How Should Writing Education Be? Examining The Suggestions in Graduate Theses

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 48, 1715 - 1743

Aydın Önal , Sedat Maden

Öz

The study, which was conducted to examine the suggestions about writing teaching in master's and doctoral theses prepared in the field of teaching Turkish as a mother tongue, and to determine their tendencies, was designed according to the qualitative research method. Meta-thematic analysis was used to determine the suggestions in the postgraduate theses that constitute the research data. The material of the study was obtained from the National Thesis Center. In order to obtain the material of the study, the keywords Turkish, Turkish teaching, Turkish education, writing skill, writing teaching and writing education were written in the thesis search sections in the National Thesis Center, and the theses on leave were taken into account by placing a year restriction between 2018-2020. As a result of the research, it was determined that 566 suggestions were presented about teaching writing in postgraduate theses. It was determined that among these suggestions, the most suggestions were made about the writing process. It was observed that this result was followed by the suggestions of teachers and teacher candidates, researchers, Turkish curriculum and Turkish textbook, respectively. These results indicate that the researchers focused more on the writing teaching process. Regarding the writing teaching process; issues related to writing process, writing activities, writing methods and techniques, active learning techniques and affective elements come to the fore.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish , writing skills , written expression , suggestion , Postgraduate thesis

Yazma Eğitimi Nasıl Olmalı? Lisansüstü Tezlerde Sunulan Önerilerin İncelenmesi

Öz

Ana dili olarak Türkçe öğretimi alanında hazırlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerindeki yazma öğretimiyle ilgili önerileri incelemek ve eğilimlerini belirlemek için yapılan çalışma, nitel araştırma yöntemine göre kurgulanmıştır. Araştırma verisini oluşturan lisansüstü tezlerdeki önerileri meta-tematik analiz yöntemi incelenmiştir. Çalışmanın materyali Ulusal Tez Merkezi’nden elde edilmiştir. Çalışmanın materyalini elde etmek için Ulusal Tez Merkezi’ndeki tez arama kısımlarına Türkçe, Türkçe öğretimi, Türkçe eğitimi, yazma becerisi, yazma öğretimi ve yazma eğitimi anahtar kelimeleri yazılmış ve 2018-2020 arası yıl kısıtlaması konularak izinli tezler dikkate alınmıştır. Araştırma sonucunda, lisansüstü tezlerde yazma öğretimi ile ilgili 566 önerinin sunulduğu belirlenmiştir. Bu önerilerin içinde en fazla yazma süreciyle ile ilgili önerilerde bulunulduğu tespit edilmiştir. Bu sonucu sırasıyla öğretmen ve öğretmen adayları, araştırmacılar, Türkçe öğretim programı, Türkçe ders kitabı ile ilgili önerilerin takip ettiği görülmüştür. Bu sonuçlar araştırmacıların yazma öğretimi süreci üzerinde daha çok durduklarına işaret etmektedir. Yazma öğretimi süreciyle ilgili; yazma süreci, yazma etkinlikleri, yazma yöntem ve teknikleri, aktif öğrenme teknikleri ve duyuşsal unsurlar ile ilgili konular daha fazla ön plana çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi , yazma becerisi , yazılı anlatım , öneri , lisansüstü tez

