TERMİK SANTRAL PROJELERİNİN SOSYAL KABUL BOYUTU: PAŞAKÖY (BALIKESİR) TERMİK SANTRALİ ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 40, 27 - 52, 15.12.2018

Alper Uzun , Ferhat Arslan

https://doi.org/10.31795/baunsobed.489087

Cited By: 3

Öz

Herhangi
bir bölgede yapılan veya planlanan bir enerji tesisinin maksimum kapasitede
çalışabilmesi, onun teknolojik özelliklerinin yanında, yapıldığı bölgedeki
yerel halkın kabul düzeyine de bağlıdır. Yerel halkın bulunduğu alanlarda yapılan
tesislere yönelik bu kabul düzeyi literatürde sosyal kabul olarak tanımlanmaktadır. Sosyal kabul ile ilgili
yapılan çalışmalarda temel amaç, toplumun yapılan yatırımlara yönelik sosyal
kabul düzeylerini belirlemek ve halkın ilgili politikaların belirlenmesindeki
sürece dâhil edilmesini sağlamaktır. Enerji
ihtiyacını büyük oranda ithal ettiği kaynaklar ile karşılayan Türkiye, bu
açıdan bakıldığında dışa bağımlı bir görünüm arz eder. Enerjide yurt
dışına olan bağımlılığı azaltmak, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek ve enerji
üretiminde kendi öz kaynaklarını değerlendirebilmek amacıyla ülke çapında
birçok enerji tesisi inşa edilmiş veya planlanmıştır. Planlanan ve yapımına
başlanan bu tesislerden birisi de Balıkesir–Altıeylül sınırları içerisinde
bulunan Paşaköy Termik Santrali’dir. Bu çalışmanın temel amacı, Paşaköy Termik
Santrali örneğinde; (i) yerel halkın termik santrallere yönelik sosyal kabul
düzeylerini, (ii) yerel halkın termik santrallere yönelik algı ve tutumlarını
etkileyen etmenleri ve (iii) termik santrallerin sosyal kabul düzeyinde mesafenin
bozucu etkisinin varlığını belirlemektir. Çalışmada ayrıca çevre ile ilgili
genel tutumları da incelemek için bir anket formu geliştirilmiştir. Çalışmada
alan araştırması yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda, söz konusu termik
santralin etki alanı içerisinde yakınlık düzeyine göre zonlar belirlenmiş ve bu
zonlarda tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen katılımcılara anket uygulanmıştır.
Araştırma sonuçları bölge halkının çevresel tutumları ve termik santrale yönelik
sosyal kabul düzeyleri açısından yorumlanmış ve değerlendirilmiştir. Araştırma,
termik santrale olan mesafenin yerel halkın santrale olan tutum ve
davranışlarında ve sosyal kabul düzeyinde belirleyici bir etkisi olduğunu
göstermiştir. Termik santrale yakınlık arttıkça; santralin ekonomik ve çevresel
açıdan olumsuz etkisi olacağı düşüncesi nedeniyle santrale olan sosyal kabul
düzeyi azalmaktadır. Enerji santrali projelerinin
kabul edilebilirliği ve sürdürülebilirliği açısından sosyal kabul kapsamında
yerel halk mutlaka dikkate alınmalıdır. Proje hakkındaki bilgilendirme sınırlı
olduğu durumlarda yöre halkı projeye karşı durmakta ve çevresinde yapılacak
olandan habersiz olma hususunda kaygılanmaktadır. Yaşadığı bölgede yapılan
faaliyetlere ve yatırımlara yerel halkın tepkisini ifade eden NIMBY
davranışının olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak adına bölge insanının proje
sürecine dâhil edilmesi gerekmektedir. Projeden, süreçten, projenin olası
etkilerinden haberdar olan yerel halkın sosyal kabul düzeyinin pozitif yönde
artacağı düşünülmektedir.  

