Assessment of Early Literacy Skills of Preschool Children Whose Native Language is Turkish or Non Turkish

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 32, 573 - 600, 31.12.2021

Nurullah Düzen , Fatma Çağlayan Dinçer

Öz

The aim of this study is to evaluate Turkish early literacy skills of preschool children whose native language Turkish or non-Turkish. The study group of the research consists of 80 children, 40 of whom has Turkish as their native language and 40 of whom does not have Turkish as their native language, attending pre-school education institution in Gevaş and İpekyolu districts of Van. In this study, we applied The Early Literacy Skills Assessment Tool which was developed by Karaman (2013) to each child individually. Data analysis of the study; independent samples t-test was used for cases in which the parametric test assumptions were met, and the Mann-Whitney U Test was used for cases where they were not met. A significant difference was found in favor of children whose native language is Turkish in all of the subtest and sub-dimensions of tool as a result of this study.

Anahtar Kelimeler

Early literacy skills, native language, preschool

Ana Dili Türkçe Olan ve Olmayan Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Türkçe Erken Okuryazarlık Becerilerinin Değerlendirilmesi

Öz

Türkçe erken okuryazarlık becerilerini değerlendirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu, Van’a bağlı Gevaş ve İpekyolu ilçelerinde okul öncesi eğitim kurumuna devam eden ana dili Türkçe olan 40 ve olmayan 40 olmak üzere toplam 80 çocuk oluşturmaktadır. Karaman (2013) tarafından geliştirilen ve araştırmada kullanılan Erken Okuryazarlık Becerilerini Değerlendirme Aracı her çocuğa bireysel olarak uygulanmıştır. Çalışmanın veri analizi; parametrik test varsayımlarının karşılandığı durumlar için bağımsız örneklemler t-testi, karşılanmadığı durumlar için ise Mann-Whitney U Testi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre araçtaki alt testlerin ve alt boyutların tamamında ana dili Türkçe olan çocuklar lehine anlamlı bir fark bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ana dil, , okul öncesi, , erken okuryazarlık becerileri

