Türkiye’deki Bilişsel Esneklik Konulu Makalelerin İncelenmesi: Bir Betimsel İçerik Analizi Çalışması

Yıl 2023, , 1484 - 1507, 13.12.2023

Şenol Orakcı

https://doi.org/10.35675/befdergi.1275536

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 2010-2022 yılları arasında bilişsel esneklik alanında yazılan makaleleri kapsamlı ve bütüncül bir şekilde analiz etmektir. Bu çalışmada “betimsel içerik analizi yöntemi” kullanılmıştır. Veriler analiz edilirken, betimsel analiz tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda, bilişsel esneklik alanında yayınlanan makaleler genel olarak değerlendirildiğinde incelenen makalelerin; sırasıyla 2022, 2021 ve 2020 yılları arasında yoğunlaştığı görülmektedir. Makalelerin büyük çoğunluğunun eğitim bilimleri alanında yapıldığı, en fazla İngilizce dilinde yazıldığı ve en çok iki yazarlı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca makalelerin nicel yöntem içerisinde en fazla tarama deseninde kurgulandığı, makalelerde en çok üniversite öğrencileri ile çalışıldığı ve makalelerin büyük bir çoğunluğunun 200 ve üzeri arasındaki örneklem grubu ile yürütüldüğü bulunmuştur. Son olarak, makalelerde en çok uygun örnekleme yönteminin kullanıldığı, nicel veri analiz yöntemlerinden en fazla betimsel istatistiklerden faydalanıldığı ve veri toplama aracı olarak çoğunlukla ölçek kullanıldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Betimsel içerik analizi, bilişsel esneklik, makale, Türkiye

Analysis of Articles on Cognitive Flexibility in Türkiye: A Descriptive Content Analysis

Öz

The current study aims to analyze the articles in the field of cognitive flexibility written in Türkiye between 2010-2022 in a comprehensive and holistic way. In this study, “descriptive content analysis method” was used. While analyzing the data, “descriptive analysis technique” was utilized. Based on the results of the study, when the articles published in the field of cognitive flexibility were evaluated in general, the majority of the articles were concentrated between 2022, 2021 and 2020 respectively written in the field of educational sciences. It was determined that the majority of the articles were written in English at most by two authors at most. In addition, it was found that the articles were mostly designed in survey design within the quantitative method, most of the articles were conducted with university students, and the majority of the articles were conducted with a sample group of 200 or more. Finally, it was revealed that the articles were designed in the descriptive research among the quantitative method at most as well as “descriptive statistics” were mostly used in the articles, and the scale was mostly utilized as a data collection tool.