Anahtar Kelimeler

Balıkesir, Termik Santral, Enerji, Sosyal Kabul, NIMBY

Kaynakça

• Akova, İ. (2016). Enerji Kullanımındaki Değişimler. Ankara: Nobel. Akpulat, O., Sayman, R. Ü. ve Cordova-Novion, C. (2012). Atık Yakma Direkti (2000/76/EC) Düzenleyici Etki Analizi, REC, Türkiye. Altıkat, A., Ekmekyapar Torun, F. ve Turan Bayram, T. (2011). Küresel Kirlilik: Dünya, Avrupa Birliği ve Türkiye’de Hava Kirliliği Örneği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 27 (2), 134-149. Atalay, İ. (1997). Türkiye Coğrafyası. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi. Avcı, S. (2005). Türkiye’de Termik Santraller ve Çevresel Etkileri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi. 13, 1-26. Braunholtz, S. (2003) Public Attitudes to Windfarms: A Survey of Local Residents in Scotland. Edinburgh: MORI Scotland, for Scottish Executive Social Research. Dear, M. (1992). Understanding and Overcoming the NIMBY Syndrome. Journal of the American Planning Association, 58, 288–300. Devine-Wright,P. (2005). Beyond NIMBYism: Towards an Integrated Framework for Understanding Public Perceptions of Wind Energy. Wind Energy, 8, 125–139. Doğan, M. (2011). Enerji Kullanımının Coğrafi Çevre Üzerindeki Etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi. 23, 36-52. Doğanay, H. (1998). Ekonomik Coğrafya 2, Enerji Kaynakları. Erzurum: Şafak Yayınevi. Doğanay, H. ve Coşkun, O. (2017). Enerji Kaynakları. Ankara: Pegem Akademi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. (2018). Elektrik, http://www.enerji.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Elektrik, Erişim Tarihi: 02.07.2018. Eren, Z. ve Budak, D. B. (2012). Kırsal Alanda Yaşayan Bireylerin Rüzgâr Enerji Santralleri Hakkındaki Düşünceleri: Hatay İli Örneği. Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 28 (1), 91-100. Garipağaoğlu, N. (2015). Türkiye Ortam Sorunları Coğrafyası. İstanbul: Yeditepe. Hermansson, H. (2007). The Ethics of NIMBY Conflicts, Ethical Theory and Moral Practice 10 (1), 23-34. Karabulut, Y. (2004). Türkiye’de Elektrik Enerjisi Üretimi. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi. 3 (58). s. 53 -77. Kraft, M. B. ve Clary, B. B. (1991). Citizen Participation and the NIMBY Syndrome: Public Response to Radioactive Waste Disposal. The Western Political Quarterly, 44 (2), 299-328. Lorcu, F. (2015). Örneklerle Veri Analizi SPSS Uygulamalı. Ankara: Detay Yayıncılık. Makina Mühendisleri Odası. (2018). Türkiye’nin Enerji Görünümü 2018. Yayın No: MMO/691. https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/EnerjiGorunumu2018_1.pdf Palabıyık, H., Yavaş, H.ve Aydın, M. (2010). Nükleer Enerji ve Sosyal Kabul Sorunu: NIMBY Sendromu Üzerine Bir Kritik Bir Literatür İncelemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1), 45-66. Ren21. (2017). Renewables 2017 Global Status Report. http://www.ren21.net/wp-content/uploads/2017/06/17-8399_GSR_2017_Full_Report_0621_Opt.pdf Swofford, J. ve Slattery, M. (2010). Public Attitudes of Wind Energy in Texas: Local Communities in Close Proximity to Wind Farms and Their Effect on Decision-Making. Energy Policy, 38, 2508–2519. Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (1997). Ekonomik Coğrafya. İstanbul: Çantay Kitabevi. van der Horst, D. (2007). NIMBY or Not? Exploring the Relevance of Location and the Politics of Voiced Opinions in Renewable Energy Siting Controversies. Energy Policy, 35, 2705–2714. Warren, C. R., Lumsden, C., O’Dowd, S., Birnie, R.V. (2005). Green on Green’: Public Perceptions of Wind Power in Scotland and Ireland. Journal of Environmental Planning and Management, 48, 853–875. Wüstenhagen, R., Wolsink, M., & Bürer, M. J. (2007). Social Acceptance of Renewable Energy Innovation:An Introduction to The Concept. Energy Policy, 35(5), 2683-2691. Yalçın, Ö. (2009). Ekolojik İkilemlere İlişkin Tutum, Toplumsal Sorumluluk ve Yabancılaşmanın Toplumsal Değer Yönelimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.