İKTİSADİ FAALİYETLERDE VERGİ TARAFSIZLIĞI OLGUSU ve HANEHALKI GELİRLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2001, Cilt: 4 Sayı: 6, 61 - 77, 01.12.2001

A. Niyazi Özker

Öz

Vergi tarafsızlığı olgusu tüketim ve üretim marjları nispi değerlerinin vergi öncesi ve sonrası durumda değişmediği, yeni vergi uygulamaları vurgusunun vergi sonrası minimum düzeyde hissedildiği ve vergi öncesi bütçe olanakları doğrusunun vergi sonrası tüketim marjları konumuna göre farklı bir tasarruf-tüketim açısıyla biçimlenmediği kanunu irdeler. Vergi bulunmadığı döneme ilişkin dengede olan bir ekonominin vergi sonrası değişen üretim ve hane halkı tüketim ilişkileri, ikame oranlarının marjinal değişim oranlarına eşit olduğu noktada tekrar vergi sonrası dengeye ulaşmakta ve vergi sonrası bütçe olanakları farksızlık eğrileri tüketicinin tasarruf ve tüketim eğilimi nispi değerlerini belirlemektedir. Çalışmada 1990 sonrası hane halkı tüketim ve tasarruf eğilimlerinin vergi öncesi ve vergi sonrası düzenlemelere ilişkin durumu saptanmaya çalışılmış, dönemsel enflasyonist etkiyle birlikte bütçe olanakları kapsamında süregelen vergi sonrası farksızlık eğrilerinin konumu irdelenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Vergi Tarafsızlığı, Hane Halkının Harcanabilir Geliri, Tüketime Ayrılan Gelir Miktarı, Tasarrufa Ayrılan Gelir Miktarı

TAX NEUTRALITY IN ECONOMIC ACTIVITIES AND IT'S EFFECTS ON DISPOSABLE INCOME OF HOUSEHOLDS IN TURKEY

Öz

First of all tax neutrality may be characterized by the fact that neither the ranking of investment and disposable income is reversed nor their volume is reduced. In the other hand tax neutrality in effects of disposable income and in investment may be defined as not changing the ranking of propensity to consumption and finance opportunities by taxation. This study on tax neutrality in Turkey results in the claim that the tax legislator and households should introduce a full loss-offset, if households does not want to impede risk taking by taxation. Additionally, the income tax of households represents an adequate taxation and tax neutrality guaranteed by taxing the gains, if household's ability to pay refers to realized occurred income. However, there are measurement problems concerning the tax cash-flow taxation as well as the tax neutrality and it's recent effects on disposable income of households and propensity to save.

Anahtar Kelimeler

Tax neutrality, Disposable income of households, Propensity to consumption, Propensity to save

Kaynakça

• Ataç, Beyhan. (1994), Maliye Politikası, 3. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları.
• Devlet İstatistik Enstitüsü, Hanehalkı Tüketim Harcamaları Anketi 1994, Ankara: 1999.
• Glahe, Fred R. and Dwight R. Lee. (1992), Microeconomics: Theory and Application, 2nd ed., Newyork: Harcourt Brace Jovanovich Inc.
• Gwartney, James and Richard Stroup. (1992), Economics: Private and Public Choice, 6th ed., Newyork: Harcourt Brace Jovanovich Int.
• Henderson, James M. and Richard E. Quant. (1986), Mikro İktisat: Matematiksel Bir Yaklaşım, Çev.: Erhan Ada ve Diğerleri, Ankara: Teori Yayınları.
• Madura, Jeff. (1989), Financial Markets and Institutions, Newyork: West Publishing Co.
• Maliye Bakanlığı, 1995 Mali Yılı Bütçe Gerekçesi.
• Maliye Bakanlığı, Yıllık Ekonomik Rapor 1998, Ankara: 1998.
• Maliye Bakanlığı, 2000 Yılı Bütçe Gerekçesi.
• Mishkin, Frederic S. (1992), The Economics of Money, Banking and Financial Markets, 3r d ed., Newyork: Harper Collins Publishers Inc.
• Öncel, Mualla, Ahmet Kumrulu ve Nami Çağan. (1999), Vergi Hukuku, 7. Baskı, Ankara: Turhan Kitapevi. 76
• Özker, A. Niyazi. (2000), Enflasyonist Finansman Teorisi ve Türkiye, İstanbul: Beta Basım-Yayım A.Ş.
• Radeliffe, Robert C. (1990), Investment: Concepts, Analysis and Strategy, 3r d ed., Newyork: Harber Collins Publishers Co.
• Shaw, Edward S. (1973), Financial Deepening in Economic Development, Newyork: Oxford University Press.
• Şener, Orhan. (1996), Kamu Ekonomisi, 5. Baskı, İstanbul: Beta Yayım- Dağıtım A.Ş.
• Turhan, Salih. (1993), Vergi Teorisi ve Politikası, 5. Baskı, İstanbul: Filiz Kitapevi.
• Türk, İsmail. (1998), Maliye Politikası, 12. Baskı, Ankara: Turhan Kitapevi.