sample, experimental materials, findings, conclusions, and recommendations. The research was executed in line with the document analysis. The data were analyzed with the descriptive analysis. When a total of 39 secondary and 47 high school projects were evaluated thematically, it was seen that the thematic field of Materials and Nanotechnology was preferred the most in both groups. When the studies were evaluated in terms of other criteria, it was revealed that the researches were mostly followed in accordance with the scientific research steps. However, it was seen that all of these steps were not clearly mentioned in the project summaries, and in some projects not all phases were included. Therefore, when the project summaries are read, this situation causes some problems regarding the full understanding and evaluation of the studies. It was determined that while the suggestions were not mentioned in high school projects, suggestions were generally included in secondary school projects in accordance with the results. In order to eliminate the problems identified in the reports, it can be suggested that teachers and students should participate in more educational activities related to scientific research and project-based education, and improve themselves by making more practices.

Anahtar Kelimeler

Secondary and high school chemistry projects, Project-based learning, TÜBİTAK 2204-A/B project competition, Scientific research steps

TÜBİTAK Ortaokul ve lise öğrencileri kimya alanı araştırma projelerinin farklı değişkenliklere göre incelenmesi

Öz

Bu araştırma 2020-2021-2022 yıllarında düzenlenmiş TÜBİTAK 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması ve TÜBİTAK 2204-B Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması’nda finale kalmış olan kimya projelerini tematik alan, bilimsel dil, amaç, yöntem, evren ve örneklem, deneysel materyal, bulgular, sonuçlar ve öneriler yönünden incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma doküman analizi modeli doğrultusunda yürütülmüştür. Veriler betimsel analiz yaklaşımıyla incelenmiştir. İncelenen toplam 39 ortaokul ve 47 lise projesi tematik açıdan değerlendirildiğinde her iki grupta da en çok Malzeme ve Nanoteknoloji tematik alanının tercih edildiği görülmüştür. Çalışmalar diğer kriterler açısından değerlendirildiğinde ise araştırmalarda çoğunlukla bilimsel araştırma basamaklarına uygun bir yol izlendiği ortaya çıkmıştır. Fakat proje özetlerinde bu basamakların hepsinden açık bir şekilde bahsedilmediği, bazı projelerde tüm aşamalara yer verilmediği görülmüştür. Dolayısıyla bu durum, proje özetleri okunduğunda yapılan çalışmaların tam olarak anlaşılması ve değerlendirilmesi hususunda bazı problemlere sebep olmaktadır. Önerilere lise projelerinde genellikle değinilmezken ortaokul projelerinde genellikle sonuçlarla uyumlu bir şekilde önerilere yer verildiği belirlenmiştir. Raporlarda belirlenen sorunların giderilmesi için öğretmen ve öğrencilerin bilimsel araştırma ve proje tabanlı eğitim ile ilgili daha fazla eğitici faaliyete katılması, daha fazla uygulama yaparak kendilerini geliştirmeleri önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul ve lise kimya projeleri, Proje tabanlı öğrenme, TÜBİTAK 2204-A/B proje yarışması

Etik Beyan

Bu çalışmada inceleme konusu olan proje özetleri TÜBİTAK resmi web sayfasında paylaşıldığı ve çalışmada bireylerden veri toplanmadığı için bu araştırma etik kurul izni gerektirmeyen çalışmalar arasında yer almaktadır.

