6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU KAPSAMINDA BAĞIMSIZ DIŞ DENETİM AÇISINDAN İÇ DENETİMİN BAŞARISINI ETKİLEYEN DENETİM TÜRLERİ

Yıl 2016, İİBF 10. Yıl Özel Sayı, 419 - 443, 15.12.2016

Suat Kara Zafer Anadolu

https://doi.org/10.31795/baunsobed.662371

Öz

Çalışmada, yeni TTK kapsamında bağımsız denetim açısından iç denetimin başarısını
etkileyen denetim türleri incelenmiştir. Araştırma kapsamına ise İstanbul Yeminli ve Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirler Odası’na kayıtlı yeminli mali müşavir ve serbest muhasebeci mali müşavirler alınmıştır. Araştırmada, anket yöntemi kullanılmıştır. Anket sonuçları,
“Tek Yön Varyans” yöntemi kullanılarak elde edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, bağımsız
dış denetim açsından iç denetimin başarısın etkileyen denetim türlerinin uygunluk denetimi ve faaliyet denetimleri olduğu sonuçları gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bağımsız Dış Denetim, İç Denetim, TTK

Types of Audit Affecting the Success of the Internal Audit with respect to Independent External Audit under 6102 Announcement the New Turkish Commercial Code

Öz

In this study, types of controls that affect the success of the internal audit for
the intependent external audit under the new Turkish Commercial Code are investigated.
The scope of the research and Istanbul Certified Public Accountant registered professionals
is taken into the Chamber. In the study, survey method is used and the survey results,
“One Way ANOVA” method is analyzed using. According to the results of the analysis,
it has been observed that the types of audit affecting the success of the internal audit for
independent external audit are compliance audit and activity audit.

