Balıkesir according to the geographical handbook on Turkey published by the British naval intelligence ınit during World War II

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 51-1 - 2024 Yılı Özel Sayısı, 119 - 138

Mehmet Karayaman

https://doi.org/10.31795/baunsobed.1514262

Öz

During World War I, the United Kingdom, which wanted to implement war strategies covering more than one country and gain intelligence superiority and military superiority, published books titled "A Handbook of Turkey", "A Handbook of Bulgaria", etc. within the Naval Intelligence Unit. The interest and success of the books led to a similar study during World War II. In 1939, special geography departments were established at Cambridge and Oxford Universities. As a result of the texts written by experts in the field, 58 volumes of works concerning 31 countries/regions were published. Our study is based on the two-volume work published by the British Naval Intelligence Unit on Turkey during World War II. Volume I of the "Geographical Handbook Series Turkey", published in 1942 and 1943, provides information on the physical and geological structure, coasts, regional topography, climate, flora and fauna, and Volume II provides information on population distribution, ports, mining, agriculture, irrigation, trade, and communication. Our study analyses the information on the Balıkesir region in the book on Turkey during World War II. Considering the information in the book published on Turkey during World War I, the geographical situation, transportation facilities, mineral deposits, ports, road and railways, import and export rates, the population structure of Balıkesir centre, and its accidents were tried to be given. With the information to be obtained, it is aimed to interpret the social and economic situation of the Balıkesir region during World War II according to the source prepared by the Naval Intelligence Unit and to contribute to the research to be conducted on the history of the area.

Anahtar Kelimeler

British Naval Intelligence Unit, Geographical Handbook Series, World War II, Balıkesir

II.Dünya Savaşı yıllarında İngiliz deniz kuvvetleri istihbarat birimi tarafından yayınlanan Türkiye ile ilgili coğrafya el kitabına göre Balıkesir

Öz

Birden çok ülkeyi kapsayan savaş stratejilerini uygulamak, askeri üstünlüğün yanında istihbarat üstünlüğünü de ele geçirmek isteyen İngiltere, I.Dünya Savaşı sırasında Deniz Kuvvetleri İstihbarat Birimi bünyesinde, “A Handbook Of Turkey”, “A Handbook Of Bulgaria” vb. başlıklı kitaplar yayınlanmıştır. Kitapların gördüğü ilgi ve elde edilen başarı, II.Dünya Savaşı sırasında da benzer bir çalışmanın yapılmasına neden olmuştur. 1939 yılında, Cambridge ve Oxford Üniversitesi bünyelerinde özel coğrafya bölümleri oluşturulmuştur. Alanında uzman kişiler tarafından kaleme alınan metinler sonunda, 31 ülkeyi/bölgeyi ilgilendiren 58 cilt eser yayınlanmıştır. Çalışmamızda, İngiliz Deniz İstihbarat Birimi tarafından II. Dünya Savaşı sırasında Türkiye ile ilgili olarak yayınlanan iki ciltlik eser esas alınmıştır. 1942 ve 1943 yıllarında yayınlanan “Geographical Handbook Series Turkey” adlı kitabın I. cildinde; fiziksel ve jeolojik yapı, kıyılar, bölgesel topografya, iklim, bitki örtüsü ve fauna, II. cildinde; nüfus dağılımı, limanlar, madencilik, tarım, sulama, ticaret ve iletişim hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmamızda, II. Dünya Savaşı sırasında Türkiye ile ilgili yayınlanan kitapta, Balıkesir bölgesine ait olan bilgiler incelenmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında Türkiye ile ilgili olarak yayınlanan kitaptaki bilgiler de dikkate alınarak, Balıkesir merkez ve kazalarının coğrafi durumu, ulaşım imkanları, maden yatakları, limanların, kara ve demiryollarının durumu, ithalat ve ihracat oranları, nüfus yapısı hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Elde edilecek bilgilerle, II.Dünya Savaşı yıllarında Balıkesir bölgesinin sosyal ve ekonomik durumu İngiliz Deniz İstihbarat Birimi tarafından hazırlanan kaynaklara göre yorumlanmaya çalışılarak, bölge tarihine yönelik yapılacak araştırmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İngiliz Deniz İstihbarat Birimi, Geographical Handbook Series, II. Dünya Savaşı, Balıkesir

Kaynakça

• Bezci, E. B. (2017). Biri bizi gözetlemiş: II.Dünya Savaşı Türkiye’sinde İngiliz istihbaratı, Toplumsal Tarih, Sayı:277.
• Clout, H. ve Gosme, C. (2003). The Naval intelligence handbooks: a monument in geographical writing, Progress in Human Geography, 27/2.
• Gosme, C. (2000). The Naval intelligence geographical handbook series (Great-Britain, 1941-46): a description and a call for comments, Cybergeo: European Journal Of Geography [Enligne], document 137, link: http://journals.openedition.org/cybergeo/4460, erişim tarihi: 3 Haziran 2023.
• Korkmaz, S. (2006). Birinci Dünya Savaşı yıllarında Balıkesir’de sosyal hayat, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Mutaf, A. (2003). Salnâmelere göre Karesi (1847-1922), Balıkesir, Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı.
• Naval Intelligence Division (1942). Geographical handbook series: Turkey, Vol. I, The Universty Press, Oxford.
• Naval Intelligence Division (1943). Geographical handbook series: Turkey, Vol. II, H.M. Stationary Office at The University Press, Oxford.
• Naval Staff Intelligence Department (1919). A handbook of Asia Minor, Volume I, General, London.