İlkokul Öğrencilerinin Bilişsel Yapılarını Tanılayıcı Bir Çalışma: Güvenli Hayat

Yıl 2019, , 106 - 121, 27.06.2019

Özlem Apak Tezcan

https://doi.org/10.35675/befdergi.466665

Cited By: 1

Öz

İlkokul 3. sınıfta okuyan öğrencilerin, Hayat Bilgisi Öğretim Programı “Güvenli Hayat” ünitesinde yer alan kavramlara yönelik bilişsel yapılarını ortaya koymak amacıyla yapılan bu çalışma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcıları İstanbul’da öğrenim gören üç farklı okuldaki toplam 78 ilkokul 3.sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla toplanan veriler, öğrenciden belli bir zaman dilimi içerisinde verilen anahtar kavrama yönelik aklına gelen kavramları yazması istenerek elde edilmiştir. Bu bağlamda araştırmada anahtar kavram olarak beş kavram, Hayat Bilgisi Öğretim Programı’nın “Güvenli Hayat” ünitesindeki kazanımlar incelenerek belirlenmiş ve “trafik, kaza, acil durum, tehlike ve oyun alanı” kavramları ile çalışma yürütülmüştür. Elde edilen veriler, anahtar kavram ve öğrenci cevapları ile frekans tablosu oluşturulmuş, kesme noktası tekniği kullanılarak öğrencilerin güvenli hayat ile ilgili bilişsel yapısını ortaya koyan kavram ağları oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Güvenli hayat, hayat bilgisi, ilkokul öğrencileri, kelime ilişkilendirme testi

A Study Identifying Primary School Students’ Cognitive Structures: Safe Life

Öz

The purpose of this study is to identify primary school students’ cognitive structures of concepts in the unit “Safe Life” included in the 3rd-grade Life Studies Curriculum. The study used a survey research design. The participants consisted of primary school 3rd-grade students attending 3 schools in Istanbul. The data were collected using the Word Association Test; the students were asked to write down words evoked by key concepts about any subject in a certain period of time. In this regard, traffic, accident, emergency, danger, and playground were selected as key concepts from the unit “Safe Life” in the Life Studies Curriculum. A frequency table including the key concepts and student answers was created using the collected data. Concepts networks were formed to map the students’ cognitive structures of safe life through the cut-off point technique. 

