OTEL İŞLETMELERİNDE YÖNETİCİLERİN ÇALIŞANLARA KARŞI ETİK TUTUMLARI

Yıl 2016, İİBF 10. Yıl Özel Sayı, 583 - 603, 15.12.2016

Bayram Şahin , Burçin Sönmez Hülya Eraslan

https://doi.org/10.31795/baunsobed.662448

Öz

İşletmelerin paydaşları arasında etik değerlerin oluşturulması, işletmelerin iç ve dış
çevresinde güven ilişkisine dayalı bir iletişim ortamının kurulmasını sağlar. Son yıllarda
işletme yönetimi konuları içerisinde çalışma alanı bulan ve işletmelerde yöneticilerin ahlaki kararlar almalarını ve alınan ahlaki kararların uygulanmasını sağlayan “yönetsel etik”,
doğru ile yanlışın ayırt edilmesine ve doğru olanın tercih edilmesine yönelik gelişim gösteren bir anlayış haline dönüşmektedir.
Bu çalışma, otel yöneticilerin çalışanlara karşı davranışlarının etik açıdan değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bununla birlikte, yöneticilerin çalışanlara yönelik etik davranışları
değerlendirilmekte ve aralarındaki ilişki analiz edilmektedir. Bu çerçevede çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, literatür taraması sonucu olarak etik kavramının
açıklanmasının yanında otel işletmelerinde yöneticilerin etik davranışları incelenmiştir. Diğer bölümde ise, yöneticilerin çalışanlara karşı etik davranışlarının turizm işletmeciliği ve
otelcilik öğrenimi gören öğrencilerin bakış açılarıyla değerlendirilmesine yönelik bir alan
araştırması yer almaktadır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, otel yöneticilerinin çalışanlara yönelik olarak etik sorumluluklarını yerine getirdiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Etik, Yönetsel Etik, Etik Davranışlar, Otel İşletmeleri

The Ethical Attitudes of the Managers at Hotel Busınesses towards the Employees

Öz

The creation of ethical values between the stakeholders of enterprises enables
a communication environment based on trust at internal and external environment of the
enterprises to be established. “Administrative Ethics” finding a workspace within business management subjects in recent years and allowing the managers to take moral decisions at
enterprises as well as making it possible for these decisions to be implemented turns into a
progressing understanding in which right and wrong is distinguished and the right thing
is preferred.
This study was conducted to evaluate the behaviours of the hotel managers towards the
employees ethically. Moreover, the behaviours of the hotel managers towards the employees
were evaluated and the relationship between them was analyzed. In this framework, the
study consists of two parts. In the first part, the ethical behaviours of hotel managers were
studied as well as the explanation of the concept Ethics as a consequence of literature
scanning. In the second part, there is a field of survey in which the students at tourism
and hospitality management assessed the ethical behaviours of hotel managers towards the
employees. Based on the results obtained, it turned out that hotel managers carried out their
ethical responsibilities for their employees.

