BİBLİYOTERAPİ PROGRAMININ ÜSTÜN ZEKÂLI VE YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN ÖZ SAYGI DÜZEYLERİNE ETKİSİ

Yıl 2017, , 73 - 96, 01.06.2017

Marilena Z. Leana-taşcılar

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645183

Cited By: 8

Öz

Bibliyoterapi, kitaplar aracılığıyla bireylerin karşılaştığı ya da karşılaşmaları olası sorunların üstesinden gelmelerini sağlayan bir yöntemdir. Bu yöntem klinik uygulamaların yanı sıra sınıf ortamında da kullanılabilecek teknikler arasında yer almaktadır. Bu yöntem ayrıca küçük yaşlardan itibaren okumaya ilgi duyan ve çok kitap okuyan üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerle de çeşitli sorunların üstesinden gelmek için kullanılmaktadır. Bu bağlamda bu araştırmanın birinci amacı, üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin normal zihin düzeyindeki yaşıtlarına göre okuma ile ilgili görüş farklılıklarını bir anket aracılığıyla incelemek 37 üstün zekâlı ve yetenekli, 33 normal zihin düzeyinde olmak üzere toplam 70 ikinci ve dördüncü sınıf öğrencisi ; ikinci amacı ise öntest – sontest kontrol gruplu araştırma deseni ile, araştırmacı tarafından hazırlanan bibliyoterapi programının üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerle oluşturulan 8’er kişilik deney ve kontrol gruplarının öz saygı düzeylerine etkisini araştırmaktır. Çalışma grubunun zekâ düzeyini belirlemek üzere Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği WISC-R , öz saygı düzeylerini belirlemek için ise Kültürden Arındırılmış Öz Saygı Envanteri Çocuk Formu kullanılmıştır. Araştırma bulguları, her iki zihin düzeyindeki öğrencilerin okumayı sevdikleri ve önemli buldukları, ancak üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin normal zihin düzeyindeki yaşıtlarına göre daha sık yeni kitap aldıkları, daha çok okudukları, beğendikleri belirli yazarların olduğu, okudukları kitaplardan kendilerine ders çıkardıkları ve öğrendiklerini başkalarıyla paylaşmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Araştırmanın ikinci bulgusu ise bibliyoterapi programına katılan üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin katılmayanlara göre öz saygı envanterinden anlamlı derecede daha yüksek puanlar aldıklarını, dolayısıyla bibliyoterapinin öğrencilerin öz saygı düzeylerini etkilediğini göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Bibliyoterapi, Üstün Öğrencilerde Bibliyoterapi, Bibliyoterapi Eğitim

Effects of Bibliotherapy Program on SelfEsteem Levels of Gifted Students

Öz

Bibliotherapy is a process of dynamic interaction between the personality of a reader and the literature. It is a technique that can be used in clinical practice as well as in classrooms. Gifted and talented students are interested in reading books from a very early age therefore bibliotherapy is a technique that can be used with them to overcome or prevent various problems. The first purpose of this study was to examine gifted and average students’ differences about their opinions related to reading through a survey 37 gifted and talented, 33 average, 70 2nd and 4th grade students . The second aim of the study was to determine the effects of the bibliotherapy program to the self-esteem levels of gifted and talented experiment 5 girls, 3 boys, 8 in total 4th grade gifted students and control 5 girls, 3 boys, 8 in total 4th grade gifted students groups. Wechsler Intelligence Scale for Children WISC-R was used to determine the intelligence levels and the Culture-Free Self-Esteem Inventories CFSEI-2 Form A for Children to determine the self-esteem levels of the working group. Research findings showed that both gifted and average students like reading and find it substantial, but gifted students buy more often new books, they read more, they prefer certain authors, their reading lead to conclusions and they like sharing what they read with others than their average peers. The second finding of the research showed that the experimental group who participated to the bibliotherapy program

Anahtar Kelimeler

Bibliotherapy, Bibliotherapy with Gifted and Talented Students, Bibliotherapy Program, Developing Self-Esteem