Kaynakça

• Atak, H. (2017). Piaget ve Vygotsky’nin kuramlarında çocukların toplumsallaşma süreci. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(2), 163-176.
• Aydoğmuş, A. ve Coşkun Keskin, S. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin süreç odaklı ölçme ve değerlendirme araçlarını kullanma durumları: İstanbul ili örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 110-123.
• Bahar, M., Johnstone, A.H. ve Sutcliffe, R.G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134-141.
• Bahar, M., ve Özatlı, N. S. (2003). Kelime iletişim test yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 75-85.
• Çakırer Özservet, Y. (2015). Geleneksel sokak oyunları için sokak temelli geleneksel oyun alanlarının yeniden keşfi, I. Uluslararası Türk Dünyası Çocuk Oyun ve Oyuncakları Kurultayı, Tam Bildiri Kitabı, Eskişehir.
• Çaycı, B. (2009). Hayat Bilgisi Öğretiminde Kavram Öğretimi. B. Tay (Ed.). Hayat Bilgisi Öğretimi içinde (s.303-331). Ankara: Maya Akademi.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (3. Baskı), Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Demirel, M., Yörük, M., ve Özkan, O. (2012). Çocuklar için güvenli internet: Güvenli internet hizmeti ve ebeveyn görüşleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 54-68.
• Dinçol Özgür, S., ve Yılmaz, A. (2013). The effect of environmental education on the pre-service teachers’ affective tendency towards the environment and cognitive structure. Procedia–Social and Behavioral Sciences, 106, 2704-2713.
• Duman, G., ve Koçak, N. (2013). Çocuk oyun alanlarının biçimsel özellikleri açısından değerlendirilmesi (Konya ili örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 64-81.
• Duran, M., Mıhladız, G., ve Ballıel, B. (2013). İlköğretim öğretmenlerinin alternatif değerlendirme yöntemlerine yönelik yeterlilik düzeyleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 26-37.
• Ekici, G., ve Bilici, H. I. (2017). İlkokul öğrencilerinin “Yuva” kavramına ilişkin bilişsel yapıları: Hayat bilgisi dersinde nitel bir analiz örneği. Journal of Computer and Education Research (ISSN: 2148-2896), 5(9), 1-30.
• Fidan, U ve Sak, İ . (2014). İlköğretim öğretmenlerinin tamamlayıcı ölçme değerlendirme teknikleri hakkında görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 174-189.
• Gülay Taşçı, B. (2010). Sokağın günümüz koşullarında çocuk oyun alanı olarak ele alınması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Gündoğan, A., ve Gültekin, M. (2018). İlkokul 3. Sınıf öğrencilerinin hayat bilgisi dersi “Okul Heyecanım” temasındaki kavramlara ilişkin bilişsel yapıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), 233-247.
• Hatipoğlu, S. (2011). Okul öncesi çağı çocuklarının trafik bilgi ve algıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(3), 23-28.
• Işıklı, M., Taşdere, A. ve Göz, N. L. (2011). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla öğretmen adaylarının Atatürk ilkelerine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2011(7), 50-72.
• İnel, Y., Akar, C. ve Üztemur, S. S. (2016). Ortaokul 8. Sınıf öğrencilerinin yönetim biçimleri kavramlarına yönelik algılarının kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla tespiti. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 9(28), 523-540.
• Kaya, M. F., ve Taşdere, A. (2016). İlkokul türkçe eğitimi için alternatif bir ölçme değerlendirme tekniği: Kelime ilişkilendirme testi (KİT). Electronic Turkish Studies, 11(9), 803-820.
• Kurt, H. (2013). Biyoloji Öğretmen Adaylarının ”Enzim" Konusundaki Bilişsel Yapılarının Belirlenmesi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 33(2), 211-243.
• Kurt, H., ve Ekici, G. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının bağımsız kelime ilişkilendirme testi ve çizme-yazma tekniğiyle “Osmoz” kavramı konusundaki bilişsel yapılarının belirlenmesi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 809-829.
• MEB (2018). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı (İlkokul 1, 2 ve 3. Sınıflar) [Online]: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=326 adresinden 20 Mart 2018 tarihinde indirilmiştir.
• Önel, A., ve Yüce, Z. (2016). Determining the cognitive structures of science teacher candidates on “evolution” through word association test. Journal of Educational Sciences Research, 6(1), 23-39.
• Özata Yücel, E. ve Özkan, M. (2014). Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre algılarının kelime ilişkilendirme aracılığıyla belirlenmesi. e-International Journal of Educational Research, 5(4), 41-56.
• Özcan, Ö., ve Tavukçuoğlu, E. (2018). Lise öğrencilerinin ışık ile ilgili bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi ile araştırılması. Journal of Education and Future, 13, 121-132.
• Öztürk, T,. ve Yılmaz Özcan, N. (2017). Sosyal bilgiler dersi “bölgemizi tanıyalım” ünitesinde öğrencilerin kavramsal gelişim sürecinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42 (42), 109-123.
• Polat, G. (2013). 9. sınıf öğrencilerinin çevreye ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme test tekniği ile tespiti. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(1), 97-120.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya (12. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tandoğan, O. (2014). Çocuk İçin Daha Yaşanılır Bir Kentsel Mekan: Dünyada Gerçekleştirilen Uygulamalar. Megaron, 9(1), 19-33.
• Taşdere, A., Özsevgeç, T., ve Türkmen, L. (2014). Bilimin doğasına yönelik tamamlayıcı bir ölçme aracı: kelime ilişkilendirme testi. Fen Eğitimi ve Araştırmaları Derneği Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(2), 129-144.
• Tokcan, H., ve Yiter, E. (2017). 5. sınıf öğrencilerinin doğal afetlere ilişkin bilişsel yapılarının kelime ilişkilendirme testi (kit) aracılığıyla incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(1), 115-129.
• Uzun, S., ve Paliç Şadoğlu, G. (2017). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Elektrik Kavramına İlişkin Bilişsel Yapıları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11 (2), 289-306. DOI: 10.17522/balikesirnef.373387
• Valentine, G., ve McKendrick, J. (1997). Children's outdoor play: Exploring parental concerns about children's safety and the changing nature of childhood. Geoforum, 28(2), 219-235.