Anahtar Kelimeler

Ethics, Managerial Ethics, Ethical Behaviours, Hotels

Kaynakça

• Altun, M., Sayer, A. ve Barutçu, A. (2013). Kamu Görevlileri Etik Kurulu Kararları Işığında Kamuda Görülen Etik Dışı Davranışlar ve Yolsuzluklar. Sayıştay Dergisi, 91, 33-55.
• Aydın, İ. (2012). Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik. Pegem Akademi, 5. Baskı, Ankara.
• Aydoğuş, İ., Kutlu, E. ve Yıldırım, S. (2005). Yolsuzluk ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 1(2), 1-21
• Bardhan, P. (1997). Corruption and Developmen: a Review of Issues. Journal of Economic Literature, 35, 1320-1346.
• Bektaş, Ç. (2008). Etik Kodların Otel Endüstrisine Katkıları ve Bir Alan Araştırması. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 1-17.
• Bolat, T. ve Seymen, O. A., (2003). Örgütlerde İş Etiğinin Yerleştirilmesinde Dönüşümcü Liderlik Tarzının Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme,.Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 6(9), 59-85.
• Brass, Daniel J., Butterfield, Kenneth D., Skaggs, Bruce C. (1998). Relationships and Unethical Behaviour: A Social Network Perspective, The Academy of Management Review, 23(1), 14-31.
• Bricley, James A., Smith C. W., Zimmerman J. (2002). Business Ethics and Organizational Architecture. Journal of Banking and Finance, 26, 1821-1835.
• Büte, M. (2011). Algılanan Örgüt İkliminin Etik Olmayan Davranışlar Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Araştırma. Atatürk Üniversitesi İdari ve İktisadi Bilimler Dergisi, 25(2), 103-122.
• Cameron, G. D. (2000). Ethical Standards in Commercial Relationship, Geornal of Business Ethics, 23(2), 161-172.
• Cooper, T. L. (1994). The Emergence of Administrative Ethics. Handbook of Administrative Ethics, New York: Marcel Dekker, 3-30.
• Çabuk, S. ve Şengül, S. (2005). İşletme Yöneticilerinin Mesleki Değerlerinin ve Demografik Özelliklerinin İşletme Etiği Üzerindeki Etkisi: Türkiye’de Büyük Ölçekli Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 171-180.
• Çelenk, S. (2010). Ayrımcılık ve Medya: Televizyon Haberciliğinde Etik içinde, AU ILEF: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi, 211-228.
• Deniz, R., İpbüker, C. ve Göksel, Ç. (2005). Mühendislik Etiği Dersleri Neden Zorunlu Olarak Okutulmalıdır?. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 28 Mart- 1 Nisan, Ankara.
• Develioğlu, K. ve Çimen, M. (2012). Örgütsel Güvenin Kaynağı Olarak İşletmelerin Çalışanlara Karşı Sosyal Sorumlulukları. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 141- 149.
• Eskicioğlu, Y. E., Doğu, G. ve Özsoy, S. (2012). Antrenör ve Sporcu Gözüyle Spor Yöneticilerinin Kararlarında Etik İlkelere Bağlılıklarının İncelenmesi (BEKO Basketbol Ligi Örneği), İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4, 13-22.
• Gözener, E. (2008). Etik Kavramı ve Bir Sivil Toplum Kuruluşunun Etik Anlayışına İlişkin Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü, İnsan Kaynakları Yönetimi Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Gül, H. (2006). Etik Dışı Davranışlar ve Ussallaştırılması: Devlet Hastanelerinde Bir Uygulama, Selçuk Üniversitesi İ.İ.B.F., 10(9), 65-79.
• Hair, J. H., Anderson, R.E., Tahtam, R. L. ve Black, W. C. (1995). Multivariate Data Analysis with Readings. (Fourth Edition). London: Published by Prentice Hall International Edition.
• Kandemir, C. ve Morva, A. D. (2005). Belgesel Film Yapımında Etik, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 22(1), 211-220.
• Karakoç, Ö., Yüksek, S., Aydın, D., Karakoç, B., Yetiş, Ü. ve Baydil, B. (2011). Milli Takım Düzeyindeki Erkek Judocuların Kulüp Antrenörlerinde Gözlemledikleri Etik Dışı Davranışlar, Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 321-332.
• Kaya, M., Güneş, G., Kaya, B. ve Pehlivan, E. (2004). Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Boyun Eğici Davranışlar ve Şiddetle İlişkisi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5, 5-10.
• Kılavuz, R. (2002). Yönetsel Etik ve Halkın Yönetsel Etik Oluşumuna Etkileri, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 255-266.
• Kılınç, İ. (2000). İş Etiği Kapsamında Otel Yöneticilerinin Çalışanlara Karşı Etik Sorumluluklarının İzmir’de Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Öğrenimi Gören Öğrencilerinin Bakış Açılarıyla Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), İzmir.
• Kocacık, F. (2001). Şiddet Olgusu Üzerine, Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 1-7.
• Kozak, M. A. ve Güçlü H. (2006). Turizmde Etik Kavramlar, İlkeler, Standartlar. Detay Yayıncılık.
• Kuçuradi, I. (2003). Etik ve Etikler. Türkiye Mühendislik Haberleri, 423(1), 7-9.
• Lamberton, L. ve Minor, H. L. (1995). Çev. İnayet PEHLİVAN, Human Relations: Strategies for Success, Irwin Rirror Press, Chicago.
