Türkiye kruvaziyer turizm verilerinin rekabetçilik analizi çerçevesinde değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 50, 887 - 898, 31.12.2023

Berna Yaşar , Mehmet Düzgün , Atınç Olcay

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1252496

Öz

Kruvaziyer turizm turistlere yönelik farklı aktiviteleri bir araya getirebilen bir niteliğe sahiptir. Bu doğrultuda söz konusu turistlere yönelik sunulan hizmetler arasında ulaşımın yanında yeme-içme, konaklama ve diğer rekreasyon faaliyetlerinin de yer aldığını söylemek mümkündür. Öte yandan kruvaziyer turistler liman ziyaretleri ile birlikte limana yakın turistik yerleri ziyaret ve alışveriş imkanlarından da faydalanırlar. Bundan dolayı ülkeler söz konusu limanlara ve destinasyonlara önemli yatırımlar yapmaktadır. Bu kapsamda Türkiye’de yer alan kruvaziyer gemilerin ziyaret rotasında yer alan limanların 2017-2022 yılları arasındaki beklenen ve gerçekleşen büyüme oranlarının tespit edilip karşılaştırılması amacıyla gerçekleştirilen bu araştırma nitel desende tasarlanmıştır. Söz konusu verilere döküman analizi yöntemi ile ulaşılarak elde edilen veriler değişim pay analizlerine tabi tutulmuştur. Ulaşılan sonuçlara göre 2022 yılında he ne kadar kruvaziyer turist sayısı artış trendine girmiş olsa da 2017 ve 2018 yıllarının baz alındığı değişim pay analizlerine göre araştırma kapsamında yer alan limanları genel anlamda beklenen sayının gerisinde turistin ziyaret ettiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kruvaziyer Turizm, Rekabetçilik, Değişim Pay Analizi

Evaluation of Turkey's cruise tourism data within the framework of competitiveness analysis

Öz

Cruise tourism has a quality that can bring together different activities for tourists. In this direction, it is possible to say that the services offered to these tourists include food and beverage, accommodation and other recreational activities as well as transport. On the other hand, cruise tourists also benefit from port visits as well as visiting the touristic places close to the port and shopping opportunities. Therefore, countries make significant investments in these ports and destinations. In this context, this research, which was carried out in order to determine and compare the expected and actual growth rates of the ports on the cruise ships' visit route in Turkey between 2017-2022, was designed in qualitative design. The data in question were accessed by document analysis method and the data obtained were subjected to change share analyses. According to the results obtained, although the number of cruise tourists has entered an increasing trend in 2022, according to the change share analyses based on 2017 and 2018, it has been determined that the number of tourists visiting the ports within the scope of the research is generally behind the expected number.

