Preschool Teachers' Perceptions and Experiences Regarding Children's Career Development

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 48, 1657 - 1682

Özge Koca Azıtepe , Aysel Esen Çoban

https://doi.org/10.35675/befdergi.1630554

Öz

This study aims to reveal preschool teachers' perceptions and experiences regarding children's career development is designed using the phenomenological design, one of the qualitative research methods. Ten preschool teachers, who have at least 3 years of experience in the field, have worked in both public and private preschools, and are mostly graduates of bachelor's programs, living in Ankara and volunteering to participate in the study. The data for the study were collected through semi-structured interviews. Results of the study, the teachers explained the concept of the career as phenomena that provide both material and spiritual satisfaction. Regarding career development for children, they stated that children should be informed about career and that this information should start in early childhood education. In their experiences with choosing their career, it was found that the teachers did not consciously choose teaching, and their families, teachers, and those studying to be teachers had an impact on their career choices. The teachers shared that their experiences in children's career development involved practices such as organizing the curriculum, arranging the environment, and involving the family.

Anahtar Kelimeler

Career development , child , phenomenology , preschool teachers

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocukların Mesleki Gelişimlerine Yönelik Algıları ve Uygulamaları

Öz

Okul öncesi öğretmenlerinin çocukların mesleki gelişimlerine yönelik algılarını ve uygulamalarını ortaya çıkarmayı amaçlayan bu çalışma nitel araştırma desenlerinden fenomoloji ile desenlenmiştir. Çalışmaya alanda en az 3 yıl görev yapan, devlet ve özel eğitim kurumlarında çalışmış, lisans mezunu olan Ankara’da yaşayan ve çalışmaya katılmaya gönüllü olan 10 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Çalışmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Çalışmanın sonucunda öğretmenler meslek kavramını kendilerini maddi ve manevi olarak tatmin eden olgular olarak açıklamışlardır. Çocuklar için mesleki gelişimi ise çocukların meslekler hakkında bilgi sahibi olması, mesleklerle ilgili bilgilendirmenin okul öncesi dönemde başlaması gerektiğini ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin kendi meslek seçimindeki deneyimlerinde bilinçli olarak seçmedikleri ve ailelerinin, öğretmenlerinin ve öğretmenlik okuyanların meslek seçiminde etkili olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin çocukların mesleki gelişime yönelik deneyimlerinin programı düzenleme, çevreyi düzenleme ve aile katılımı gibi uygulamalar olduğu dile getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk , fenomoloji , mesleki gelişim , okul öncesi öğretmenleri

Etik Beyan

Aysel ÇOBAN'ın Özge KOCA AZITEPE ile birlikte yürüttüğü "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocukların Mesleki Gelişimlerine Yönelik Algıları ve Uygulamaları" başlıklı araştırması Hacettepe Üniversitesi Senatosu Etik Komisyonunun 25 Ocak 2022 tarihinde yapmış olduğu toplantı sonucu etik açıdan uygun bulunmuştur.

