Türkiye’de Matematik ve Fen Eğitiminde Kavram Yanılgılarıyla İlgili Yapılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri: Tematik Bir İnceleme

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 25, 57 - 92, 30.06.2018

Tuba Adıgüzel , Furkan Şimşir Özlem Çubukluöz Burçin Gökkurt Özdemir

Öz

Bu
araştırmanın amacı, Türkiye’de 2007 yılından 2017 yılına kadar matematik ve fen
eğitimi alanında yapılan kavram yanılgılarıyla ilgili yapılan tezleri tematik
olarak incelemektir. Çalışma kapsamında incelenen tezler, Türkçe anadilinde
yazılmış Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi resmi sitesinde 2007-2017
yıllarında ulaşılan yüksek lisans ve doktora tezlerinden oluşmaktadır. Bu
nedenle, bu araştırma, alan taraması niteliğinde olup, verilerin analizinde
sınıflandırma tekniği kullanılmıştır. Ulaşılan tezler; tez türü, yıl, konu/öğrenme
alanı, yaklaşım ve örneklem kapsamında sınıflandırılmıştır. Araştırma
sonuçları, tez türlerine göre yüksek lisans tezlerinin doktora tezlerine göre
daha fazla olduğunu, yaklaşım olarak tezlerde nicel yaklaşıma dayalı tezlerin
ağırlıkta olduğunu göstermektedir. Ayrıca yıl bakımından kavram yanılgılarıyla
ilgili tezlere her yılda rastlanıldığı fakat son yıllarda bu alandaki tezlerin
sayısında azalma olduğu görülmektedir. Örneklem bakımından ise ortaokul ve
ortaöğretimdeki öğrencilerle yapılan tezlerin sayısının oldukça fazla olduğu,
aksine özel eğitim okullarındaki öğrencilerle yapılan tezlerin sayısının çok az
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Doktora tezi, fen eğitimi, kavram yanılgısı, matematik eğitimi, yüksek lisans tezi

Kaynakça

• Akın, F. (2002). İlköğretim 4,5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin matematik dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Altıparmak, K. & Palabıyık, E. (2017). 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin ondalık gösterim konusundaki kavram yanılgılarının ve hatalarının tespiti ve analizi. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 448-470.
• Arnaodin, M. & Mintzes J. (1985) Students’ alternative conceptions of the human circulatory system: A crossage study. Science Education, 69(5), 721-733.
• Baki, A. (2008). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi (4. baskı). Ankara: Harf Eğitim Yayıncılık.
• Büyük, M. (2017). İlköğretim öğrencilerinde bakteriler ile ilgili karşılaşılan kavram yanılgıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Dağlı, H. (2010). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin çevre, alan ve hacim konularına ilişkin kavram yanılgıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Dereli, A. (2009). Sekizinci sınıf öğrencilerinin olasılık konusundaki hataları ve kavram yanılgıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A. N., & Şeker, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1),49-64.
• Ecevit, T. & Şimşek, P. Ö. (2017). Öğretmenlerin fen kavram öğretimleri, kavram yanılgılarını saptama ve giderme çalışmalarının değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 16(1),129-150.
• Evrekli, E., İnel, D., Balım, A. G., & Kesercioğlu, T. (2009). Fen öğretmen adaylarına yönelik yapılandırmacı yaklaşım tutum ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(2),134-148.
• Gökkurt Özdemir, B., Bayraktar, R., & Yılmaz, M. (2017). Sınıf ve ortaokul matematik öğretmenlerinin kavram yanılgılarına ilişkin açıklamaları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2),284-305.
• Gökulu, A. (2016). 8. sınıf öğrencilerin element, bileşik, karışım kavramlarını anlama düzeyleri, kavram yanılgıları, bilimsel süreç becerilerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2),1-16.
• Gürel, Z. Ç. & Okur, M. (2016). Ortaokul 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin kesirler konusundaki kavram yanılgıları. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 922-952.
• İlgün, M. (2013). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının olasılık ile ilgili kavram yanılgıları ve bu yanılgıların temelinde yatan nedenlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kanak, G. (2016). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin olasılık ile ilgili kavramsal bilgilerinin analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Kaya, R. (2015). Ortaokul 6.sınıf öğrencilerinin sayıların ondalık gösterimi konusundaki kavram yanılgılarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Uşak.
• Kenan, O. (2014). “Maddenin tanecikli yapısı” ünitesine yönelik zenginleştirilmiş bilgisayar destekli öğretim materyalinin geliştirilmesi ve etkililiğin araştırılması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kocakaya-Baysal, R. (2010). İlköğretim öğrencilerinin (4-8. sınıf) cebir öğrenme alanında oluşturdukları kavram yanılgıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• McDermott, L. C. (1991). Millican lecture 1990: What we teach and what is learned-closing the gap. American Journal of Physics, 59(4), 301-315.
• Saraç, H. (2017). 7E öğretim modeline göre hazırlanan materyallerin öğrencilerin ısı ve sıcaklık kavramlarını anlamalarına etkisi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 5(1),1-19.
• Şafak, C. (2016). 8.sınıf öğrencilerinin olasılık konusundaki kavram yanılgıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB]. (2013). Ortaokul matematik dersi (5., 6., 7. ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB.
• Tiftikçi, H. İ., Yüksel, İ., Koç, A., & Çıbık, A. S. (2017). Tahmin gözlem açıklama yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine ve başarıya etkisi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1),19-29.
• Türkdoğan, A., Güler, M., Bülbül, B. Ö., & Danışman, Ş. (2015). Türkiye’de matematik eğitiminde kavram yanılgılarıyla ilgili çalışmalar: tematik bir inceleme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 215-236.
• Türker Biber, B., Aylar, E., Ay, Z. S., Akkuş İspir, O. (2017). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem çözmeye dair pedagojik alan bilgilerinin sınıf içi gözlem ve görüşme yoluyla belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4),1483-1498.
• Uyanık, G. & Dindar, H. (2016). İlkokul 4. Sınıf Fen Bilimleri Dersinde Kavramsal Değişim Metinlerinin Kavram Yanılgılarının Giderilmesine Etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2),349-374.
• Yağbasan, R. & Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1),102-120.
• Yavuz, S. (2017). Kimya eğitimi alanında kavram yanılgıları ile ilgili tamamlanmış tezler üzerine bir içerik analizi: Türkiye örneği (2005-2015). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 957-974.
• Yenilmez, K. & Yaşa, E. (2008). İlköğretim öğrencilerinin geometrideki kavram yanılgıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2),461-483.
• Yüzüak, B. (2016). İlköğretim 7-8. sınıf öğrencilerinde sindirim ve beslenme ile ilgili kavram yanılgılarının belirlemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Zaslavsky, O. & Shir, K. (2005), Students’ conceptions of a mathematical definition. Journal for Research in Mathematics Education, 36(4), 317-346.
• Zembat, İ. Ö. (2013). Sayıların farklı algılanması-sorun sayılarda mı, öğrencilerde mi? M. F. Özmantar, E. Bingölbali, & H. Akkoç (Ed.), Matematiksel kavram yanılgıları ve çözüm önerileri (s. 41-60). (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.