Çocuk Adam: Şairin tek romanı veya nostaljiyle kurgulanmış bir otobiyografi

Yıl 2021, , 49 - 72, 30.06.2021

Şener Şükrü Yiğitler

https://doi.org/10.31795/baunsobed.789226

Öz

Orhan Seyfi Orhon Türk edebiyatında şiirleri ve gazete yazılarıyla tanınan ve hecenin beş şairinden biri olarak yerini koruyan önemli bir isimdir. Edebiyatın çeşitli türlerinde eserler veren Orhon’un şiirleri, mizah ve hiciv hikâyeleri, fıkraları ve biyografilerinin yanı sıra Çocuk Adam (1941) adlı bir romanı da vardır. Orhon’un, edebiyat tarihçilerinin ve araştırmacıların ilgisinden mahrum kalan bu tek romanı, taşıdığı yoğun biyografik içerik ve sanatçının hayatından manzaraları, hayat görüşünü ve sanat anlayışını sergilemesi bakımından önemlidir. Bunun yanında, Orhon’un, romanın adının da çağrıştırdığı çocukluk, çocuk kalmak, büyümek üzerine düşüncelerine yer verdiği roman, derin nostalji duygusuyla dikkati çeker. Şiirlerindeki canlı lirizm etkisiyle tanınan şairin bu eserinde roman sanatının elverdiği içerik ve teknik unsurlardan faydalandığı görülür. Romanının içeriksel malzemesini oluşturan geçmişi, canlı, devam eden ve bugünle bağlantısı olan bir cevher olarak değerlendirir. Nostaljik yanılsamanın etkisiyle hafıza, çocukluk, ev, kaybedilen masumiyete özlem gibi temaları işlerken geçmişi ve romanının otobiyografik malzemesini yeniden kurgular. Ancak daha ilgi çekici biçimde Orhon, 1965’te yapılan ikinci baskısında romanının üçüncü bölümünü tümüyle değiştirir. Bu makalede, Orhon’un başta bir rüya âlemi olarak çocukluğu sonradan kötülük tohumlarının atıldığı bir çağ olarak hatırlamasının yanı sıra, onu romanının en çarpıcı sahnelerini içeren üçüncü bölümü yeniden yazmaya iten muhtemel kurgusal, psikolojik nedenler ve toplumsal şartlar tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Orhan Seyfi Orhon, Çocuk Adam, Nostalji, Otobiyografi, Çocukluk

Çocuk Adam (Child Man): Single novel of the poet or an autobiography fictionalized with nostalgia

Öz

Orhan Seyfi Orhon, one of the five poets of syllables (Beş Hececiler), is an important figure in Turkish literature who is known for his poetry and newspaper articles. Alongside his poems, humor and satirical stories, articles and biographies, he has a novel called Çocuk Adam (Child Man, 1941). This single novel, deprived of the interest of literature historians and researchers, is important in terms of exhibiting life parts and art world-view and sense of its author due to his intense biographical content. Besides, Orhon's novel, as its title signifies, tells about childhood, being child and growing up with a deep sense of nostalgia. The poet, who is known for his lyrical influence in his poems, make use of the content and technical opportunities of art of novel. He uses the past, the content material of the novel, as a living, continuing essence which holds its bonds with the present. He fictionalizes his past and the autobiographic material of the novel with the influence of nostalgic illusion while he deals with memory, childhood, home, longing for innocence. But more interestingly, Orhon completely changes the third part of his novel in its second edition, published in 1965. In this article, besides Orhon's recollection of childhood as a dream world, as an age in which the seeds of evil were planted, the possible fictional, psychological reasons and social conditions that prompted him to rewrite the third chapter, which includes the most striking scenes of his novel, are discussed.

Anahtar Kelimeler

Orhan Seyfi Orhon, Çocuk Adam, Nostalgia, Autobiography, Childhood

Kaynakça

• Aksoy, N. (2014). Kurgulanmış Benlikler-Otobiyografi, Kadın, Cumhuriyet. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Atay, O. (2007). Günlük. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baydar, M. (2015). Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar? İstanbul: İletişim Yayınları.
• Benjamin, W. (2011). Tek Yön, (Çev.) Tevfik Turan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berk, İ. (2019). Poetika. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bertram, C. (2012). Türk Evini Hayal Etmek-Eve Dair Kolektif Düşler, (Çev.) Mehmet Ratip, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Boym, S. (2009). Nostaljinin Geleceği, (Çev.) Ferit Burak Aydar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Cassin, B. (2018). Nostalji-İnsan Ne Zaman Evindedir?-Odysseus, Aeneas, Arendt. (Çev.) Seçil Kıvrak. İstanbul: Kollektif Yayınları.
• Emre, İ. (2006). Postmodernizm ve Edebiyat. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Freud, S. (1996). Olgu İncelemeleri II, (Çev.) Ayhan Eğrilmez. İstanbul: Payel Yayınları.
• Freud, S. (2000). Bir Yanılsamanın Geleceği-Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları, (Çev.) Aziz Yardımlı. İstanbul: İdea.
• Gürbilek, N. (2016). Kötü Çocuk Türk. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kahraman, Â. (2007). “Orhan Seyfi Orhon.” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (C. 33). Ankara: TDV Yayınları.
• Karaosmanoğlu, Y. K. (2014). Atatürk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi, (Çev.) Işık Ergüden. İstanbul: Sel Yayınları.
• McHugh, P. R. (2008). Try to Remember: Psychiatry’s Clash Over Meaning, Memory and Mind. New York: Dana.
• Muzaffer, S. (1942). Modern Âdab-ı Muaşeret. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Nişanyan, S. (2010). Nişanyan Sözlük-Çağdaş Türkçenin Etimolojisi, İstanbul: Everest Yayınları.
• Nişanyan Sözlük. https://www.nisanyansozluk.com/?k=nostalji&view=annotated Erişim tarihi: 30.07.2020.
• Orhon, O. S. (1941). Çocuk Adam. İstanbul: Semih Lûtfi Kitabevi.
• Orhon, O. S. (1965). Çocuk Adam. İstanbul: Rek-Tur.
• Orhon, O. S. (1970). Bütün Şiirleri. Ankara: MEB Yayınları.
• Orhon, O. S. (2009). Çocuk Adam. İstanbul: Everest Yayınları.
• Parla, J. (2009). Babalar ve Oğullar-Türk Romanının Epistemolojik Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Parla, J. (2011). Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Schachter, D. L. (2002). The Seven Sins of Memory: How the Mind Forgets and Remembers, New York: Mariner.
• Tarancı, C. S. (1983). Bütün Şiirleri. İstanbul: Can Yayınları.
• Tuncer, H. (2003). Beş Hececiler. İzmir: Orkun Kitabevi.
• Yalçın, M. (Ed.) (2010). Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi-2. İstanbul: YKY.
• Yıldız, A. D. (2010). Popüler Türk Romanları. İstanbul: Dergâh Yayınları.