Kaynakça

• Ahioğlu Lindberg, E. N. (2011). Piaget ve ergenlikte bilişsel gelişim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 1-10.
• Akar, H., Tantekin Erden, F., Tor, D., & Şahin, İ.T. (2010). Öğretmenlerin sınıf yönetimi yaklaşımları ve deneyimlerinin incelenmesi, İlköğretim Online, 9(2), 792-806.
• Ataünal, A. (2000). Öğretmenlik mesleğine giriş veya nasıl bir öğretmen. 20 Mayıs Eğitim Kültür ve Sosyal Dayanışma Vakfı Yayını.
• Atli, A., & Gür, S. H. (2019). Lise öğrencilerinin meslek tercihleri ve bu tercihlerine etki eden faktörler. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(1), 32-53.
• Bedge, Z., & Özyürek, A. (2016). Öğretmen ve anne-baba tutumlarının okul öncesi dönem çocuklarının problem çözme becerilerine etkisi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 204-232.
• Bee, H., & Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (1. baskı). Kaknüs Yayınları.
• Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives, the classification of educational goals, handbook I: Cognitive domain. David McKay Company.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2024). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. (35. baskı). Pegem Akademi. https://doi.org/-10.14527/-9789944919289
• Cahill, M., & Furey, E. (2017). The early years: Career development for young children- a guide for educators. CERIC Foundation House.
• Coşkun, Y., & Önem, A. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının meslek algıları ve geleceğe dönük mesleki hayalleri. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 289-330.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry & research design choosing among five approaches. Sage Publications.
• Çatalcalı Soyer, A. (2009). Okul öncesi dönem çocuk hikâye kitapları: Stereotipler ve kimlikler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1), 13-27.
• Dereli, H. M. (2013). Reggio Emilia temelli dokümantasyon eğitiminin okul öncesi öğretmenlerinin demokratik tutum ve çocuk-merkezli uygulamaları üzerindeki etkisi. (Tez No. 363223) [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Eryetiş, M. V. (2016). Meslek seçimi ve mesleki rehberlik. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 44, 1-17.
• Fırat, Z. S., & Dinçer, Ç. (2018). Okul öncesi öğretmenlerin matematiksel ifadeleri kullanımlarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 895-914.
• Gillies, R. M., McMahon, M. L., & Carroll, J. (1998). Evaluating a career education intervention in the upper elementary school. Journal of Career Development, 24(4), 267–287. https://doi.org/10.1023/A:1025006114849
• Ginzberg, E., Ginsburg, S.W., Axelrad, S. & Herma, J.L. (1951). Occupational Choice: An approach to a general theory. Columbia University Press.
• Gottfredson, L. S. (1996). Gottfredson's theory of circumscription and compromise. Career Choice and Development (3th ed). Jossey-Bass.
• Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkileri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,12(22), 82-93.
• Hartung, P. J., Porfeli, E. J., & Vondrack, F. W. (2008). Career adaptability in childhood. The Career Development Quarterly, 57, 63-74.
• Hartung, P. J., Porfeli, E. J., & Vondracek, F. W. (2005). Child vocational development: A review and reconsideration. Journal of Vocational Behavior, 66(3), 385-419.
• Hidayat, D.R., & Ningrum, W. 2017. Career guidance at kindergarten, is it necessary?. Advances in Social Science, Education, And Humanities Research (ASSEHR), (58), 121-125.
• Howard, K. A. S., Ferrai, L., Nota, L., Solberg, V. S. H., & Soresi, S. (2009). The relation of cultural context and social relationships to career development in middle school. Journal of Vocational Behavior, (75), 100–108.
• İlhan, S. (2008). Yeni kapitalizm ve meslek olgusunun değişen anlamları üzerine. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 313-328.
• Jiang, Z., Newman, A., Le, H., Presbitero, A., & Zheng, C. (2018). Career exploration: A review and future research agenda. Journal of Vocational Behavior, 110, 338-356. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2018.08.008
• Karabekmez, S., Yıldırım, G., Özyılmaz Akamca, G., Ellez, A. M., & Bulut Üner, A. N. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının mesleklere yönelik toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi), 2(1), 52-70.
• Kuzgun, Y. (1982). Mesleki rehberliğin bireylerin yetenek ve ilgilerine uygun meslekleri tanımlarına etkisi. (Yayımlanmamış doçentlik tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayımları No: 118, Ankara
• Lamsa, A., Sakkinen, A., & Turjanmaa, P. (2000), Values and their change during the business education- a gender perspective. International Journal of Value-Based Management, 13, 203-213.
• Lent, R. W., & Brown, S. D. (2006). Integrating person and situation perspectives on work satisfaction: A social-cognitive view. Journal of Vocational Behavior, 69(2), 236–247. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2006.02.006