Kaynakça

• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil: ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Yayınları.
• Altınkaynak, Ş.Ö. (2014). Aile temelli okuma yazmaya hazırlık programının çocukların okuma yazmaya hazırlık becerilerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Arnold, C. (2004). Positioning ECCD in the 21st century coordinators’ notebook: An international resource for early childhood development. Istanbul: Consultative Group’s Annual Consultation.
• Ayaz, Ö, C. (2015). Ailelerin, okul öncesi dönemdeki çocuklarının okuryazarlık becerilerini desteklemek için kullandıkları okuryazarlık uygulamalarının incelenmesi: Tekirdağ ili örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Aydın, İ, S. (2013). İki dilli Türk öğrencilerin yazılı anlatım becerilerine yönelik bir durum çalışması. For The Turkish Studies - International Periodical Languages. 8/9, 657-670.
• Baker. C. (2011). İki dilli eğitim. İstanbul: Heyamola Yayınları.
• Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Bee, H,. & Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (O. Gündüz, Çev.). İstanbul. Kaknüs Yayınları.
• Biçer, N., & Alan, Y. (2018). İki dillilik bağlamında Suriyeliler üzerinde Türkçenin etkisi. Yeni Türkiye Dergisi,24/100, 345-353.
• Bodrova, E. & Leong, D, J. (1996). Zihnin araçları-erken çocukluk eğitiminde Vygotsyky yaklaşımı (G.Haktanır, Çev.). Ankara. Anı Yayıncılık.
• Burns, T, C., Yoshıda, K. A., Hıll, K. & Werker, J, F. (2007). The Development of phonetic respresentation in bilingual and monolingual infants. Applied Psycholinguistic. 28 (3), 455-474.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Cassel, R. V. (2011). Home literacy factors affecting emergent literacy skills. https://nsuworks.nova.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1016&context=cps_stuetd/.
• Coşkun., Derince, Ş. & Uçarlar, N. (2010). Dil yarası-Türkiye de eğitimde ana dilinin kullanılmaması sorunu ve Kürt öğrencilerin deneyimleri. Diyarbakır: Disa Yayınları.
• Çabuk. B., Er, B., Karageyik, S & Tokgöz, K. (2018). Okul öncesi dönemdeki iki dilli olan ve olmayan çocukların okuma yazmaya hazırlık becerileriyle ilgili öğretmen algılarının incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı 4, 12-43.
• Deveci, A. (2010). Danimarka'da (Odense'de) Yaşayan Türklerin ilköğretimde yaşadıkları eğitsel ve yönetsel sorunlar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS (Third Edition). London: SAGE Publications Ltd.
• Gözüküçük, M. (2015). Ana dili Türkçe olmayan ilkokul öğrencilerine ilk okuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Green, S. B. & Salkind, N. J. (2005). Using SPSS for windows and macintosh: analyzing and understanding data (fourth edition). United States: Pearson Prentice- Hall.
• Güleryüz, H. (2004). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi kuram ve uygulamaları. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Güneş, F. (2007). Ses temelli cümle yöntemi ve zihinsel yapılandırma. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Güvendir, E. & Yıldız, I, G. (2014). Dil edinimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Hirsh Pasek, K., Adamson, L. B., Bakeman, R., Owen, M. T., Golinkoff, R. M., Pace, A., & Suma, K. (2015). The contribution of early communication quality to low income children’s language success. Psychological Science, 26 (7), 1071-1083.
• Jisa, H.& Akıncı, M. A. (2001). Developpement De La Narration En Langue Faible Et Forte: Le Cas Des Connecteurs. Acquisition et Interaction En Langue Etragere-AILE (14)
• Kan, M. O. & Yeşiloğlu, F. (2017). İlk okuma yazma öğretiminde izlenen aşamalarda iki dilli çocukların yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara dair çözüm önerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(3), 519-533.
• Karakaya, Z. (2008). Dil edinimi ve okul öncesi dil ve oyun eğitimi. Ankara. E Yazı Yayınları.
• Karaman, G. (2013). Erken okuryazarlık becerilerini değerlendirme aracı’nın geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi (9. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kırca, A. (2006). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf çocuklarının okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Koç, A., Taylan E, E.& Bekman, S. (2002). Altı yaşındaki çocuklara yönelik bir müdahale programının etkisi: Bir yaz okulu modeli. Türk Psikoloji Dergisi, 27 (70), 48-60.
• Koşan, Y. (2015). Okul öncesi eğitimin iki dilli çocukların okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Leseman, P, P, M. (2010). Bilingual vocabulary development of Turkish preschoolers in the Netherlands. Journal of Multilingual and Multicultural Development. ISSN:0143-4632 (Print)1747-7557.
• Lindberg, I. (2011). Çok dilli Eğitim: İsveç’ten Bir Perspektif. M. Carlson, A. Rabo ve F. Gök(der.), Çok Kültürlü Toplumlarda Eğitim: Türkiye ve İsveç’ten Örnekler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 73-95.
• Meibauer, B, K (2019). Erken okur-yazarlık 0-3 yaş arası çocukları. İstanbul. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Muter, V., Hulme, C., Snowling, M. J., & Stevenson, J. (2004). Phonemes, rimes, vocabulary, and grammatical skills as foundations of early reading development: evidence from a longitudinal study. Developmental psychology, 40 (5), 665-681.
• Neuman, S. B., & Dickinson, D. K. (2018). Erken Okuryazarlık Arastırmaları El Kitabı [Early Literacy Research Handbook] Gözde Akoğlu & Cevriye Ergül (Trans. Eds.). Ankara: Nobel.
• Özer, H. (2013). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların ana dil gelişimleri ile ikinci dil öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Pınarcık, Ö. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ana dil öğretiminde kullanılan yöntemlerin incelenmesi (Konya örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Ravid, R. (2011). Practical statistics for educators (Fourth Edition). United States: Rowman & Littlefield Publishers.
• Rezzagil, M.& Akman, B. (2014). 5-8 Yaş iki dilli çocukların Türkçe artikülâsyon özelliklerinin sesbilgisel (fonolojik) süreçler açısından incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 3(2), 317-356.
• Rolfss, S. (2009, Mayıs 23-24). Ana dilin soyut dil edinimi bakımından önemi. Göçmenlerin Ana Dili Sorunu ve Çözüm Önerileri Sempozyumu Sunumları ve Konuşmaları. Duisburg-Essen, Almanya.
• Sarı, M. (2001a). İlköğretim ikinci kademedeki (6-8. sınıf) iki dilli öğrencilerin özelliklerinin sesbilgisel (fonolojik) süreçler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt.2, 5-15.
• Sarı, M. (2001b). İki dilli çocukların çözümleme yöntemiyle okuma– yazma öğrenirken karşılaştıkları Güçlükler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Saussure, F. D. (1980). Genel dil bilim dersleri. Ankara: TDK Yayınları.
• Seçer, F. (2015). Tek dil ve iki dille büyüyen çocukların sosyal gelişimleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Spira, E, G., Bracken, S,S.& Fischel, E, J. (2005). Predicting improvement after first-grade reading difficulties: the effects of oral language, emergent literacy, and behavior skills. Developmental Psychology. 41(1), 225-234.
• Teale, W. H., & Sulzby, E. (1992). Emergent literacy as a perspective for examining how young children become writers and readers. Emergent literacy: Writing and reading, 7-25.
• Temel, Z, F. (2005). Erken çocukluk döneminde iki dillilik. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. 65-72.
• Temel, Z, F.& Şimşek Bekir, H. (2006). Almanya da okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu Türk çocuklarına uygulanan dil eğitim programının dil gelişim düzeyine etkisi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi.18, 14-27.
• Temel, Z, F., Bekir, H.& Yazıcı, Z. (2014). Erken çocuklukta dil edinimi. Vize Yayıncılık, Ankara.
• Topbaş, S. (2005). Dil ve kavram gelişimi. Kök Yayıncılık. Ankara.
• Tulu, Y. (2009). Ana dili Türkçe olan ve ana dili Türkçe olmayan (iki dilli) 4–7 yaş çocukların dil düzeylerine etki eden faktörlerin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Turan, F. & Gül, G. (2008). Okumanın erken dönemdeki habercisi: Sesbilgisel farkındalık becerisinin kazanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 8 (1) 265- 284.
• Uzun, E, M. & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi. Cilt:1 Sayı:1, 72 – 83.
• Whitehurst, G. J. & Lonigan, C. J. (1998). Child development and emergent literacy, Child Development, 69 (3), 848-872.
• Yağmur, K. (2007). İki dilli çocukların dil becerilerinin ölçümü ve eşik kuramı. Ankara Üniversitesi Dil Dergisi, (135), 60-76.
• Yazıcı, Z. (2007). Birinci ve ikinci dili Türkçe olan iki dilli çocukların Türkçeyi kazanımlarına dil merkezli okulöncesi eğitim programlarının etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yazıcı, Z.& İlter, B, G. (2008). Okul öncesi dönemdeki iki dilli/çok dilli çocukların dil kazanım süreci. Dil Araştırmaları Dergisi. 3, 47-61.
• Yılmaz, F.& Şekerci, H. (2016). Ana dil sorunsalı: sınıf öğretmenlerinin deneyimlerine göre ilkokul öğrencilerinin yaşadıkları sorunlar. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – ENAD. Cilt 4 / Sayı 1. 47-63.