Kaynakça

• Mabie, R. ve Baker, M., A comparison of experiential insturctional strategies upon the science process skills of urban elementary students, Journal of Agricultural Education, 37, 2, 1-7, (1996).
• Tan, M. ve Temiz, B. K., Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 13, 89-101, (2003).
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf, (2018).
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Ortaöğretim kimya dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı, http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812102955190-19.01.2018%20Kimya%20Dersi%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1.pdf, (2018).
• Filiz, A. ve Kocakülah, M. S., Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile ilgili yapılan araştırmaların içerik analizi, Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5, 2, 175–194, (2020).
• Yılmaz, F. ve Gültekin, M., Proje tabanlı öğrenmenin beşinci sınıf fen bilgisi dersinde öğrenme ürünlerine etkisi, İlköğretim Online, 6, 1, 93-112, (2007).
• Börekci, C. ve Uyangör, N., Proje tabanlı öğrenme yaklaşımını temel alan etkinliklerin özdüzenleme ve üstbiliş becerilerine etkisi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23, 3, 812-829, (2019).
• Lenz, B., Wells, J. ve Kingston, S., Transforming schools using project-based learning, performance assessment, and common core standards (1st ed.), Jossey-Bass, (2015).
• Türkmen, N., Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının fen bilimleri dersinde öğrencilerin akademik başarı ve tutumuna etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne, (2019).
• Larmer, J. ve Mergendoller, J.R., Seven essentials for project-based learning, Educational Leadership, 68, 1, 34-37, (2010).
• Wiranegara, D., Designing project-based learning in esp class, Journal of English for Academic and Specific Purposes, 2, 25-35. (2019).
• Nilsook, P., Chatwattana, P. ve Seechaliao, T., The project-based learning management process for vocational and technical education, Higher Education Studies, 11(2), 20-29, (2021).
• Kiyakbay, N., Argynbayev, Y. ve Adilbayeva, R., Developing thinking skills through project-based learning. Iasaýı Ýnıversıtetіnіń Habarshysy. (2023).
• Yamin, M., Halim, A. ve Muhayyang, M. The ımplementation steps of project-based learning in english language teaching at ıslamic boarding school, Celebes Journal of Language Studies, 3, 57-74, (2023).
• Gökmen, C., Fen liselerinde yapılan proje çalışmalarının öğrenci tutumları ve öğretmen görüşleri ile değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, (2003).
• Vlasseva, S. ve Razmov, V. Feedback techniques for project based courses. SICE 2004 Annual Conference, 9, 608, Sapporo, (2004).
• Jalinus, N., Nabawi, R. ve Mardin, A. The seven steps of project based learning model to enhance productive competences of vocational students, Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 102, 251-256, (2017).
• Chen, C. H. ve Yang, Y. C., Revisiting the effects of project-based learning on students’ academic achievement: A meta-analysis investigating moderators, Educational Research Review, 26, 71-81, (2019).
• Blumenfeld, P., C., Soloway, E., Marx, R. W., Krajcik, J. S., Guzdial, M. ve Palincsar, A., Motivating project-based learning: Sustaining the doing, supporting the learning, Educational Psychologist, 26, 3-4, 369-398, (1991).
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Lise öğrencileri araştırma projeleri yarışması proje rehberi, https://tubitak.gov.tr/sites/default/files/26487/lise_proje_rehberi_2023_14.10.2022.pdf, (2023).
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Ortaokul öğrencileri araştırma projeleri yarışması proje rehberi, https://tubitak.gov.tr/sites/default/files/26487/ortaokul_proje_rehberi_2023_14.10.2022.pdf, (2023).
• Turan, Ö., TÜBİTAK lise öğrencileri araştırma projeleri yarışmalarında finale kalan matematik projelerine ait proje özetlerinin çeşitli kriterlere göre incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, (2020).
• Sakallı, M., Artvinli, E. ve Dönmez, L., TÜBİTAK ortaokul öğrencileri (2204-b) coğrafya araştırma projelerinin bilimsel araştırma basamakları açısından analizi, International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 47, 1-19, (2022).
• Sözer, Y., TÜBİTAK ortaöğretim öğrencileri araştırma projeleri yarışmasına katılan öğrencilerin edindikleri kazanımların değerlendirilmesi, Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 11, 49-77, (2017).