Kaynakça

• Alden, K., Linquist, J. M. ve Lubkeman, C. A. (2003). Using literature to incre- ase reading motivation. ERIC (481442).
• Amer, K. (1999). Bibliotherapy: Using fiction to help children in two populati- ons discuss feelings. Pediatric Nursing, 25(1), 91-95.
• Anderson, G., Higgins, D.ve Wurster, S. R. (1985). Differences in the free rea- ding books selected by high, average, and low achievers. The Reading Teacher, 39(3), 326-330.
• Anderson, M. A., Tollefson, N. A.ve Gilbert, E. (1985). Giftedness and reading: A cross-sectional view of differences in reading attitudes and behavi- ors. Gifted Child Quarterly, 29(4), 186-189.
• Bach, R. (2010). Martı Jonathan Livingstone. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Battle, J. (1992). Culture-free self-esteem inventories (2nd ed.). Austin, Texas: ProEd.
• Behrengi, S. (2010). Küçük kara balık. İstanbul: Can Yayınları.
• Bernstein, J. E. (1989). Bibliotherapy: How books can help young children cope. In M. K. Rudman (Ed.), Children’s literature: Resource for the class- room (pp. 159-173). Norwood, MA: Christopher-Gordon Publishers, Inc.
• Brydges, B. (1992). The portrayal of gifted children in children’s books. ERIC, 371539.
• Bulut, S. (2010). Bibliyoterapi yönteminin okullarda psikolojik danışmanlar ve öğ- retmenler tarafından kullanılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 34(9).
• Clark, B. (2002). Growing up gifted. USA, New Jersey: Merill Prentice Hall Press.
• Cook, K. E., Earles-Vollrath, T.ve Ganz, J. B. (2006). Bibliotherapy. Intervention in School and Clinic, 47(2), 91-100.
• Cornett, C. E. ve Cornett, C. F. (1980). Bibliotherapy: the right book at the right time. Bloomington, IN: Phi Delta Kappa Educational Foundation.
• Dahl, R. (1998). Matilda. İstanbul: Can Yayınları.
• Davaslıgil, Ü. (1999). Enhancement of creativity: An important problem in tur- kish education system. Paper presented at the World Council for Gifted and Talented Children.
• Davaslıgil, Ü.ve Leana, M. Z. (2004). Üstün zekâlıların eğitimi projesi. In A. Kulaksızoğlu, A. E. Bilgili ve M. Şirin (Eds.), I. Türkiye üstün yetenekli ço- cuklar kongres, bildiriler kitabı (pp. 85-100). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Davis, K.ve Wilson, T. L. (1992). Bibliotherapy and children’s award-winning books. ERIC, 354470.
• Dilidüzgün, S. (2006). Çağdaş çocuk yazını. İstanbul: Morpa.
• Ende, M. (1999). Momo. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Fisher, T. (2009). Using bibliothreapy with gifted children. Retrieved 22.01.2015, from using_bibliotheray_with_gifted_children.html
• Frank, A. J.ve McBee, M. T. (2003). The use of Harry Potter and the Sorcerer’s Stone to discuss identity development with gifted adolescents. The Jour- nal of Secondary Gifted Education, 15(1), 33-38.
• Frasier, M. M.ve McCannon, C. (1981). Using bibliotherapy with gifted child- ren. Gifted Child Quarterly, 25(2), 81-85.
• Güriş, S.ve Astar, M. (2014). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. İstanbul: Der.
• Halsted, J. W. (1988). Guiding gifted readers from preschool through high school: A handbook for parents, teachers, counselors, and librarians. Colombus,OH: Psychology.
• Halsted, J. W. (1990). Guiding the gifted reader. ERIC, E481.
• Halsted, J. W. (2002). Some of my best friends are books: Guiding gifted readers from preschool to high school. Scottsdale, AZ: Great Potential Press.
• Hawkins, S. (1983). Reading interests of gifted children. Reading Horizons, 24(1), 18-22.
• Hebert, T. P. (1991). Meeting the affective needs of bright boys through biblio- therapy. Roeper Review, 13(4), 207-212.
• Herbert, T. P.ve Furner, J. M. (1997). Helping high ability students overcome math anxiety through bibliotherapy. Journal of Secondary Gifted Educati- on, 8, 164-179.
• Herbert, T. P.ve Kent, R. (2000). Nurturing social and emotional development in gifted teenagers through young adould literature. Roeper Review, 22(3), 167-171.
• Hebert, T. P., Long, L. A. ve Neumeister, K. L. (2001). Using bibliothrapy to counsel gifted young women. Journal of Secondary Gifted Education, 12 (2), 62-79.
