8th Grade Students’ Perceptions Towards the Concept of Chronology in Social Studies Curriculum

Yıl 2021, , 476 - 515, 31.12.2021

Kerem Bozdoğan , Cemal Güven

https://doi.org/10.35675/befdergi.715013

Cited By: 2

Öz

The purpose of the research is to investigate 8th grade students’ perceptions towards the concept of “chronology” included in the 5th, 6th, and 7th grade social studies. The study was carried out by phenomenology method. Document analysis, metaphors, semi-structured interviews were used together in the research for data collection. The population of the research consisted of a total of 693 8th grade students. As a result of the study, most participants perceived the concept of chronology as “listing and facilitating important historical knowledge, historical film strip, map of the history”, “a calendar of history that is designed in a specific order, clarifies and facilitates understanding, and includes important information”, “a guide that helps to understand and learn history, a short summary of important historical knowledge” but the participants at middle and high levels of development regarded chronology as “a branching historical tree showing the process that historical events go through”

Anahtar Kelimeler

Chronology, metaphor, picture/caricature, social studies

8. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan “Kronoloji” Kavramına İlişkin Algıları

Öz

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler Dersi 5., 6. ve 7. Sınıf Öğretim Programında yer alan ve geliştirme-pekiştirme düzeyinde öğrencilere verilen “kronoloji” kavramının sekizinci sınıf öğrencileri tarafından nasıl algılandığını incelemektir. Olgu bilim deseninde gerçekleştirilen araştırmada doküman analizi, mecazlar yoluyla veri toplama formları ve yarı yapılandırılmış görüşme birlikte kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle seçilen 693 sekizinci sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma sonucunda; alt, orta ve üst gelişmişlik düzey farkı gözetilmeksizin katılımcıların büyük çoğunluğu kronoloji kavramını “önemli tarihi bilgileri sıralayıcı, kolaylaştırıcı, tarihi film şeridi, tarihin haritası”, “belli bir düzende tasarımlanan, netleştiren ve anlamayı kolaylaştıran, önemli bilgiler içeren bir tarih takvimi” ve “tarihi anlamayı ve öğrenmeyi kolaylaştıran bir rehber, önemli tarihi bilgilerin kısa bir özeti ve önemli tarihlerin çekilmiş bir fotoğrafı” olarak algılarken orta ve üst gelişmişlik düzeydeki katılımcıların “tarihi olayların izlediği süreci gösteren, dallanıp budaklanabilen bir tarih ağacı” olarak algıladıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kronoloji, metafor, resim/karikatür, sosyal bilgiler