• Bolat, A., Bacanak, A., Kaşıkçı, Y. ve Değirmenci, S., Bu benim eserim proje çalışması hakkında öğretmen ve öğrenci görüşleri, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3, 4, 100-110, (2014).
• Avcı, E., Su-Özenir, Ö. ve Yücel, E., TÜBİTAK Ortaöğretim öğrencileri araştırma projeleri yarışmasına katılan öğrencilerin yarışma sürecindeki deneyimlerinin üniversite yaşamlarına yansıması, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9, 3, 1-21, (2016).
• Sülün, Y., Ekiz, S. ve Sülün, A., Proje yarışmasının öğrencilerin fen ve teknoloji dersine olan tutumlarına etkisi ve öğretmen görüşleri, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 1, 75-94, (2009).
• Koç, A., Çalık, Ş., Şenel Zor, T., Aslan, O. ve Zor, E., TÜBİTAK proje yarışmaları bölge sergisine katılan üniversite öğrencilerinin kendi araştırma projeleri hakkındaki görüşleri, JRES, 7, 2, 466-490, (2020).
• Kurt, F. veKurt, L. Evaluation of TUBITAK 2204-Bresearch projects invitedto the regional exhibition from the perspectives of consultant teachers, International Journal of Trends and Developments in Education, 2, 2, 1-15, (2022).
• Singh, A. Significance of research process in research work. SSRN Electronic Journal, SSRN 3815032, (2021).
• Bowen, G.A., Document analysis as a qualitative research method, Qualitative Research Journal, 9, 2, 27-40, (2009).
• Özkan, U. B. Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi, 28-30, Pegem Akademi, Ankara, (2019).
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 51. Lise öğrencileri araştırma projeleri final yarışması kitapçığı, http://2204a.tubitak.gov.tr/, (2020).
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 14. Ortaokul öğrencileri araştırma projeleri final yarışması kitapçığı, http://2204b.tubitak.gov.tr/, (2020).
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 15. Ortaokul öğrencileri araştırma projeleri final yarışması kitapçığı, http://2204b.tubitak.gov.tr/, (2021).
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 52. Lise öğrencileri araştırma projeleri final yarışması kitapçığı, http://2204a.tubitak.gov.tr/, (2021).
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 16. Ortaokul öğrencileri araştırma projeleri final yarışması kitapçığı, http://2204b.tubitak.gov.tr/, (2022).
• Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), 53. Lise öğrencileri araştırma projeleri final yarışması kitapçığı, http://2204b.tubitak.gov.tr/, (2022).
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe-yöntem-analiz. (Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı), Seçkin Yayıncılık, (2018).
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition), SAGE Publications, Calif, (1994).
• Saracaloğlu, A. S., Akamca, G. Ö. ve Yeşildere, S., İlköğretimde proje tabanlı öğrenmenin yeri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 3, 241-260, (2006).
• Başbay, A., Basamaklı öğretim programıyla desteklenmiş proje tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrenme sürecine etkileri, Ege Eğitim Dergisi, 6, 1, 95-116, (2005).
• Çıbık, A. S. ve Emrahoğlu, N., Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının fen bilgisi dersinde öğrencilerin mantıksal düşünme becerilerinin gelişimine etkisi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 2, 51-66, (2006).
• Canoğlu, M., Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 6 yaş grubu çocuklarda proje tabanlı öğrenmenin sezgisel matematik becerilerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu, (2007).
• Erdem, M. ve Akkoyunlu, B., İlköğretim sosyal bilgiler dersi kapsamında beşinci sınıf öğrencileriyle yürütülen ekiple proje tabanlı öğrenme üzerine bir çalışma, İlköğretim Online, 1, 1, 2-11, (2002).
• Korkmaz, H., Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenmenin yaratıcı düşünme, problem çözme ve akademik risk alma düzeylerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, (2002).
• Önen, F., Mertoğlu, H., Saka, M. ve Gürdal, A., Hizmet içi eğitimin öğretmenlerin proje ve proje tabanlı öğrenmeye ilişkin bilgilerine ve proje yapma yeterliklerine etkisi: Öpyep örneği, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 1, 137-158, (2010).
• Şahin, F., Güven, İ. ve Yurdatapan, M., Proje tabanlı eğitim uygulamalarının okul öncesi çocuklarında bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 33, 157-176, (2011).
• Erdal, C. ve Sarı, U. Bilim fuarlarının ortaokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine etkisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 5, 2, 37-54, (2020).