• Jeon, K. W. (1992). Bibliotherapy for gifted children. Gifted Child Quarterly, 15(16), 16-19.
• Jones, F. A. (2002). The role of bibliotherapy in health anxiety: An experimental study. British Journal of Community Nursing, 7(10), 498-504.
• İlter, B. (2015). Bibliyoterapi tekniğinin üstün yetenekli çocukların mükemmeliyetçilik düzeylerine etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Leana-Taşcılar, M. Z. (2012). Üstün zekâlı ve yetnekli öğrencilerin de bulunduğu sınıflarda bibliyoterapi kullanımı: Model önerisi. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 2(2), 118-136.
• Leana-Taşcılar, M. Z.ve Kanlı, E. (2014). Investigation of perfectionism and self-esteem scores of gifted and average students. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 47(2), 1-20.
• McTague, K. (1998). Children’s literature bibliotherapy and learning problems. ERIC(424560). MEB. (2011). 100 temel eser. Retrieved 21.01.2015 from iogm.meb.gov.tr/pages. php?page=haber&id=39, 21.01.2015
• Mofield, E. L. ve Chakraborti-Gosh, S. (2010). Addressing multidimensional perfectionism in gifted adolescents with affective curriculum. Journal for the Education of the Gifted, 33 (4), 479-513.
• Moses, H. A.ve Zaccaria, J. S. (1969). Bibliotherapy in an educational context: Rationale and principles. The High School Journal, 52, 401-411.
• Öner, N. (1997). Türkiye’de kullanılan psikolojik testler: Bir başvuru kaynağı (3 ed.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Öner, U. (2007). Bibliyoterapi. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Journal of Arts and Sciences, 7, 133 - 150.
• Ouzts, D. T.ve Brown, K. L. (2000). Practical applications for the classroom teacher: A bibliotherapotic approach. ERIC, 4474482.
• Pepperell, J. L., Rubel, D. J.ve Maki, L. A. (2012). Conseotualizing gifted adolescent girls using the bicultural skills model: Implications for school counselors. Journal of School Counseling, 10(10), 1-26.
• Piechowski, M. M. (1997). Emotional giftedness: The measure of intrapersonal intelligence. In N. Colangelo ve G. Davis (Eds.), Handbook of gifted education. Nedham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• Reis, S., Gubbins, E., Briggs, C., Schreiber, F., Richards, S., Jacobs, J. , Eckert, R., Renzulli, J. ve Alexander, M. (2004). Reading instruction for talented readers: Case studies documenting few opportunities for continuous progress. Gifted Child Quarterly, 48(4), 315-338.
• Saint-Exupery, A. (2000). Küçük prens. İstanbul: Mavibulut Yayıncılık.
• Savaşır, I.ve Şahin, N. (1995). Wechsler çocuklar için zekâ ölçeği. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• Schroeder, D. S. (1992). The gifted child in contemporary fiction: An annotated bibliography. ERIC (367089).
• Sever, S. (2008). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Shechtman, Z. (2009). Treating child and adolescent aggression through bibliothe- rapy. New York: Springer.
• Silverman, L. K. (1993). Promoting positive social development. ERIC (478472), 1-4.
• Silverman, L. K. (1993). Counseling the gifted and talented. Denver, CO: Love Publishers.
• Sisk, D. A. (1987). Children at risk: the identification of the gifted among the minority. Gifted International, 4 (2), 33-41.
• Spear, T. (1996). The effect of bibliotherapy on the self-esteem of the gifted child. Nort- heast Missouri State University, Kirksville, Missouri.
• Topçu, S. ve Leana-Taşcılar (2016). Üstün zekâlı öğrencilerde motivasyon ve benlik saygısı düzeylerinin cinsiyet ve sınıf düzeylerine göre incelenme- si. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (23), 590 - 621.
• Witty, P. A. (1964). Meeting development needs through reading. Education, 84, 451-457.
• Yeşilyaprak, B. (2006). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yıldırım, A.ve Şimşek, M. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri An- kara: Seçkin Yayıncılık.
• Zaccaria, J. S.ve Moses, H. A. (1968). Facilitating human development through re- ading: The use of bibliotherapy in teaching and counseling. Ilinois: Stipes Publishing Companu.
• Zinser, S. (2011). Gifted booklist. Retrieved, 21.01.2015, zinser.no-ip.info/~szin- ser/gifted/booklist.htmlx