Anahtar Kelimeler

Independent External Audit, Internal Audit, TCC

Kaynakça

• Adiloğlu, B. (2011). İç Denetim Süreci ve Kontrol Prosedürleri, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Aldhizer, G. R., J., Cashell, D., ve Martin D. R. (2003). Internal Audit Outsourcing. The CPA Journal 73 (8), 38–42.
• American Institute of Certified Public Accountants (AICPA) (1991). The Auditor’s Consideration of the Internal Audit Function in an Audit of Financial Statements, Statement On Auditing Standards, No. 65, New York: AICPA.
• Bailey, A. D., Jr., Gramling, A. A. ve Ramamoorti S. (2003). Research Opportunities in Internal Auditing, Altamonte Springs, Institute of Internal Auditors Research Foundation. Bozkurt, M. (2010). İyi Mali Yönetiminin Gerçekleştirilmesinde İç Kontrol ve Denetimi, Dış Denetim Dergisi, Ağustos-Eylül, 131-137.
• Brown, P. R. (1983). Independent Auditor Judgment in the Evaluation of the Internal Audit Function, Journal Of Accounting Research, 21, 444–455.
• Brown, P. R., ve Karan V. (1986). One Approach for Assessing the Operational Nature of Auditing Standards: An analysis of SAS 9, Auditing: A Journal of Practice & Theory 6 (1): 134–47.
• Büyüköztürk Ş. (2007), Sosyal bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Ceylan E. (2013). Bağımsız Dış Denetim Ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Chun, C., (1997), On the Functions and Objectives of Internal Audit and Their Underlying Conditions Managerial, Auditing Journal, 4-5(12), 247-250.
• Clark, M. W., Gibbs, T. E. ve Schroeder, R. G. (1981). How Cpas Evaluate Internal Auditors, The CPA Journal, 51, 10–15.
• Doyrangöl, N., C. (2002). Sermaye Piyasası Aracı Kurumlarında Etkili Bir İç Kontrol Sistemi ve Denetim Fonksiyonu, İstanbul: Lebib Yalkın Matbaası. Europen Confereration of Institutes of Internal Auditing (ECIIA) (2005). 26 Eylül 2016 tarihinde www.tide.org.tr/tideweb/resimler/upload/Documents/ECIIA_KonumRaporu_Subat2005 adresinden erişildi.
• Felix, W. L., Gramling, A. A. ve Maletta, M. J. (2001). The Contribution of Internal Audit as a Determinant of External Audit Fees and Factors Influencing This Contribution. Journal of Accounting Research, 39, 513-534.
• Glover, S., Prawitt D. ve Wood D. (2008). Internal Audit Sourcing Arrangement and the External Auditor’s Reliance Decision, Contemporary Accounting Research, 25(2), 5–36.
• Gramling, A. A. ve Vandervelde, S. D. (2006), Assessing Internal Audit Quality, Internal Auditing, 21(3), 26-33.
• Gramling, A. A., Maletta M. J., Schneider A., ve Church B. K. (2004). The Role of the Internal Audit Function in Corporate Governance: A Synthesis of the Extant Internal Auditing Literature and Directions for Future Research, Journal of Accounting Literature, 23,194–244.
• Güneş F., Kızıldeniz S., Selçuk S., Suna B. ve Coşkun S. (2013), Bilgi Teknolojileri Denetimi ve COBIT’ in Sektörel Uygulanabilirliği, Akdeniz Üniversitesi Akademik Bilişim Konferansı, 28.09.2016 tarihinde http://ab.org.tr/ ab13/bildiri/131.pdf adresinden erişildi.
• Güredin, E. (2010). Denetim ve Güvence Hizmetleri, İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Haftacı, V. (2011). Muhasebe Denetimi, Ankara: Umuttepe Yayınları.
• IIA (2009). IIA Pozisyon Raporu: İç Denetimin Kurumsal Risk Yönetiminde Oynadığı Rol, Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü, 1-8. İç Denetim Koordinasyon Kurulu (2014), Kamu Bilgi Teknolojileri Denetimi Rehberi, Ankara: İç Denetim Koordinasyon Kurulu Yayını.
• Karal, H., Aktaş İ., Turgut,Y. E., Gökoğlu, S., Aksoy, N., Çakır, Ö. (2013), FATİH Projesine Yönelik Görüşleri Değerlendirme Ölçeği: Güvenirlik ve Geçerlilik Çalışması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14(2), 325-348.
• Kaval, H. (2008). Muhasebe Denetimi, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Krishnamoorthy, G. (2002). A Multistage Approach to External Auditors’ Evaluation of Internal Audit Function, Auditing: A Journal of Practice & Theory, 21, 95–121.
• Margheim, L. L. (1986). Further Evidence on External Auditors’ Reliance on Internal Auditors, Journal of Accounting Research, 24, 194–205.
• Mihret, D. G. ve Woldeyohannis, G. Z. (2008), Value-Added Role of Internal Audit: An Ethiopian Case Study, Managerial Auditing Journal, 23 (6), 567- 595.
• Özbek, Ç. (2012). İç Denetim Kurumsal Yönetim Risk Yönetimi İç Kontrol, İstanbul: TİDE Yayınları No: 3.
• Öztel, Z. Ö. (2016). Bağımsız Denetimin İç Denetimden Yararlanması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pickett, K.H.S. ve Pickett, J. M. (2005), Auditing for Managers: The Ultimate Risk Management Tool, USA.: John Wiley&Sons Ltd.
• Prawitt, D. F., Sharp N. Y. ve Wood, D. A. (2009). Reconciling Archival and Experimental Research: Does Internal Audit Contribution Affect the External Audit Fee?, Behavioral Research in Accounting, 23 (2), 187-206.
• Sarens, G. ve Beelde, I. D. (2006). The Relationship Between Internal Audit and Senior Management: A Qualitative Analysis of Expectations and Perceptions, Internal Journal of Auditing, 10, 219-241.
• Schneider, A. (1984). Modeling External Auditors’ Evaluations of Internal Auditing, Journal of Accounting Research, 22, 657–678.
• Sezal, L. (2006). Banka İşletmelerinde Etkin Bir İç Denetim Ve Risk Yönetim Sisteminde Karşılaşılan Sorunlar Ve Çözüm Önerileri, Ticari Bir Bankanın Uygulamaları Üzerine İncelemeler, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Smith, P. J. (2002). Win-Win Co-Sourcing, The Internal Auditor, 59, 37–41. Thomas, C. W. ve Parish, J. T. (1999). Co-Sourcing: What’s in İt for Me?, Journal of Accountancy, 187, 85–88.
• Türk Ticaret Kanunu, Resmi Gazete - Kanun No: 6102, Sayı: 27846, Yayım Tarihi: 14.02.2011.
• Türkiye İç Denetim Enstitüsü (2012). Yeni Türk Ticaret Kanunu Ve İç Denetime İlişkin Düzenlemeler Hakkında Görüş – Öneriler, İstanbul: TİDE
• Uyar, G. F. Ü. ve Kınay, B. (2014). Yeni TTK’ya Göre, Bağımsız Denetim Kapsamına Alınması Muhtemel İşletmelerin İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin Değerlendirilmesi: Antalya İli Örneği, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 51, 85-97.
• Uzay, Ş. (2003). İşletmelerde Denetim Etkinliğini Sağlamada Denetim Komitesinin Rolü Ve Türkiye’de Uygulanabilirliği, Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 8, 71-82.
• Vecchio, D., S., ve Clinton, B. D. (2003). Co-Sourcing and Other Alternatives in Acquiring Internal Audit Services, Internal Auditing, 18, 33–39.
• William F. M., Kenneth J. R., Chad A. S. ve David A. W., (2011), The Effect of Using the Internal Audit Function As A Management Training Ground on the External Auditor’s Reliance Decision, The Accounting Review-American Accounting Association, 86(6), 2131–2154.
• Yalkın, D. L. (2011). Bilgi Teknolojileri Denetimi: Kavramsal Çerçeve, Aşamaları, Sınırları, Sorunları, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılancı, M. (2006). İç Denetim-Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi İşletmesi Üzerine Bir Araştırma, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.