Kaynakça

• Abou Shaaban, S. S. (2015). The effects of digital storytelling, storytelling and storyreading on enhancing Palestinian ninth graders’ paragraph writing skills. European Journal of Educational Studies, 7(1), 23-34. http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v7i12.3428
• Akdeniz, S. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türk ve dünya edebiyatını temsil kabiliyeti açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(2), 1119-1136.
• Akın, E. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okuma alışkanlığı ve yazma tutumları ile Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 54, 469-483.
• Arıcı, M. A., & Dölek, O. (2020). Ortaokul öğrencilerinin yazma özyeterlik algı düzeyleri ile yazma başarımları arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1204-1217. https://doi.org/10.16916/aded.780393
• Avcı, İ. N., & Tepeli, Y. (2022). Türkçe Dersi Öğretim Programı bağlamında 5. sınıf Türkçe dersi öğretimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 26, 99-124. https://doi.org/10.29000/rumelide.1073849
• Baştuğ, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yazma eğilimi, tutumu ve yazma tutukluğunun yazma başarısı üzerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 40(180). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.4279
• Batdı, V. (2017). Smart board and academic achievement in terms of process of ıntegrating technology into ınstruction: A study on the mca. Croatian journal of education, 19(3), 763-801.
• Batdı, V. (2019). Meta-tematik analiz. Anı Yayıncılık.
• Bayat, N. (2014). Sürece dayalı yazma yaklaşımının yazma başarısı ve kaygısı üstündeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(3), 1123-1141.
• Canlı, S. (2015). Türkçe ders kitaplarına seçilecek metinlerin belirlenmesinde çocuğa görelik ilkesi. Journal of Language Education and Research, 1(1), 98-123.
• Çoban, A. (2022). Yaratıcı yazmayla ilişkili hazırlanan doktora tezlerinin betimsel içerik analizi JRES, 9(1), 142-153. https://doi.org/10.51725/etad.1051867
• Cohen, J. (1960). A coefficient of agreement for nominal scales. Educational and psychological measurement, 20(1), 37-46.
• Coşkun, E., & Tamer, M. (2015). Yazma eğitiminde geri bildirim türleri ve kullanımı / types and use of feedback in writing education. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 337-372.
• Çifçi, M., & Soyuçok, M. (2021). Türkçe öğretim programlarında hikâye yazma öğretimi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi – USBED, 3(5), 309-332.
• Dayan, G., & Girmen, P. (2018). Türkçe eğitimi yazma sürecinde: Dijital öyküleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 207-228.
• Demir Atalay, T. (2015). Yazma becerisi açısından örnek bir kitap incelemesi. AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED], (54), 727-777.
• Demirel, Ö. (2003). Türkçe öğretimi. Pegem Akademi.
• Dilidüzgün, S. (2013). The effect of process writing activities on the writing skills of prospective Turkish teachers. Eurasian Journal of Educational Research, 52, 189-210.
• Dölek, O. (2021). Okuma alışkanlığı ve üstbilişsel yazma stratejileri farkındalığının yazma başarımı üzerindeki etkisi: Bir yapısal eşitlik modellemesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(3), 931-946. https://doi.org/10.16916/aded.912057
• Elbir, B., & Yıldız, H. (2012). İlköğretim yazma eğitimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmalarının değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 30, 1-11.
• Eminoğlu, N., & Özkan, Y. Ö. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile doğru yazma becerileri arasındaki ilişki. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7(2), 87-95. https://doi.org/10.35233/oyea.571160
• Eroğlu, A., & Okur, A. (2022). Dijital hikâye anlatımının ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin hikâye yazma kaygıları üzerindeki etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1529-1552. https://doi.org/10.37669/milliegitim.824215
• Et, E., & Çağlayan Dilber, N. (2022). Karikatürle yazma çalışmalarının ortaokul öğrencilerinin yaratıcı yazma başarısına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 291-308. https://doi.org/10.16916/aded.1023541
• Demir, T. (2012). Türkçe eğitiminde yaratıcı yazma becerisini geliştirme ve küçürek öykü/Development of creative writing skills in Turkısh educatıon and short story. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 343-357.
• Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 197-210.
• Göçer, A. (2016). Yazma eğitimi (2. Baskı). Pegem Akademi.
• Göçer, A. (2015). Applicability and effectiveness of process-based writing approach with working groups. International Journal of Language Academy, 3(12),14-36.
• Güneş, F. (2016). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi Yayınları
• İşcan, A., & Cımbız, A. T. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki resimlerin metinlerle uyum düzeyinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 250 272. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-380009
• Temizkan, M., & Erdevir, M. (2020). Yazılı anlatımla ilgili yüksek lisans tezlerinde kullanılan değişkenler üzerine bir değerlendirme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1218-1244. https://doi.org/10.16916/aded.781073
• Karacaoğlu, M. Ö., Dağ, M., & Uzun, O. (2021). Türkçe ders kitaplarındaki yazma etkinliklerinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 96-126. https://doi.org/10.21733/ibad.852233
• Karatay, H. (2011). 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modelinin öğretmen adaylarının yazılı anlatım tutumlarını ve yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Turkish Studies, 6(3), 1029-1047. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2622
• Karakaş Yıldırım, Ö. (2020). 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki yazma etkinliklerinin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 315-325. https://doi.org/10.16916/aded.675304
• Kemiksiz, Ö. (2021). Yazma becerilerinin geliştirilmesi üzerine hazırlanan tezlere yönelik bir inceleme: yarı deneysel çalışmalar. OPUS International Journal of Society Researches, 18(41), 3172-3203. https://doi.org/10.26466/opus.887374
• Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). An application of hierarchical kappa-type statistics in the assessment of majority agreement among multiple observers. Biometrics, 363-374.
