Diyarbakır Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Bazı Tane Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinde Morfolojik ve Teknolojik Özellikler ile Tane Verimine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 145 - 154, 17.12.2021

Mehmet Ali Saruhan Ayşe Gülgün Öktem

Öz

Bu çalışmada, 3 hibrit mısır (Zea mays L) çeşidi kullanılarak, Diyarbakır ekolojik şartlarında mısır (Zea mays L.) yetiştirilmesine uygun olan ekim zamanlarının tespit edilmesi planlanmıştır. Çalışmada FAO-500 olgunlaşma grubundan Bodega, FAO-600 olgunlaşma grubundan Capuzi ve FAO-700 olgunlaşma grubundan 75May75 olmak üzere 3 hibrit çeşit, birbirinden farklı dönemlerde ekilmiştir. Ekilişler 15 gün arayla yapılmıştır. İlk ekiliş 15 Nisan son ekiliş 1 Temmuz’da gerçekleştirilmiştir. Deneme 3 tekerrürlü ve ‘’tesadüf bloklarında bölünmüş parseller’’ şeklinde gerçekleştirilmiştir. Ana parsele ekim zamanları alt parsele ise çeşitler yerleştirilmiştir. Çeşitlerin sap kalınlığı, koçan uzunluğu, koçan kalınlığı, koçanda tane sayısı, 1000 tane ağırlığı, ham yağ, hektolitre ve birim alanda tane verimi parametreleri incelenmiştir. Çeşit bazında, birim alanda tane verimi yönünden 15 Nisan dönemi ekilişinden 75May75 çeşidi 1493.22 kilogram/dekar ile öne çıkmıştır. Ekim dönemleri ortalamaları bakımından en yüksek verim 1248.00 kg/da ile 15 Nisan döneminde gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hektolitre, hibrit, koçan uzunluğu, ham yağ, tane verimi

Kaynakça

• Anonim, (2020). Diyarbakır Meteoroloji Müdürlüğü kayıtları.
• Anonim, 2013. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü, Sıcak İklim Tahılları Çeşit Tescil Raporları Kitapçığı, s: 31-59, Ankara
• Aydın, V., 2011. Tokat Kazova Koşullarında Bazı Atdişi Melez Mısır (Zea Mays L) Çeşitlerinin Verim Ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Yüksek lisans tezi,Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat
• Aygün, İ., 2012. Mısırda Aynı Genetik Tabandan Gelen Tek Melez, Üçlü Melez ve Çift Melezlerde Tane verim ve Bazı Agronomik Özelliklerin Karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
• Atakul, Ş., Kahraman, Ş., ve Kılınç, S. 2014. Determination Of Some Kernel Maize Genotypes Yield and Yield Components A Main Crop In Diyarbakır Conditions. International Mesopotamia Agriculture Congress, 22-25 September, Diyarbakır. S, 387-392.
• Demiray, Y.G., 2013. Bingöl ili ekolojik şartlarına uygun tane mısır çeşitlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Bingöl.
• Gözübenli, H, Üilger, A.C., Kılınç, M. Şener, O., ve Karadavut, U., 2007. Hatay koşullarında ikinci ürün tarımına uygun mısır çeşitlerinin belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22 - 25 Eylül 1997, S, 153 - 157. Samsun
• Karaşahin, M. ve Sade, B., 2012. Hibrit Mısır Çeşitlerinde (Zea mays L.indendata S.) Tane Verimi ve Diğer Verim Unsurları Üzerine Olum Gruplarının Etkileri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 26 (2):12-17.
• Kılınç, S., Atakul, Ş. and Kahraman, Ş., 2014. Determination Of Some Hybrid Maıze Genotypes Adaptation and Consistency Capabilities. International Mesopotamia Agriculture Congress / 22-25 September, S, 418-423, Diyarbakır
• Öner, F., 2011. Karadeniz bölgesindeki yerel mısır (Zea mays L.) genotiplerinin agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Doktora tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Samsun.
• Öner, F ve Sezer, İ.,2007. Işık ve Sıcaklığın Mısırda (Zea mays L.) Büyüme Parametreleri Üzerine Kantitatif Etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi (4):1, 55-64 Özisli, B., 2010. Kahramanmaraş Koşullarında Birinci Ve İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Farklı Mısır Çeşitlerinde Verim Ve Kalite Özelliklerinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Özata, E. ve Kapar, H., 2014. Bazı Atdişi Hibrit Mısır (Zea mays indentata Sturt) Genotiplerinin Samsun Koşullarında Kalite ve Performanslarının Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 7 (2): 01-07.
• Öz, A., Özata, E. ve Kapar, H., 2013. Hibrit Mısır (Zea mays indentata Sturt) Çeşidi Islahı Üzerine Bir Araştırma. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 6(2): 10-14
• Sarı, O., 2009. Bazı Melez Mısır Çeşitlerinin Manisa Koşullarında İkinci Ürün Ekimindeki Verim ve Verim Öğelerinin Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Aydın.
• Saruhan, V., İ. Gül, ve C. Akıncı., 2007. A study of adaptation of some corn cultivars as grown second crop. Asian Journal of Plant Sciences. p: 1-6
• Şanlı, H. M., 2013. Kendilenmiş Atdişi Mısır (Zea Mays İndentata Sturt.) Hattının Diallel Melezlerinde Bazı Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Kalıtımı. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
• Tiftikçi, H., 2011. Türkiye’de Yetiştirilen Melez Mısır Çeşitlerinin Bazı Tarımsal Özellikler Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Çanakkale.
• Uzun,S., Demir, Y., Özkaraman, F. 1998.Bitkilerde ışık kesimi ve kuru maddeüretimine etkileri. OMÜ. Ziraat Fak. Dergisi 13(2):133-154.