• Liu, J., McMahon, M., & Watson, M. (2014). Childhood career development in Mainland China: A research and practice agenda. The Career Development Quarterly, 62, 268-279.
• Magnuson, C. S., & Starr, M. F. (2000). How early is too early to begin life career planning? The importance of the elementary school years. Journal of Career Development, 27(2), 89-101.
• Marcionetti, J., & Rossier, J. (2017). The mediating ımpact of parental support on the relationship between personality and career ındecision in adolescents. Journal of Career Assessment, 25(4), 601-615.
• Mızrak, Ş., & Şenel, E. (2011). Meslek liselerinde tekstil konfeksiyon programının seçimini etkileyen faktörler ve programa talep oranı Konya, Karaman ve Aksaray illeri örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (25), 183-201.
• Miles, M. B., & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Millî Eğitim Bakanlığı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195712275243-okuloncesi_egitimprogrami.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Okul öncesi eğitim programı. Millî Eğitim Bakanlığı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/guncellenenokuloncesiegitimprogrami.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye yüzyılı maarif modeli okul öncesi eğitim programı. Millî Eğitim Bakanlığı. https://tymm.meb.gov.tr/upload/program/-2024programokuloncesiOnayli.pdf
• Mohamed, S., Satari, N. A., Abu Bakar, K., & Yunus, F. (2020). Exploring career-related learning activities in the preschool classroom. Journal of Technical Education and Training, 12(3), 126-134.
• Morgan, D. L. (1996). Focus groups as qualitative research. Sage publications.
• Myyry, L.ve Helkama, K. (2001), Universty students value priorities and emotional empathy. Educational Psychology, 21(1), 25-40.
• Niles, S. G., & Bowlsbey, J. H. (2005). Career development interventions in the 21st century. Pearson Educations Inc.
• Özdemir Beceren, B. (2018). Okul öncesi eğitim programının sınıf yönetimine etkisi. G. Uyanık Balat & H. Bilgin, (Eds.), Erken çocukluk eğitiminde sınıf yönetimi (1. baskı, s.193-215) içinde. Anı Yayıncılık.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage publications.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Pegem Akademi.
• Pekkaya, M., & Çolak, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin ahp ile belirlenmesi. International Journal of Social Science, 6(2), 797-818.
• Porfeli, E. J., & Lee, B. (2012). Career development during childhood and adolescence. New directions for youth development, 2012(134), 11-22.
• Rasmani, U.E.E., Wahyuningsih, S., Pudyaningtyas, A.R., & Nurjanah, N.E. (2019, July 26-28). Development of an integrated guidance counseling model for early childhood education learning programs [Conference session]. The 2nd International Conference on Science, Mathematics, Environment, and Education, Surakarta, Indonesia. https://doi.org/10.1063/1.5139834.
• Sasmita, H., Yusuf, A. M., Iswari, M., & Afdal, A. (2021). Career development in children (childhood): Literature review. Bisma The Journal of Counseling, 5(1), 36-43. http://dx.doi.org/10.23887/bisma.v4i1
• Savickas, M. (1997). Career adaptability: An ıntegrative construct for life-span, life-space theory. Career Development Quarterly, 45, 247-259. http://doi.org/10.1002/j.2161-0045.1997.tb00469.x
• Super, D. E. (1990). A life-span, life-space approach to career development. In D. Brown & L. Brooks (Eds.), Career choice and development: Applying contemporary theories to practice (2nd ed., pp. 197-261). Jossey-Bass.
• Super, D. E., Savickas, M. L., & Super, C. M. (1996). The life-span, life-space approach to careers. In D. Brown, L. Brooks & Associates (Eds.), Career Choice and Development (3rd ed.).(pp 121-178). Jossey-Bass.
• Şirin, A., Öztürk, R., Bezci, G., Çakar, G., & Çoban, A. (2008). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimi ve mesleği uygulamaya yönelik görüşler. Dirim Tıp Gazetesi, 83, 69-75.
• Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153182.
• Tuğluk, M. N., & Özkan, B. (2019). MEB 2013 Okul Öncesi Eğitim Programının 21. Yüzyıl Becerileri açısından analizi. Temel Eğitim, 1(4), 29-38.
• Turan, Ü., & Kayıkçı, K. (2019). Lise son sınıf öğrencilerin meslek seçiminde ailenin rolü. Electronic Turkish Studies, 14(4), 2797-2816. http://doi.org/10.29228/-TurkishStudies.22984
• Uyguç, N., Duygulu, E., & Çıraklar N. (2000, 25-27 Mayıs), Etkileşimci Liderlik, Dönüşümcü Liderlik ve Performans, (s.587-600) 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Nevşehir, Türkiye.
• Watson, M., & McMahon, M. (2007). Children's career development learning: A foundation for lifelong career development. In V. B. Skorikov & Patton (Eds). Career development in childhood and adolescence (pp. 29-46). Sense.
• Whiston, S. C., & Keller, B. K. (2004). The ınfluences of the family of origin on career development: A review and analysis. The Counseling Psychologist, (32), 493–568.
• Yeşilyaprak, B. (2002) Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya. Pegem Yayıncılık. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12.baskı). Seçkin Yayıncılık.