Anahtar Kelimeler

Cruise Tourism, Competitiveness, Shift-Share Analysis

Kaynakça

• Akbaş, F. (2020). Kruvaziyer turizmi hakkinda yerel halkin farkindalik düzeyinin Kuşadasi destinasyonu özelinde değerlendirilmesi, Anasay, (13), 103-124.
• Akgül, E. F. (2018). Türkiye’de kruvaziyer limanlar: Pazar yapısı ve rekabetçilik analizi, Turkish Journal of Maritime and Marine Sciences, 4(2), 167-179
• Akyüz, B. (2011). Kruvaziyer limanların kentsel kıyı mekanlarına etkileri: İstanbul Zeytinburnu Kazlıçeşme Ataport kruvaziyer limanı projesi örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Ay, S. (2021). Kruvaziyer turizminde marka sadakatinin değerlendirilmesi: modern kruvaziyer gemileri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Ayazlar, A. Reyhan ve Ayazlar, G. (2016). Kruvaziyer turizminde sürdürülebilirlik yaklaşımı, 3. Uluslararası Deniz Turizmi Sempozyumu, 26-27 Şubat- İzmir Bildiriler (197-218). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları
• Baş, T., ve Akturan, U. (2018). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri, Seçkin Yayınevi.
• Bayazıt, Ş. (2015). Kruvaziyer pazarı ve destinasyonların analizi: Türk yolcuları ve kruvaziyer limanları hakkında ampirik bir çalışma [Yayımlanmamış Doktora Tezi], İstanbul Teknik Üniversitesi
• Bayazıt, Ş. ve Levent, K. (2016). Analysis of the cruise market and destinations in the Mediterranean Region: An emprical study to understand the profile of the Turkish cruisers, Journal of Marine Tourism, 1(1), 18-31.
• Bircan, K. (2014). Kruvaziyer yolcu taşımacılığı kapsamında kruvaziyer limanların etkinliğinin değerlendirilmesi: alternatif liman önerisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Adnan Menderes Üniversitesi.
• Brida, J. G. (2010). Cruise tourism: economic, socio-cultural and environmental impacts, International Journal of Leisure and Tourism Marketing, 1(3), 205-226.
• Ceyhan, S. K. (2017). Filyos liman projesinin kruvaziyer gemi turizmi açısından değerlendirilmesi ve bölge ekonomisine katkısı, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 271-283.
• Cruse Industry News, (2022). Cruse news index. https://cruiseindustrynews.com/ Erişim Tarihi: 09.01.2023.
• Cruise Lines International Association – CLIA Releases, (2019). Cruise travel trends and state of the cruise industry outlook report https://cruising.org/news-and-research/-/media/CLIA/Research/CLIA-2019 Erişim Tarihi :10.01.2023.
• Cruise Lines International Association-CLIA (2022). State of the cruise industry outlook report https://cruising.org/en-gb/news-and-research/research/2022/january/state-of-the-cruise-industry-outlook-2022 Erişim Tarihi:10.01.2023.
• Deniz, M. (2017). Kruvaziyer turizminin Türk turizm sektörü açısından değerlendirilmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, (3)1-13.
• Dikeç, G. - E. F. Akgül (2016). Cruise ports in Turkey: A statistical analysis. Annual Conference of The International Association of Maritime Economists, 23-26 August Hamburg (1-17) Hamburg: Germany.
• DGM, (2022a). Kruvaziyer istatistikleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü. https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/kruvaziyer-istatistikleri Erişim Tarihi: 29.01.2023.
• DGM, (2022b). Kruvaziyer istatistikleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü. https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/kruvaziyer-istatistikleri-2022 Erişim Tarihi : 29.01.2023.
• DGM, (2019). Kruvaziyer istatistikleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü. https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/kruvaziyer-istatistikleri-2019 ErişimTarihi: 15.10.2022.
• DGM, (2021). Kruvaziyer istatistikleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü. https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/kruvaziyer-istatistikleri-2021 Erişim Tarihi: 16.10.2023.
• DGM, (2017). Kruvaziyer istatistikleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü. https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/kruvaziyer-istatistikleri-2017 Erişim Tarihi: 20.10.2022.
• Duman, S. (2022). Yüzen otellerde serbest zaman incelemesi. Uluç, A. (Ed.), Sporda güncel yaklaşımlar (1. Baskı) içinde (s. 65-76). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Florida-Caribbean Cruise Association, (2014). Cruise industry overview report. http://www.f-cca.com/downloads/2014-Cruise-Industry-Overview-and-Statistics.pdf Erişim Tarihi: 28.12.2022.
• Gökgöz, B. (2010). Dünyada ve Türkiye’de kruvaziyer turizmi ve endüstrisi: Karadeniz’e yönelik bir destinasyon modellemesi [Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi],Kültür ve Turizm Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı.
• Görgün, E. (2011). Geleceğin turizm anlayışında kruvaziyer turizm uygulamaları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Trakya Üniversitesi.
• Güzel, K. (2006). Kruvaziyer turizmin Türkiye’deki geleceği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Üniversitesi.
• International Maritime Organization, IMO, (2008). Maritime safety comittee https://www.imo.org Erişim Tarihi: 25.12.2022.
• İncekara, B., Dördüncü, H., ve Ozan, Özer. (2014). Turizm ulaştirmasinin denizyolu ulaştırmacılığı yönünden gelişimi, Journal of Economic Policy Researches, 2(1), 1-16.
• Kılıçhan, R. ve. (2012). Kruvaziyer gemilerin yiyecek içecek departmanlarında hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti ve müşteri sadakati ilişkileri: Ketchikan, Juneau ve Skagway limanlarında bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Kolçak, Ç. ve Solmaz, M. S. (2018). Review of cruise tourism in the world and in Turkey, global trends and local factors affecting cruise tourism in Turkey. Uluslararası Turizm Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(2), 113-121.
• Kozak, M. A. (2012). Genel turizm bilgisi. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Köse, N. (2012). 65 yaş üstü nüfusun gereksinimlerine bağlı konut alanı ve çevresi tasarım ölçütleri-istanbul ve viyana örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Yildiz Teknik Üniversitesi.
• Lekakou, M., Pallis, A., ve Vaggelas, G. (2009). Which homeport in Europe: The cruise industry's selection criteria. Tourismos, 4(4), 215-240.
• McCalla, R. J. (1998). An investigation into site and situation: Cruise ship ports. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 89(1), 44-55.
• Soyak, M. (2013). Uluslararası turizmde son eğilimler ve Türkiye’de turizm politikalarının evrimi, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (4), 1-18.
• Öz, M. D. (2015). Kruvaziyer turizmine yönelik tur uygulamalarında değer zinciri analizi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Adnan Menderes Üniversitesi.
• Pallis, A. A., ve Papachristou, A. A. (2021). Cruise industry, PortEconomics.
• Polat, Ç. B. (2022). Türkiye’de yat ve kruvaziyer turizmi gelirleri: Antalya Örneği, Deniz Taşımacılığı ve Lojistiği Dergisi, 3(2), 76-89.
• Polat, N. (2015). Technical innovations in cruise tourism and results of sustainability, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 438-445.
• Ren, C. J.-H. (2021). Cruise trouble. A practice-based approach to studying Arctic cruise tourism. Tourism Management Perspectives, (40) 1-7.
• Sezer, İ. (2014). Kruvaziyer turizminde dikkat çeken bir nokta: Kuşadası Limanı, Doğu Coğrafya Dergisi,19 (32), 49-78.
• Sezer, İ. (2022). Karadeniz'de alternatif bir turizm önerisi: Kruvaziyer turizmi, Karadeniz Araştırmaları, 19(75), 861-908.
• Abolafya, S. Ş (2019). İzmir Alsancak limanının kruvaziyer yolcu taşımacılığında ana çıkış limanı olma potansiyeline yönelik delphi çalışması, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Yüksekyıldız, E. (2020). Türkiye kruvaziyer limanlarının performans değerlendirmesi, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (18), 607-615.
• Wild, P., ve Dearing, J. (2000). Development of and prospects for cruising in Europe. Maritime Policy & Management, 27(4), 315-333.