Kaynakça

• Ablak, S. (2017). Sosyal bilgiler programındaki becerilere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akdağ, Ş. (2010). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi yeryüzünde yaşam ünitesindeki kavram yanılgıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Akgün, İ. H. (2014). Sosyal bilgiler dersi 7. sınıf kültür ve miras öğrenme alanı Türk tarihine yolculuk ünitesinde geçen kavramların öğrenilme düzeyi. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 9(5), 105-116.
• Akınoğlu, O., ve Arslan, Y. (2007). Türkiye’de ortaöğretim öğrencilerinin tarih kavramlarını kazanma durumu ve değerlendirilmesi. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 139-154.
• Akşit, İ. (2016). Yedinci sınıf sosyal bilgiler dersinde Türk tarihinde yolculuk ünitesinde geçen bazı kavramların öğrenilmesi sürecinde karşılaşılan sorunların belirlenmesi ve çözümüne yönelik bir eylem araştırması. Yayımlanmamış doktora tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Aktaş, M. C. (2015). Nitel veri toplama araçları. Metin, M. (Ed.). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. (ss. 337-371). Ankara: Pegem Akademi.
• Altun, A., ve Kaymakçı, S. (2016). Zaman ve kronolojinin öğretiminde bir materyal: Zaman şeritleri. Turkish History Education Journal, 5(1), 157-192.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. A., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1293-1322.
• Aydın, S (2015). Olgu Bilim araştırması. Metin, M. (Ed.). Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. (ss. 287-311). Ankara: Pegem Akademi.
• Berg, B. L., and Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Çev. Ed.: Aydın, H.). Konya: Eğitim Kitabevi.
• Bozcan, M. (2002). İlköğretim sosyal bilgiler dersi tarih konularının öğretiminde öğrencilerin tarih düşüncesinin gelişimi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Çepni, O. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan coğrafya kavramlarına ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dündar, H. (2007). Kavram analizi stratejisinin öğrencilerin kavram öğrenme başarısı ve hayat bilgisi dersine ilişkin tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gedikli, Ö. (2014). Ortaokul 2.,3.. ve 4. sınıf öğrencilerinin türkçe öğretmenini algılayışının metaforlar aracılığıyla belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Güven, İ., Bıkmaz, F., İşcan, C.D., ve Keleşoğlu, S. (2014). Tarih öğretimi: kuram ve uygulama. (göz.geç.2. bs). Ankara: Pegem Akademi.
• Johnson, B., ve Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları: Nicel, nitel ve karma yaklaşımlar. Demir, S.B. (Çev. Ed.), Nitel araştırma (ss. 375-409). Ankara: Eğiten Kitap.
• Karahan, M. (2009). Tarih derslerinde demokrasi ile ilgili kavramların anlaşılma düzeyi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Karaşahinoğlu, A. (2015). Öğrencilerin metaforik sınav algıları velilerin okula yönelik görüşleri arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kelleci, D. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının iklim kavramına ilişkin algılarının metafor yoluyla incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun.
• Kılcan, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılcan, B., ve Akbaba, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kültürel mirasa duyarlılık değerine ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. Journal of World of Turks, 5(3), 113-137.
• Kılcan, B. (Ed.). (2017). Metafor ve eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kop, Y., ve Katılmış, A. (2016). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan tarihi kavramların kazandırılma düzeyi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 85-100.
• Köstüklü, N. (2001). Sosyal bilimler ve tarih öğretimi (3. baskı). Konya: Günay Ofset.
• Kütükoğlu, M. S. (2014). Tarih araştırmalarında usul. (2. baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Levstik, L.S., and Barton, K.C. (2015). Doing history: İnvestigating with children in elementary and middle schools. (5th ed.). New York: Routledge.
• Miles, M. B., and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• MEB (2005a). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (4-5. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB (2005b). İlköğretim sosyal bilgiler dersi (6-7. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf (01.04.2018).
• Morgan, G. (2006). Images of organization. (Updated edition). Thousands Oaks, CA: Sage Publications.
• Özcan, N. (2010). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde yer alan “adım adım Türkiye” ünitesindeki kavramların öğrenilme düzeyi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Öktem, G. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde yer alan kavramları anlama ve kazanma düzeyleri (Yeni programın pilot uygulaması Samsun ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Özkaya, F. (2010). Altıncı sınıf sosyal bilgiler dersi 3. ve 4. ünitesinde bulunan kavramların bazı değişkenlere göre öğrenilme düzeyi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Öztürk, Ç. (2007). Sosyal bilgiler, sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının coğrafya kavramına yönelik metafor durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 55-69.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Saban, A., Koçbeker, B.N., ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Sarıyar, S. (2013). İlköğretim 3. sınıf öğrencilerinin “dün, bugün, yarın” temasındaki zaman kavramlarına ilişkin görüşlerinin nitel analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Subaşı, S. (2013). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi “adım adım Türkiye” ünitesinde yer alan kavramları öğrenme düzeyleri ile derse yönelik tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Şimşek, A. (2006). İlköğretim öğrencilerinde tarihsel zaman kavramının gelişimi ve öğretimi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tural, A. (2011). Sosyal bilgilerde yapılandırmacı yaklaşımla kavram öğretimine yönelik model geliştirme. Yayımlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2016). Kayseri ili merkez ilçelerine ait gelişmişlik düzeyi verileri. Veriler Türkiye İstatistik Kurumu'ndan elektronik posta yoluyla elde edilmiştir.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 24, 543-559.
• Ulusoy, K., ve Erkuş, B. (2015). Sosyal bilgiler dördüncü sınıf ders programındaki tarih konuları ile ilgili kavramlara ilişkin öğrenci algıları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(5), 147-158.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, S. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi “haklarımı öğreniyorum” ünitesi ile ilgili kavramları anlama düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, K. ve Çiviler, M. (2012). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler dersi yeryüzünde yaşam ünitesinde yer alan tarih kavramlarının öğretiminde karşılaşılan kavram yanılgıları üzerine bir eylem araştırması. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-31.