SEYAHAT ACENTASI ÇALIŞANLARINDA ÖRGÜTSEL STRESİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: İSTANBUL ÖRNEĞİ

Yıl 2014, Cilt: 17 Sayı: 32, 193 - 210, 01.12.2014

Bayram Şahin

https://doi.org/10.31795/baunsobed.645499

Cited By: 5

Öz

Problem Durumu: Turizm sektörü, hizmetler sektörü içerisinde yer alan bir sektör olarak emek-yoğun üretimin çok baskın olduğu bir endüstri olarak bilinmektedir. İnsanlarla etkileşimin üst düzeyde olması, hizmetlerin sübjektif değerlendirmelere tabi olması turizm sektöründe çalışanların, müşteri memnuniyeti sağlamak için çok yoğun çabalar sarf etmelerine yol açmaktadır. Yoğun çalışma saatleri, düşük ücret, yüksek performans gerekliliği çoğu zaman turizm çalışanlarını stres altında çalışmaya itmektedir. Örgütsel stres çalışanların tüm fiziksel ve duygusal durumlarını etkilemekte, iş hayatında verimlikleri düşebilmekte, çalıştıkları örgütlere bağlılıkları azalmakta hatta yaşama ilişkin kaygıları ciddi artış gösterebilmektedir. Ortaya çıkan fiziksel ve psikolojik sorunların üstesinden gelmek için sorunun tespit edilmesi büyük önem taşımaktadır. Araştırmanın Amacı: Seyahat acentalarında çalışanların, yüksek stres düzeylerinde çalışıyor olmaları, onların örgütsel bağlılıkları üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu araştırmanın amacı, seyahat işletmelerinde yaşanan örgütsel stres ile kişilerin çalıştıkları örgütlere olan bağlılıkları arasındaki ilişkinin tespit edilmesidir. Bunun yanında diğer bazı demografik değişkenlerin seyahat acentası çalışanlarının örgütsel stres algılamaları ve örgütsel bağlılıklarını etkileyip etkilemedikleri araştırılmıştır. Yöntem: Araştırmada ilgili alanlara ilişkin yazın taraması yapılmış ve alandaki önceki çalışmalar değerlendirilmiştir. Bu araştırmada İstanbul’da faaliyet gösteren seyahat acentalarında çalışan işgörenler üzerine bir anket uygulanmış, çalışanların örgütsel stres ile örgütsel bağlılıkları arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. 269 seyahat acentası çalışanından toplanan veriler IBM SPPS Statistics 21 programı ile analiz edilmiştir.Araştırma Tartışma ve Sonuçları: Araştırma sonucunda seyahat acentası çalışanlarının örgütsel stres algılamaları ile örgütsel bağlılıkları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Ancak medeni durum, eğitim durumu, sektörde çalışma süresi gibi bazı değişkenlerle, seyahat acentası çalışanlarını örgütsel stres algılamaları ve örgütsel bağlılıkları arasında anlamlı farklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Stres, Seyahat Acentesi