Anahtar Kelimeler

Article, cognitive flexibility, descriptive content analysis, Türkiye

Kaynakça

• Akaydın, Ş., & Çeçen, M. A. (2015). Okuma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 40(178), 183-198. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.4139
• Asıcı, E., & İkiz, F. (2015). Mutluluğa Giden Bir Yol: Bilişsel Esneklik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(35), 191-211. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maeuefd/issue/19408/206375.
• Babur, A., Kiper, A., Çukurbaşı, B., Özer, E. A., Tonbuloğlu, İ., Küçük, Ş., & Horzum, M. B. (2016). 2009-2013 Yılları Arasında Uzaktan Eğitim Dergilerinde Yayınlanan Makalelerin Yöntemsel Açıdan İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 123-140. https://dergipark.org.tr/tr/pub/suje/issue/20641/220132 123-140.
• Bilgin, M. (2009). Developing a cognitive flexibility scale: Validity an reliability studies. Social Behavior and Personality, 37(3), 343-354. https://doi.org/10.2224/sbp.2009.37.3.343
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (Geliştirilmiş 11. baskı). Pegem Akademi
• Cañas, J. Quesada, J., Antolí, A., & Fajardo, I. (2003). Cognitive flexibility and adaptability to environmental changes in dynamic complex problem-solving tasks, Ergonomics, 46(5), 482-501. https://doi: 10.1080/0014013031000061640.
• Crone, E. A., Ridderinkhof, K. R., Worm, M., Somsen, R. J. M., & Molen, M. W. (2004). Switching between spatial stimulus-response mappings: A developmental study of cognitive flexibility. Developmental Science, 7(4), 443-455. https://doi.org/10.1111/j.1467-7687.2004.00365.x
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). Parameters of content analysis. Education and Science, 39(174), 33-38. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2014.3412
• Deák, G. O., & Wiseheart, M. (2015). Cognitive flexibility in young children: general or task-specific capacity? Journal of Experimental Child Psychology, 138, 31-53. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2015.04.003.
• Deak, G. O. (2003). The Development of cognitive flexibility and language abilities. Advances in Child Development and Behavior, 31, 271-327. https://doi.org/10.1016/s0065-2407(03)31007-9
• Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34(3), 241-253. https://doi.org/10.1007/s10608-009-9276-4
• Dreisbach, G., & Goschke, T. (2004). How positive affect modulates cognitive control: Reduced perseveration at the cost of increased distractibility. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 30(2), 343-353. https://doi.org/10.1016/j.bandc.2005.08.003
• Gökmen, Ö. F., Uysal, M., Yaşar, H., Kırksekiz, A., Güvendi, G. M., & Horzum, M. B. (2017). Türkiye’de 2005-2014 yılları arasinda yayinlanan uzaktan eğitim tezlerindeki yöntemsel eğilimler: Bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42(189), 1-25. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.6163
• Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G., & Reisoğlu, İ. (2012). Educational technology research trends in Turkey: A content analysis of the 2000-2009 decade. Educational Sciences: Theory & Practice, 12(1), 191-196. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ978439.pdf
• Gülüm, İ. V., & Dağ, İ. (2012). Tekrarlayıcı Düşünme Ölçeği ve Bilişsel Esneklik Envanterinin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Derneği, 13(3), 216-223. https://yunus.hacettepe.edu.tr/~ihsandag/index_dosyalar/GulumveDag2012.pdf
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Koşar, D., Er, E., Kılınç, A. Ç., & Koşar, S. (2017). Öğretmen liderliğine ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(7), 29-36. https://doi.org/10.29129/inujgse.317712
• Kurtoğlu, M., & Seferoğlu, S. S. (2013). Öğretmenlerin teknoloji kullanımı ile ilgili Türkiye kaynaklı dergilerde yayımlanmış makalelerin incelenmesi. Journal of Instructional Technologies and Teacher Education, 2(3). https://dergipark.org.tr/tr/pub/jitte/issue/25082/264707
• Laçin, B. G. D., & Yalçın, İ. (2018). Üniversite öğrencilerinde öz-yeterlilik ve stresle başa çıkma stratejilerinin bilişsel esnekliği yordama düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 358-371. https://doi.org/10.16986/HUJE.2018037424
• Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76, 623-626. https://doi.org/10.2466/pr0.1995.76.2.623
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Sage. Orakcı, Ş. (2021). Exploring the relationships between cognitive flexibility, learner autonomy, and reflective thinking. Thinking Skills and Creativity, 41, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2021.100838
• Phalet, K., & Kosic, A. (2006). Acculturation in European societies. In D. Sam & J.W. Berry (eds), The Cambridge handbook of acculturation psychology (pp. 331-348). CUP
• Saban, A., Eid Koçbeker, B.N., Saban, A., Alan, S., Doğru, S., Ege, İ., Arslantaş, S., Çınar, D., & Tunç, P. (2010). Eğitim bilim alanında nitel araştırma metodolojisi ile gerçekleştirilen makalelerin analiz edilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 125-142. https://acikerisim.nevsehir.edu.tr/bitstream/handle/20.500.11787/2347/EGITIMBILIM_ALANINDA_NITEL_ARASTIRMA_MET.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Siegel, D. J. (2001). Toward an interpersonal neurobiology of the developing mind: Attachment relationships, "mindsight," and neural integration. Infant Mental Health Journal, 22(1-2), 67–94. https://doi.org/10.1002/1097-0355(200101/04)22:1<67::AID-IMHJ3>3.0.CO;2-G
• Spiro, R. J., & Jehng, J. C. (1990). Cognitive flexibility and hypertext: Theory and technology for the nonlinear and multidimensional traversal of complex subject matter. In Nix, D., & Spiro, R. J. (Eds.), Cognition, education, and multimedia: Exploring ideas in high technology (pp. 163-205). Erlbaum.
• Spiro, R. J., Feltovich, P. J., Jacobson, M. J., & Coulson, R. L. (1992). Cognitive flexibility, constructivism, and hypertext: random access instruction for advanced knowledge acquisition in ill-structured domains. Duffy,T. M., & Jonassen, D. (Eds.). Constructivism and the technology of instruction: A conversation (pp. 57-75). Erlbaum.
• Tanrıverdi, B., & Apak, Ö. (2013). Görsel Okuryazarlık Üzerine Bir İçerik Analizi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 267-294. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/16697/173580.
• Toraman, Ç., Özdemir, H. F., Aytuğ Koşan, A. M. & Orakcı, Ş. (2020). Relationships between cognitive flexibility, perceived quality of faculty life, learning approaches, and academic achievement. International Journal of Instruction, 13(1), 85-100. https://doi.org/10.29333/iji.2020.1316a
• Yıldırım, A., & Şimsek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel arastırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.