• Maden, S., Dincel, Ö., & Maden, A. (2015). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazma kaygıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(2), 748-769. https://doi.org/10.7884/teke.488
• Maden, S., Banaz, E., & Maden, A. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital ortamlardaki yazma alışkanlıkları. Journal of Research in Education and Teaching, 7(1), 103-112. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.889022
• Maden, A. (2020). İstasyon tekniğinin yazılı anlatım başarısı ve tutumuna etkisi ön lisans öğrencileri örneği. Tarih Okulu Dergisi, 13(45), 934-951. http://dx.doi.org/10.29228/joh.24739
• Maden, S., & Önal, A. (2020). Türkçe ve İngilizce ders kitapları üzerine karşılaştırmalı bir analiz: 7. sınıf örneği. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 732-752. https://doi.org/10.16916/aded.694548
• Maden, S. (2011). Jigsaw I tekniğinin yazılı anlatım becerisi akademik başarısına etkisi. Educational Sciences: Theory & Practice, 11(2), 901-917.
• Maxwell, J. (1992). Understanding and validity in qualitative research. Harvard educational review, 62(3), 279-301.
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., Altman, D. G., & PRISMA Group, T. (2009). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement. Annals of internal medicine, 151(4), 264-269.
• Noblit, G. W., & Hare, R. D. (1988). Meta-Ethnography: Synthesizing Qualitative Studies. Sage Publications
• Önal, A. (2020). Çevrimiçi iş birlikli öğrenme yönteminin ortaokul öğrencilerinin ikna edici yazma becerilerine ve yazma kaygılarına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Giresun Üniversitesi.
• Önal, A., & Maden, S. (2021). Türkçe eğitimi ile ilgili 2015-2019 yılları arası lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 929-941. https://doi.org/10.32709/akusosbil.879623
• Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri. (2. baskı). Öncü Yayıncılık.
• Paterson, B. L., Thorne, S. E., & Canam, C. (2001). Meta-Study of Qualitative Health Research: A Practical Guide to Meta-Analysis and Meta-Synthesis. Sage Publications.
• Ulu, H. (2018). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yazma eğilimleri, tutumları ile yazma başarıları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1601-1611. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2171
• Uyar, Y. (2016). Yazma becerisini geliştirmeye yönelik araştırmalar: Son çeyrek asrın değerlendirilmesi. Turkish Studies, 11, 2273-2294. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9479
• Uyğun, A., & Çetin, D. (2020). 2018 Türkçe dersi öğretim programındaki yazma kazanımlarının yaratıcı yazma becerisine uygunluğu. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 1-13. https://doi.org/10.16916/aded.604030
• Sarıkaya, B. (2020). Yazma kazanımlarının yaratıcı yazmaya uygunluğu (2015 ve 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programları örnekleri). Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 42-55.
• Sever, S. (2000). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Anı Yayıncılık.
• Sever, E., & Memiş, A. (2013). Süreç temelli yazma modellerinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yazım–noktalama becerisine ve yazma eğilimine etkisi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), https://dergipark.org.tr/en/pub/ksbd/issue/16222/169897
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for information, 22(2), 63-75.
• Sidekli, S., & Uysal, H. (2017). Yazma eğitimine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi: Bir meta analiz çalışması [Examination of postgraduate theses on writing education: A meta-analysis study]. Electronic Turkish Studies, 12(25), 705-720. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12217
• Sulak, S. E., & Erdoğan, M. (2019). Yaratıcı drama yönteminin ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin yaratıcı yazma becerilerine etkisi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 1118-1139. https://doi.org/10.33692/avrasyad.543649
• Susar Kırmızı, F. (2009). Türkçe dersinde yaratıcı drama yöntemiyle yaratıcı yazma çalışmalarının yazmaya yönelik tutuma etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7), 51-68.
• Şentürk, C., & Yazar, İ. (2021). Türkçe öğretimi üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların analizi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 10(4), 258-276.
• Şimşek, T. (2022). Türkçe dersi yazma becerisinin öğretim programları çerçevesinde karşılaştırmalı değerlendirmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 29, 19-36. https://doi.org/10.29000/rumelide.1163998
• Temel, S., & Katrancı, M. (2019). İlkokul öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri, yazmaya yönelik tutumları ve yazma kaygıları arasındaki ilişki. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(17), 322-356. https://doi.org/10.33692/avrasyad.590688
• Temizkan, M. (2011). Yaratıcı yazma etkinliklerinin öykü yazma becerisi üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 919-940.
• Temizkan, M., & Erdevir, M. (2020). Yazılı anlatımla ilgili yüksek lisans tezlerinde kullanılan değişkenler üzerine bir değerlendirme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(4), 1218-1244.
• Temizkan, M., & Ünlüoğlu, C. (2017). Görsel destekli yazma etkinliklerinin öğrencilerin yazma başarılarına ve yazmaya yönelik görüşlerine etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 437-448. https://doi.org/10.16916/aded.781073
• Taşkın, Y., & Karakuş Tayşi, E. (2018). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının yazma becerisine ve yazma kaygısına etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1226-1240. https://doi.org/10.16916/aded.460375
• Tok, M., & Potur, Ö. (2015) Yazma eğitimi alanında yapılan akademik çalışmaların eğilimleri (2010-2014 Yılları). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 1-25. https://doi.org/10.16916/aded.30614
• Topçuoğlu Ünal, F., & Tekin, M. T. (2013). Eleştirel yazmaya ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının metaforik algıları. Turkish Studies, 8(13), 1595-1606.
• Türkben, T. (2021). Ortaokul öğrencilerinin yazma becerileri, yazmaya yönelik tutumları ve yazma motivasyonları arasındaki ilişki. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 900-922. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.64908-788146
• Yıldız, N. (2016). Dönüt verme ve düzeltme türlerinin altıncı sınıf öğrencilerinin yazma becerisine etkisi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 5(2), 312-327. https://doi.org/10.14686/buefad.v5i2.5000189426