Bu araştırmanın amacı temizlikte kullanılan kimyasalların zararlarına ilişkin verilen bir psikoeğitimin kimyasalları kullanma biçimi ve sıklığı, kimyasalları kullanma miktarını azaltmaya yönelik niyete ilişkin değişim aşaması ve özyeterlik algısı üzerindeki etkisinin boylamsal olarak incelenmesidir. Yöntem olarak zayıf deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmaya 44 kadın gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcılara evlerde kullanılan kimyasal temizlik maddelerinin çevreye ve insan sağlığına zararlarını anlatan bir psikoeğitim verilmiş ve katılımcıların psikoeğitim öncesi, hemen sonrası ve 3 ay sonrası bulundukları değişim aşamaları ve özyeterlikleri değerlendirilmiştir. Aynı zamanda psikoeğitim öncesinde kimyasal temizlik malzemelerini kullanma sıklıkları, kimyasallara ilişkin düşünceleri ile kullanma biçimleri değerlendirilmiş ve bu değerlendirme 3 ay sonra tekrarlanmıştır. Katılımcıların özyeterlik algılarındaki değişim Friedman, temizlik maddelerinin kullanım sıklığındaki değişim ise Marginal homojenlik testi ile değerlendirilmiştir. Analiz sonuçları incelendiğinde katılımcıların özyeterlilik algılarının psikoeğitimden hemen sonra anlamlı oranda arttığı (p<0,05); üç ay sonra etkinin azaldığı ancak hala psikoeğitim öncesine göre sürdüğü; kimyasal temizlik malzemelerinin kullanım sıklıklarında ise anlamlı oranda azalma olduğu bulunmuştur (p<0,05). Psikoeğitimden hemen sonra hazırlık aşamasındaki kişi sayısının, izlemde de hareket aşamasındaki kişi sayısının arttığı görülmektedir. Sonuç olarak, psikoeğitim kişilerin evlerde kullandıkları kimyasalları azaltmakla ilgili niyetini ve davranışlarını olumlu yönde değiştirmesine katkı sağlamış ve kişilerin bunu yapabileceğine ilişkin özyeterlik algılarını arttırmıştır.
Kimyasal temizlik malzemeleri Çevreci davranış Özyeterlik Değişim aşamaları
The aim of this study is to examine the effect of a psychoeducation about the harmful effects of chemicals used in cleaning on the frequency of using chemicals, the stages of change regarding the intention to reduce the amount of using chemicals, and perception of self-efficacy. The research is a longitudinal study which utilized weak experimental design. 44 women voluntarily participated in the study. Participants were provided with a psychoeducation about the harmful effects of chemical cleaning agents used in homes to the environment and human health. The stages of change and self-efficacy of the participants before, after and 3 months after the psychoeducation were evaluated. At the same time, the frequency of using chemical cleaning materials, their thoughts on chemicals and the way of using them were evaluated before the psychoeducation and this evaluation was repeated 3 months later. The change in the self-efficacy perceptions of the participants was evaluated with the Friedman test and the change in the frequency of using cleaning agents with the Marginal homogeneity test. When the analysis results were examined, it was found that the self-efficacy perceptions of the participants increased significantly right after the psychoeducation (p <0.05), after three months the effect diminished but still lasts compared to pre-pschoeducation and there was a significant decrease in the usage frequency of chemical cleaning materials (p <0.05). It is observed that after the psychoeducation the number of people in the preparation stage and in the follow-up period the number of people in the movement stage of the deacreasing the use of chemicals increased. Conclusion: Psychoeducation has contributed to positively change the intention and behavior of people in reducing the chemicals they use at home and increased people's self-efficacy perceptions.
Chemical cleaning agents Environmental behavior Self efficacy Stages of change
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Psikolojide Davranış-Kişilik Değerlendirmesi |
Bölüm | Davranış Bilimleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2021 |
Gönderilme Tarihi | 20 Mart 2021 |
Kabul Tarihi | 3 Eylül 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 24 Sayı: 46 |
BAUNSOBED