Kaynakça

• Akova, O. (2008).Otel İşletmelerinde Stres Yönetimi: İstanbul’daki Beş Yıl- dızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (2008-1), 17-44.
• Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1996). Affective, Continuance, and Normative Commitment to the Organizations: an examination of construct Va- lidity. Journal of Vocational Behavior, 49 (3), 252-276.
• Altay, H. ve Akgül, V. (2010). Seyahat Acentaları Çalışanlarının Tükenmiş- lik Düzeyi: Hatay Örneği, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 87-112.
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2002). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bartol, K. M.. (1979). Professionalism as a Predictor of Organizational Com- mitment, Role Stress, and Turnover: a Multidimensional Approach, Acade Manage Journal, 22 (4), 815-821.
• Baştürk, R. (2011). Bütün Yönleriyle SPSS Örnekli Nonparametrik İstatistiksel Yöntemler, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdil, O. Ve Keskin, H. (2003). Güçlendirmeyle İş Tatmini İş Stresi ve Örgüt- sel Bağlılık Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Çalışması. İstanbul Üniver- sitesi İşletme Fakültesi Dergisi 32(1), 7-24.
• Eren, E. (2004). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, (8. Basım), İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Garg, S. ve Dhar, R. L. (2014). Effects of stress, LMX and perceived organi- zational support on service quality: Mediating effects of organizati- onal commitment, Journal of Hospitality and Tourism Management, 21, 64-75.
• Güçlü, H. (2006). Turizm Sektöründe Durumsal Faktörlerin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi, Ankara: Turizm ve Otel İşletmeciliği Yüksekokulu Yayınları.
• Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 91-109.
• Gümüştekin, G. E. ve Öztemiz, A. B. (2004). Örgütsel Stres Yönetimi ve Uçucu Personel Üzerinde Bir Uygulama, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi. 23, 61-85.
• Jamal, M. (1990). Relationship of Job Stress and Type-A Behavior to Emplo- yees’ Job Satisfaction, Organizational Commitment, Psychosomatic Health Problems, and Turnover Motivation, Human Relations, 43(8), 727-738.
• Johnston, M. W., Parasuraman, A., Futrell, C. M. ve Black, W. C. (1990), A Longitudinal Assessment of the Impact of Selected Organizational Influences on Salespeople’s Organizational Commitment during Early Employment, Journal of Marketing Research, 27( 3), 333-344.
• Morçin, S. E. ve Bilgin N. (2014). Dönüştürücü Liderliğin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Adana İlindeki A Grubu Seyahat Acenteleri Örneği, Ç.Ü. Sos- yal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 113-128.
• Mowday, R., T., Steers, R. M. ve Porter L. W. (1979). The Measurement of Organizational Commitment, Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247.
• Nazım A. ve Kakakhel, S. J. (2013). Relationship between Occupational Stress and Organizational Commitment (Empirical Evidence from Pharmaceuticals Industry), Journal of Managerial Science, 7(2), 291- 298.
• Nikolaou, Ioannis ve Tsaousis, Ioannis, (2002). ) Emotional Intelligence in the Workplace: Exploring its Effects Occupational Stress and Or- ganizational Commitment, The International Journal Organizational Analysis, 10 (4), 327-342.
• Okutan, M., Tengilimioğlu, D. (2002) İş Ortamında Stres ve Stresle Başa Çıkma Yöntemleri: Bir Alan Uygulaması, Gazi Üniversitesi İİBF Der- gisi, 4(3), 15-42.
• Özcan, İ., Alpar, M. Ö., Ciğer, A. ve Algür, S. (2010). Antalya Şehrindeki Seyahat Acentası Çalışanlarının Stres Kaynakları, Belirtileri ve So- nuçlarının Belirlenmesine Yönelik Ampirik Bir Araştırma, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 41-64.
• Pehlivan, İ. (1995). Yönetimde Stres Kaynakları. Ankara: Pegem Yayınları.
• Polat, M., Meyda, C. H. (2011). Örgüt Kültürü Bağlamında Güç Eğilimi Ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 153-170.
• Prokopenko, J. (2001). Verimlilik Yönetimi, Uygulamalı El Kitabı. Çeviren: Olcay Baykal-Nevda Atalay, (4. Baskı), Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
• Sabuncuoğlu, Z.ve Tüz, M. V. (2013). Örgütsel Davranış, Bursa: Aktüel Ya- yınları.
• Sarıışık, M. (2009). İş Stresi Faktörlerine İlişkin Seyahat Acentası Çalışan- larının Düşünce ve Algılamaları Üzerine Bir Araştırma, Verimlilik Dergisi, 1, 67-90.
• Seymen, O. (2008). Örgütsel Bağlılığı Etkileyen Örgüt Kültürü Tipleri Üzerine Bir Araştırma, Ankara: Detay Yayıncılık
• Sızan, B. (2006). İş Başarımını Etkileyen Örgütsel Stres Kaynakları ve Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya
• Soysal, A. (2009). Farklı Sektörlerde Çalışan İşgörenlerde Örgütsel Stres Kaynakları: Kahramanmaraş ve Gaziantep’te Bir Araştırma, Süley- man Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 14(2), 333- 359.
• Şimşek, M. Ş., ve Aslan, Ş. (2012). Meslekî ve Örgütsel Bağlılığın, Örgütsel Davranışa İlişkin Sonuçlarla İlişkileri, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23, 413-454.
• Testa, M. R. (2001). Organizational Commitment, Job Satisfaction, and Ef- fort in the Service Environment, The Journal of Psychology, 135 (2), 226-236.
• Uzun, Ö. ve Yiğit, E. (2011). Örgütsel Stres ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi Üze- rine Orta Kademe Otel Yöneticileri Üzerinde Bir Araştırma: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 181-213.
• Yalçın, A. ve İplik, F. N. (2007). A Grubu Seyahat Acentalarında Çalışanların Örgütsel Bağlılıklarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesine Yöne- lik Bir Araştırma, Selcuk University Social Science Institute Journal, 18, 483-500.
• Yanık, S. (1992). Örgütsel Stres Kaynakları ve Stresle Başa Çıkmada Transa- dantal Meditasyon, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.