• Oruç, İ. ve Tonus, Z. (2011). Business Ethics Application In Business And The Role Of Hrm. International Journal of Business and Management Studies, 3(2), 87-95.
• Öcal, A. T., ve Üstün, M. (2005). İş Etiği Kapsamında Yolsuzlukla ve Rüşvetle Mücadele: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkiler, 55(1), 1009-1036.
• Papatya, G. (1997). İşletmelerin Örgütsel Verimliliğe Ulaşmada Yetki Devri Sorunu ve Yönetici Engeli, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakültesi Dergisi, 2, 127-146.
• Pelit E.ve Arslantürk Y. (2011). Turizm İşletmelerinin İş Etiğine Yönelik Uygulamalarının Çalışma Yeri Tercihindeki Önemi: Turizm Öğrencileri Üzerinde Bir Çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 163-184.
• Pelit, E. ve Güçer, E. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğiyle İlgili Etik Olmayan Davranışlara ve Öğretmenleri Etik Dışı Davranışa Yönelten Faktörlere İlişkin Algılamaları, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitimi Fakültesi Dergisi, 2, 95-119.
• Pieper, Annemarie. (1999). Etiğe Giriş (Çev. Veysel Atayman ve Gönül Sezer). İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Sancar, T. Y. (2002). İşkence Yapan Kamu Personeline Rücu Sorunu, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 57(4), 153-169.
• Sarıışık, M., Akova, O. ve Çontu M. (2006). Otel Yöneticilerinin Etik Politika ve Yöntemlere Yaklaşımları Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 17(1), 22-34.
• Sayiner, M. A. (2005). Yönetsel Etik Kavramının Örgütlerde Uygulanması, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Saylı, H. ve Uğurlu Ö. Y. (2007). Kurumsal İtibar ve Yönetsel Etik İlişkisinin Analizine Yönelik Bir Değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 12(3), 75-96.
• Saylı, H. ve Kızıldağ, D. (2007). Yönetsel Etik ve Yönetsel Etiğin Oluşmasında İnsan Kaynakları Yönetiminin Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Analiz. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 231-252.
• Sökmen, A. ve Boylu Y. (2001). Otel İşletmeleri ve Yöneticileri Açısından Etik Kavramı ve Uygulamaları. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(5), 31-55.
• Sökmen, A. ve Tarakçıoğlu, S. (2004). Yönetici Etik Davranışlarının Değerlendirilmesinde Cinsiyet Faktörü: Ankara’daki Otel İşletmelerinin Sınır Departmanlarında Ampirik Bir Araştırma, 1. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi, Kocaeli, 216-250.
• Şimşek, B. (1999). Yöneticilerin Çalışanlara Karşı Etik Sorumlulukları. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(3), 69-86.
• Tarakçıoğlu, S. (2003). Yönetici Etik Davranışlarının Değerlendirilmesinde Cinsiyet Faktörü: Ankara’daki Otel İşletmelerinin Sınır Departmanlarında Ampirik Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 180-219.
• Taş, H., Bingöl, S., Cebeci, E., Kartal, K. ve Zengince, M. (2005). Etik, Etik Mühendisliği ve Etik Kavramının Tarihsel Gelişimi, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Öğrenci Üye Kurultayı Bildiriler Kitabı, 83-86.
• Taylor, P. W. (1975). Principles of Ethics: An Introduction to Ethics, 2d ed., Encino, CA: Dickenson.
• Tonus, H. Z. ve Oruç, İ. (2012), İnsan Kaynakları Yönetiminde Etik Dışı Davranışlar ve Yönetimi: Bir İşletmenin Personel Yönetmeliği İçerik Analizi, İş Ahlakı Dergisi, 5(10), 149- 181.
• Traaen, T. J. (2000). A Matter of Ethics: Facing the Fear of Doing the Right Thing, Connecticut: Jai Press Inc, Contemporary Studies in Applied Behavioral Science, 10.
• Türk Ceza Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf, 10.11.2016.
• Uluğ, F. (2009). Yönetim ve Etik, Kamu Etiği Sempozyum Bildirileri 1, Todaie: Ankara.
• Uzkesici, N. (2003). İşletmelerde Etik Yönetimi, İşletmelerde Etik Kalitesinin Yönetimine Geçiş. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5(2).
• Unpan (2004). (United Nations Online Network in Public Administration and Finance)- UNPAN Documents, ‘Administrative Ethics: Sociological Aspects’, October, 1-23, 15 Kasım 2016 tarihinde http://unpan1. un.org/intradoc/groups/public/documents/NISPAcee/UNPAN00 4661.pdf adresinden erişildi.
• Varinli, İ. ve Eren, D. (2005). Endüstrisi Çalışanlarının İş Ortamında Etik Davranışlar İle İlgili Algılamaları, Turizmde İş Ahlakı Hafta Sonu Turizm Konferansı, Konaklama Erciyes Üniversitesi Nevşehir Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu, 86- 95, 11-13 Kasım, Nevşehir.
• Weeden, C. (2002). Ethical Tourism: An Opportunity for Competitive Anvantage?. Journal of Vacation Marketing, 8(2), ABI/ INFORM Global.
• Yatkın, A. (2008). Etik Düşünce ve Davranışın Yerel Yönetimlerde Hizmet Verimliliğinin Artırılmasında Rolü ve Önemi (Elazığ Belediyesi Örnek Alan Araştırması). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 211- 231.